“Cumhurbaşkanlığı mı ve parlamenter sistem mi?” tartışmaları devam ediyor. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, “Sistemde geri dönüş yok” derken, muhalefet, cumhurbaşkanlığı hükümet sistemini “tek adam rejimi” olarak tanımlayarak parlamenter sisteme dönüşte ısrar ediyor. İktidar partisi AKP’de ise daha çok sistemin “aksayan” yönlerini tamire yönelik bir eğilim söz konusu. Peki parlamenter sisteme dönüş hukuken mümkün mü? Bunun için neler yapılması gerekiyor? Konuyu hukukçular DW Türkçe’ye değerlendirdi:

Anayasa hukukçusu Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu, “Yüz yıllık parlamenter sistemden, cumhurbaşkanlığı sistemine geçilmişse, geri dönüş de mümkündür” dedi.

Eski cumhuriyet savcılarından Ömer Faruk Eminağaoğlu ise, “Erdoğan, anayasa değişikliği konusunda öncü olmalı, bu yönde bir düşüncesi olduğunu söylemeli, ama hiç bu yönde konuşmuyor. Anayasa değişikliğine belli ki sıcak bakmıyor” değerlendirmesinde bulundu.

Mevcut anayasa gereğince meclisin bir anayasa değişikliğini kendi kendine gündeme getirmesi de söz konusu. Meclis Başkanlığı iktidar partisinin ve muhalefet partilerinin anayasa değişikliği istediği konusunda ikna olursa bir değişiklik teklifini gündeme getirebiliyor.

Anayasa hukukçusu Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu, “Meclis bir değişiklik teklifi hazırlayıp, gündeme getirebilir, ama çok açık ki, sadece iktidar partisinden işaret bekliyor. Oysa muhalefet değişiklik tekliflerine açık” diye konuştu. Ömer Faruk Eminağaoğlu da “İktidar kendisi harekete geçmiyorsa, meclis harekete geçebilir. Güçlü ve bağımsız bir meclisten beklenen budur. Meclis harekete geçmiyorsa, iktidarın meclis üstündeki baskısı da sorgulanmalıdır” açıklamasını yaptı.

Sistemin sürdürülemezliğini geçen bir yıl ortaya koydu

İktidarın cumhurbaşkanlığı sisteminde revizyona gidileceği açıklamalarını değerlendiren Eminağaoğlu, “İktidar her şeyden önce parlamenter sistemdeki ‘kuvvetler ayrılığı’ ilkesinin yeniden sağlanacağını açıklaması gerekiyor. Anayasa değişikliğinden söz etmiyorlar da, cumhurbaşkanının altındaki kurum ve kadroların yeni sisteme entegre olamadığını belirtiyorlar. Bunu dile getirmeleri de cumhurbaşkanına yeni yetkiler istemeleri gibi bir şey. Söylenenlerin hukuki tercümesi de budur” değerlendirmesinde bulundu. Anayasa hukukçusu Prof. İbrahim Kaboğlu da cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin sürdürülemezliğinin geçen bir yılda ortaya konduğu görüşünde. Muhalefet partilerinin anayasa değişikliğine hazır olduğunu söyleyen Kaboğlu, hem iktidar partisi AKP’nin genel başkanlığı, hem de cumhurbaşkanlığı görevini yürüten Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bir an önce “tarafsızlığını” ortaya koyması ve parti başkanlığından uzaklaşması gerektiğine dikkati çekti