BBC Travel ekibinden Eric Weiner, Butan ziyaretine dair izlenimlerini aktarırken Butan krallığında yaşayan insanların mutlu olmasının en önemli sebebinin "ölümü sıkça düşünmek" olduğunu yazdı.

İşte Weiner'in makalesinden ilgili kısımlar:

Butan’ın başkenti Thimphu’yu ziyaretim sırasında Karma Ura adlı bir adamın karşısında oturmuş, dertlerimi dökerken buldum kendimi. Bir süre önce birdenbire nefes darlığı, baş dönmesi, el ve ayaklarda uyuşma gibi rahatsızlıklar baş göstermişti. Kalp krizi geçiriyorum sanmıştım. Doktora gittim, testler yapıldı ve…

“Hiçbir şey bulunamadı” dedi Ura daha ben cümlemi bitirmeden. Ölmüyor, sadece panik atak geçiriyordum.

Şimdiye kadar tamamen sağlıklıyken neden böyle bir sorun ortaya çıkmıştı ve ne yapabilirim diye sordum Ura’ya.

“Her gün beş dakika ölümü düşün. Bu seni iyileştirir” dedi.

“Bu ölüm korkusu, yapmak istediğin şeyleri yapamadan, çocuklarının büyüdüğünü göremeden ölme kaygısıdır senin derdin,” dedi Ura.

“Batılı insanlar zengin; ne ölülere, ne bir yaraya, ne de çürüyen şeylere dokunmuşlardır hayatları boyunca. Herkes ölümü tadacak.”

Himalaya sıradağları üzerindeki Butan krallığı Gayri Safi Milli Mutluluk politikasıyla biliniyor. Ülkede mutluluğun hüküm sürdüğü, üzüntüye kapıların kapalı olduğu söyleniyor.

Fakat gerçek durum bu mu?

Butan kültürü insanların günde beş kez ölümü düşünmesini gerektirir. Peki nasıl oluyor da mutlulukla ölüm düşüncesi bağdaştırılıyor?

Bazı araştırmalar, Butanlıların ölümü bu kadar sık düşünmesinin bir nedeni olduğunu gösteriyor. 2007’de Kentucky Üniversitesi’nden iki psikoloğun onlarca öğrenci üzerinde yaptığı bir deneyde, ölümün yol açtığı psikolojik tehdidin insanları otomatik olarak mutlu düşüncelere ittiği sonucuna varılmıştı.

Bu bulgular ne Ura için, ne de Butanlılar için sürpriz değil eminim. Ölümün de yaşamın bir parçası olduğunu ve bu asli gerçeği görmezlikten gelmenin ağır psikolojik sonuçları olduğunu biliyorlar.

Risale-i Nur ne diyor?

Üstad Bediüzzaman Said Nursi, Yirmi Birinci Lem'a'da ölümle ilgili şu tefsirde bulunuyor:

Evet, ihlâsı zedeleyen ve riyâya ve dünyaya sevk eden tûl-i emel olduğu gibi, riyâdan nefret veren ve ihlâsı kazandıran, rabıta-i mevttir. Yani, ölümünü düşünüp, dünyanın fâni olduğunu mülâhaza edip, nefsin desiselerinden kurtulmaktır. Evet, ehl-i tarikat ve ehl-i hakikat, Kur’ân-ı Hakîmin 1 اِنَّكَ مَيِّتٌ وَاِنَّهُمْ مَيِّتُونَ 2 كُلُّ نَفْسٍ ذَاۤئِقَةُ الْمَوْتِ gibi âyetlerinden aldığı dersle, rabıta-i mevti sülûklarında esas tutmuşlar; tûl-i emelin menşei olan tevehhüm-ü ebediyeti o rabıta ile izale etmişler.

Onlar farazî ve hayalî bir surette kendilerini ölmüş tasavvur ve tahayyül edip ve yıkanıyor, kabre konuyor farz edip, düşüne düşüne, nefs-i emmâre o tahayyül ve tasavvurdan müteessir olup, uzun emellerinden bir derece vazgeçer. Bu rabıtanın fevâidi pek çoktur.

Hadiste  اَكْثِرُوا ذِكْرَ هَادِمِ اللَّذَّاتِ (ev kemâ kàl) yani, “Lezzetleri tahrip edip acılaştıran ölümü çok zikrediniz” diye bu rabıtayı ders veriyor.

Fakat mesleğimiz tarikat olmadığı, belki hakikat olduğu için, bu rabıtayı, ehl-i tarikat gibi farazî ve hayalî suretinde yapmaya mecbur değiliz. Hem meslek-i hakikate uygun gelmiyor.

Belki, âkıbeti düşünmek suretinde müstakbeli zaman-ı hazıra getirmek değil, belki hakikat noktasında zaman-ı hazırdan istikbale fikren gitmek, nazaran bakmaktır.

Evet, hiç hayale, faraza lüzum kalmadan, bu kısa ömür ağacının başındaki tek meyvesi olan kendi cenazesine bakabilir.

Onunla yalnız kendi şahsının mevtini gördüğü gibi, bir parça öbür tarafa gitse asrının ölümünü de görür; daha bir parça öbür tarafa gitse dünyanın ölümünü de müşahede eder, ihlâs-ı etemme yol açar.

Dipnotlar: 

1 : “Her nefis ölümü tadıcıdır.” Âl-i İmrân Sûresi, 3:185. 
2 : “Muhakkak ki sen de öleceksin, onlar da ölecekler.” Zümer Sûresi, 39:30.

Haber Merkezi