Güneş tutulması hangi gün, hangi tarihte? Şimdi herkes bu soruya odaklanmış durumda. Fakat Güneş tutulmasının yaşanacağı 20 Mart Cuma günü başka şeyler de olacak.
20 Mart Cuma günü 1 değil, 2 değil, tam 3 farklı astronomik olay yaşanacak.
Astronomlar ve gökyüzü fotoğrafçıları büyük bir heyecanla 20 Mart Cuma gününün gelmesini bekliyor. Zira o gün uzun yıllar sonra ilk kez tam Güneş tutulması yaşanacak ve akabinde de Dolunay’ın Dünya ’ya hayli yaklaştığı ve ‘Süper Ay’ denilen olay gerçekleşecek. Ancak hepsi bu kadarla kalmıyor. O gün aynı zamanda Kuzey Yarımküre’de baharın başlangıcını müjdeleyen ekinoksun da başlangıcına denk geliyor.
Aslında bu 3 olayın birbiriyle direkt olarak alakası yok. ancak her birinin yaşanması zaten başlı başına ilgi çekici. Bu yüzden de 20 Mart Cuma günü (ve gecesi) gözlerimizi göğe dikmemiz için yeterince sebep var.
İşte 20 Mart’ta yaşanacak 3 tabiat olayı:
1. Tam Güneş tutulması
Ay o gün Dünya ve Güneş’in arasına girecek ve Ay’ın gölgesi Dünya’nın üzerine düşecek. 20 Mart Cuma günü yaşanacak Güneş tutulmasında Güneş tamamen Ay tarafından kapanacak, ancak Türkiye’de bu durum tam olarak görülemeyecek. Tam tutulma Norveç’in açıklarındaki adalarda gözlenirken, Avrupa’nın güneyine doğru indikçe tutulma, parçalı tutulmaya dönüşecek. Bu yüzden Türkiye’de tutulma ancak Güneş’in yüzde 40’ı kapanacak şekilde gözlenebilecek. O gün hava koşulları uygun olduğu takdirde, tutulma Türkiye’nin her yerinden izlenebilecek. İzmir’de tutulma 10.48’de başlayacak ve 12.55’de bitecek. Tutulma ortası, yani Güneş’in en fazla kapanacağı an ise 11.51’de yaşanacak.
2. Süper Ay
En son 11 Ağustos 2014’te yaşanan Süper Ay olayı, 20 Mart akşamı tekrar yaşanacak. Dolunay’ın normalden yüzde 30 daha parlak ve yüzde 14 daha büyük göründüğü fenomen, dün gece tüm dünyada izlendi. Dünya'ya en yakın konumunda bulunacak olan dolunay, normalden çok daha büyük ve parlak şekilde görülebilecek. Daha sonraki Süper Ay olayları sırasıyla Ağustos, Eylül ve Ekim’de yaşanacak.
3. Gece ve gündüzün eşit olması
21 Mart tarihi Kuzey Yarımküre’de baharın başladığı, gece ve gündüzün eşit olduğu ekinoks günü olarak bilinir. O gün Dünya’nın her yeri eşit miktarda Güneş ışığı alır ve Güneş ışıkları Dünya’ya dik şekilde düşer. Ancak Güneş’in ekvator çizgisine tam olarak dik geldiği o ilk an, aslında 20 Mart akşamına denk geliyor. İngiltere saatiyle 22:45’te Güneş, Dünya’nın ortasından geçtiği varsayılan Ekvator’a dik şekilde geliyor ve o gün tüm dünyada 12 saat gece ve 12 saat gündüz yaşanıyor. Türkiye saatiyle ise bu olay 00:45’te gerçekleşecek. (Radikal)
* * *
Güneş tutulmasında ibadete davet var!
Güneş tutulması, Küsûf namazının vaktidir
Bediüzzaman Said Nursî, Risale-i Nur'da Güneş ve Ay tutulmalarını "gece ve gündüzün nurânî âyetlerinin nikaplanması [Ay ve Güneş'in perdelenmesi)" olarak ifade ederek, Allah'ın o vakitlerde kullarını ibadete davet ettiğini söyler.
İşte Risale-i Nur'daki o satırlar:
"..güneşin ve ayın tutulmaları, Küsûf ve Husûf namazları denilen iki ibâdet-i mahsusanın vakitleridir. Yani, gece ve gündüzün nurânî âyetlerinin nikaplanmasıyla bir azamet-i İlâhiyeyi ilâna medâr olduğundan, Cenâb-ı Hak, ibâdını (kullarını), o vakitte bir nevî ibâdete dâvet eder. Yoksa, o namaz, açılması ve ne kadar devam etmesi, müneccim [astrolog] hesâbiyle muayyen olan ay ve güneşin husûf ve küsûflarının inkişafları için değildir." (Sözler, 23. Söz, 5. Nokta, s. 287)
Küsûf namazı nasıl kılınır?
Güneş tutulduğu zaman iki rekât namaz kılmak sünnettir. Bu namazda ezan ve kamet okunmaz. Cemaatle kılınır. Cemaatle kılınmadığı durumlarda ise, herkes tek başına kılabilir. Cemaatle kılındığında, imam Fatiha ve sûreyi gizlice okur.
Peygamberimiz (asm) bir Güneş tutulması esnasında iki rek'at namaz kılıp şöyle bir konuşma yapmıştır:
"“Dikkat ediniz. Güneş ve Ay, Allah'ın kudret ve azametini gösteren büyük alâmetlerden iki alâmettir. (...) Bu hallerden birini gördüğünüz zaman Allah'a hamd edin, Ona tekbir getirin, Onu tesbih edin ve ortalık açılıncaya kadar namaz kılın.”"
(Yeni İslam İlmihali, Yeni Asya Neşriyat, s. 363)