Türk Standardları Enstitüsü (TSE) asansör muayene ve kontrol ekipleri, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca yayımlanan yönetmelik çerçevesinde denetimlerini sürdürüyor. Asansörlerin güvenlik seviyesinin yönetmeliğe uygun olup olmadığını belirlemek isteyen ekipler, 39 ildeki 196 belediye ve organize sanayi bölgeleriyle imzalanan protokoller kapsamında ocak-ekim döneminde 56 bin 430 asansörün periyodik muayenesini gerçekleştirdi. 2012'nin sonunda yüzde 93 olan kırmızı etiketli asansör oranı, ekim itibarıyla yüzde 73'e geriledi.  Yanlarında taşıdıkları takometre, şerit metre, lüksmetre, ampermetre ve toprak ölçüm cihazıyla önceden belirlenen binaya gelen ekip, asansör güvenlik seviyesinin ilgili yönetmeliğe uygun olup olmadığını denetledi. Çalışmalarına kabin içi kontrolleriyle başlayan ekipler, asansörün aydınlatma, alarm, haberleşme, aşırı yük sistemi ve havalandırma gibi özelliklerinin uygun seviyede olup olmadığına baktı. Daha sonra kabin ve kat kapılarını denetleyen yetkililer, kapı topraklama bağlantıları ve kapı ışık perdesi ile kapılar arasındaki açıklığı kontrol etti. Bu işlemlerin ardından makine dairesine geçen ekip, burada makine tahrik yeteneğini, halat gerginliğini, elle ve elektrikli kurma, topraklama sistemini test etti. Denetime kabin üstündeki askı elemanları ve halat klemensleri (tutturgaç) bağlantıları ile kat kapısı kilitleme tertibatını kontrolle devam eden muayene görevlileri, son olarak kuyu içini ve dibini inceledi. Yetkililer, topraklama sistemi standartlara uygun olmadığı belirlenen asansöre kırmızı etiket yapıştırdı. 

"Muayenelerin yüzde 65'ni TSE yapıyor"

TSE İstanbul Proje Koordinatörü Erdinç Balcı yaptığı açıklamada, yönetmelikle asansörlerin yıllık kontrollerinin A tipi muayene kuruluşlarına devredildiğini hatırlatarak, TSE'nin protokol imzalanan belediyelerin ilgi alanında bulunan asansörleri denetlediğini söyledi. Yönetmeliğin yayımlanmasının ardından muayene hizmetlerinin daha yetkin kadroyla daha güvenli yürütülmeye başladığını vurgulayan Balcı, vatandaşların daha önce bin 500 liraya sağlıksız şekilde aldığı asansör muayene hizmetlerini TSE'den 150-180 liraya alabildiğini kaydetti. Balcı, 196 belediye ve idareyle imzaladıkları protokoller çerçevesinde ülke genelindeki muayene hizmetlerinin yüzde 65'ini TSE'nin verdiğini dile getirerek, imzaladıkları protokolle belediyelerin TSE'yi yetkilendirdiğini, kontrolleri belediyeler adına yaptıklarını ifade etti. Denetim yapılacak binayı belirledikten sonra asansör yetkili servisi ile site ve bina yöneticisiyle irtibata geçtiklerini anlatan Balcı, "Tarih ve saati belirledikten sonra akreditasyon kuralları çerçevesinde atanmış muayene uzmanı mühendis arkadaşlarımız belirlenen zamanda muayene yapacakları noktaya gidiyorlar. Kalibrasyonu yapılmış muayene ekipmanlarını da yanlarında götürüyorlar. Sonra muayeneleri gerçekleştiriyorlar" diye konuştu. 

"En sık görülen uygunsuzluk topraklamayla ilgili olan"

Muayenelerde asansörün güvenlik seviyesini belirlemeye çalıştıklarına işaret eden Balcı, "Asansörlerde genel olarak çok ciddi eksikliklerle karşılaşıyoruz. Kırmızı etiket iliştirebileceğimiz güvensiz asansörlerdeki sıkıntıları kategorize ettik. Buna göre, topraklamalarla ilgili uygunsuzluklar yüzde 46, aşırı yük sistemiyle ilgili uygunsuzluklar yüzde 41, besleme panosuyla ilgili uygunsuzluklar yüzde 40, paraşüt ve fren sistemiyle ilgili uygunsuzluklar yüzde 37, iki yönlü haberleşmeyle ilgili uygunsuzluklar yüzde 34, muayene kapakları ve kabin etek sacıyla ilgili uygunsuzluklar yüzde 29, iç güvenlik kapısıyla ilgili uygunsuzluklar yüzde 22 civarında" bilgisini verdi. 

Balcı, sözlerini şöyle sürdürdü: 

"Ekim sonu itibarıyla Türkiye genelinde 56 bin 430 asansör üzerinde muayene yaptık. Muayenelerde kırmızı etiket iliştirdiğimiz asansörlerin oranı 2 yıldır süregelen iyileştirmelere rağmen maalesef yüzde 73 seviyesinde. Yani Türkiye'de muayenesini bizim yaptığımız asansörlerdeki güvensizlik seviyesi yüzde 73. Her 100 asansörün 73'ü riskli ve tehlikeli. Vatandaşların can ve mal güveliğini tehlikeye sokabilecek özellikte. Bunlardan bütün iyileştirmelere rağmen yüzde 5'i hala sarı, yeşil etiket alabilen asansör oranı yüzde 22 civarında. Kırmızı etiket iliştirdiğimiz asansör oranı 2012 yılında yüzde 93 seviyesindeydi. Kırmızı etiket almış asansörler takip kontrolleri neticesinde yüzde 86 oranında yeşile ve yüzde 8,5 oranında sarıya dönebiliyor." 

"Yöneticiler işin ekonomik boyutunu bahane ediyor" 

İki yıldır süregelen denetimler sonucu kırmızı etiket oranında gerileme yaşansa da hala beklenen seviyelere inemediklerine dikkati çeken Balcı, şu görüşleri paylaştı: "Bunun sebebi bina ve site yöneticilerinin muayene kuruluşlarına sıkıntı çıkarması, işin ekonomi boyutunu bahane ederek muayene hizmetlerine direnç göstermesi. Vatandaş, can ve mal güvenliğini düşünmüyor, revizyon için ödeyeceği paranın miktarını düşünüyor. Genellikle ekonomik sebeplerden dolayı sonraki yıl tekrar yıllık kontrolünü yaptırmayan yönetici oranı her yıl yüzde 30-40 civarında. Yani vatandaş bu işi yaptırmak için asansörünün mühürlenmesini, müeyyide uygulanmasını istiyor. Maalesef bu konuda bilinçsiz ve zayıfız. Yani vatandaşın ekonomik kaygılarından dolayı bu rakamları istediğimiz seviyede iyileştiremiyoruz." Balcı, yönetmeliğe göre bina ve site yöneticilerinin asansör denetiminden birinci derecede sorumlu olduğunu belirterek, muayenesi yapılmayan asansörde ölümlü kaza meydana gelmesi halinde bu sorumluların Türk Ceza Kanunu'nun "taksirle öldürme" suçunu düzenleyen 85'inci maddesi uyarınca yargılanacağını sözlerine ekledi. (AA)