Kültür-Sanat

1400. yılında Kur’ân sergisi

SULTANAHMET’TEKİ Türk ve İslâm Eserleri Müzesi’nde bulunan, Kur’ân-ı Kerim ve cüzlerin büyük bir bölümü, indirilişinin 1400. yılında ilk defa sergilendi.

Kur’ân-ı Kerim’in ilk nüshaları olarak kabul edilen 250 bin yapraklık “Şam Evrakı Koleksiyonu”nun nadir parçaları ve el yazması Kur’ân-ı Kerim cüzlerinden oluşan 250 eserin yer aldığı Kur’ân Sergisi, 1 Aralık’a kadar ziyaret edilebilecek.

Dünyanın sayılı koleksiyonları arasında yer alan ve pek çok örneği yayımlanmamış Kur’ân-ı Kerim’ler, Türk ve İslâm Eserleri Müzesi’nde sanatseverlerle buluştu. Kur’ân’ın indirilmeye başlandığı Kadir Gecesi’ne halka açılan serginin resmi açılışı, Cumartesi akşamı verilen bir resepsiyonla gerçekleştirildi.

Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Bardakoğlu, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, ve Fener Rum Patriği Bartholomeos’un açılışını yaptığı sergiye, çok sayıda davetli katıldı.

Günay, “Kur’ân’ın mazrufu,

zarfından daha önemlidir”

Açılışta konuşan Turizm Bakanı Günay, ilk defa İstanbul’a bu kadar yakışan bir etkinlik gerçekleştirildiğini belirterek, İstanbul’un bir yanıyla doğuda, bir yanıyla batıda engin bir medeniyetin izlerini taşıyan medeniyetlerden biri olduğunu vurguladı.

Günay, serginin ülkenin güzelliklerinin anlaşılmasına ve şuur aydınlanmasına vesile olacağına inandığını belirterek, “Kur’ân-ı Kerim mushaflarını sergiliyoruz. Elbette bizim için bir sıradan kâğıda çok düz bir yazıyla yazılmış olsa bile onun mazrufu, muhtevası çok önemlidir. Bütün dinler kutsal kitaplarına büyük önem vermiştir, bu çok özel ve büyük zenginlik ama kutsal kitapların mazrufu her zaman zarfından daha önemlidir. Bunu da aklımızdan çıkarmamamız gerekiyor” diye konuştu.

Diyanet İşleri Başkanı Ali Bardakoğlu ise konuşmasında, bu yılın, Kur’ân-ı Kerim’in indirilişinin 1400. yılı olduğunu anımsatarak, “O Kur’ân bizi her türlü yanlış yoldan, düşünceden korudu ve 14 asırdır bizi bir sağlıklı yol üzerinde tuttu. Bu bakımdan Rabbimizin Kur’ân-ı koruması kadar Kur’ân’ın da bizi koruması önemlidir. Kur’ân’ı sadece hidayet rehberi değil, medeniyetin temel taşı yaptık. Onun her harfini anlamaya ve her mesajını gerçekleştirmeye çalıştık” şeklinde konuştu.

Konuşmaların ardından Patrik Bartholomeos, Ertuğrul Günay ‘a, Kur’ân-ı Kerim hediye etti.

Şam Evrakı Koleksiyonu’ndan

eşsiz parçalar

Ülker grubuna bağlı Yıldız Holding ve Antik AŞ’nin sponsorluğunda 1 milyon lira bütçeyle gerçekleştirilen sergide, sanatseverler pek çok ilki birarada görecek. Bunlardan biri de, Kur’ân’ın ilk el yazmaları olarak kabul edilen ve ‘Şam Evrakı’ olarak bilinen ceylan derisi el yazmaları… Koleksiyonun Şam Evrakı olarak adlandırılması, Şam Emevîye Camii’nden getirilmesinden kaynaklanıyor.

19. yüzyılın sonunda Şam Emeviye Camisi büyük bir yangın geçirince evrakların pek çoğu harap oldu, kurtarılan belgeler arasından seçilenler 1911’de Topkapı Sarayı’na getirildi. Koleksiyon, 1913’te de bugünkü adıyla Türk ve İslâm Eserleri Müzesi olan Evkaf-ı İslâmiye Müzesi’ne gönderildi.

Şam evraklarının önemli bir bölümünü parşömen ve kağıt üzerine yazılmış Kur’ân sayfaları meydana getiriyor. Kur’ân-ı Kerim’in günümüze ulaşan ilk örnekleri arasında olduğu kabul edilen Kur’ân yaprakları ve ahşap iskeletli deri ciltlerin kayıtlı olduğu Şam Evrakları, İslâm Kitap Sanatının bilinen ilk örneklerini ihtiva etmesi sebebiyle dünyanın sayılı koleksiyonları arasında yer alıyor. Şam Evrakları’nın en önemli özelliği ise, İslâm dünyasında bilinen en erken tarihli vakıf kaydı yazılı olan Kur’an yapraklarının koleksiyona kayıtlı olması.

Sultanların Kur’ânları da sergide

Sergilenen Kur’ân-ı Kerimler, aynı zamanda üzerindeki kayıtlar ve mühürler açısından da belge niteliği taşıyor. İlhanlı Sultanı Olcayto, Memlük Sultanı Kayıtbay gibi sultanların hazinesi için hazırlanan cüzler ve Kur’ân-ı Kerim’ler, dönemin sultanlarının kitap sanatlarına düşkünlüğünü göstermesinin yanı sıra, Kur’ân-ı Kerimlerin sanat kalitesi, Kur’ân’a verilen önemin de göstergesi sayılabilir.

07.09.2010