Risk değerlendirme (3)

Geçen yazımızda başladığımız risk değerlendirme konusu çok önemli olduğu için, aynı konuya bu hafta da devam etmek istiyorum.

Risk değerlendirme veya risk analizi konusunun çıkış noktası iki sorudan oluşmaktadır. Bunlar,

1. Ne yanlış gidebilir?

2. Eğer bir şeyler yanlış giderse, ortaya çıkma ihtimalî nedir ve bunun sonuçları neler olabilir?

Geçen haftadaki yazımda başladığımız gibi, “Risk Değerlendirme”sinde, ilk adım sistemi tanımlamaktır. Yani çalışma alanının belirlemedir. Daha sonra tespit edilen çalışma alanında tehlikeler belirlenir. Bir işyerindeki genel tehlikeler genellikle 5 gruba ayrılır;

1. Mekanik -fiziksel

2. Elektriksel

3. Radyasyon

4. Kimyasal maddeler

5. Yangın ve/veya patlama

Tehlikeler belirlendikten sonra, bir kaza olduğunda olayın şiddetini ve bu olayın olabilme ihtimalîni belirlemek gelmektedir.

İşte Risk Analizleri, sadece tehlikeleri bilmemizde yardımcı olmayıp, aynı zamanda risk seviyelerini ve bunları nasıl kontrol edeceğimiz konularında da bize ışık tutmaktadır. Ve en önemlisi, tehlikelerin kazaya dönüşmesine imkân veren tehditleri belirlememize ve proaktif tedbirler almamıza imkân vermektedir. O nedenledir ki, eğer işletmeler çalışanlarını, müşterilerini, yatırımlarını, çevreyi ve itibarlarını korumak amacında iseler, mutlaka Risk Analizlerini doğru metod ve kriterler uygulayarak yapmalıdırlar.

Bu aşamada öncelikle atılması gereken ilk dört adım aşağıdaki gibidir:

nTehlikelerin ve etkilerinin belirlenmesi (Tehlike nedir, nerededir, ana sebebi nedir?).

nDeğerlendirme (Tehlikenin sıklığı ve şiddeti nedir, etkileri ne olabilir?)

nKontrol etme (Daha iyi bir yolu var mı, nasıl kontrol edilebilir, etkileri nasıl azaltılabilir?)

nİyileştirme safhası (Geri kazanım, acil müdahele, değişiklikler v.s)

Bu temel sorular ile başladıktan sonra tehlikenin “etkileri” ve meydana gelen kazaların “sıklığı” göz önüne alınarak bir matris üzerinde Risk Seviyesi belirlenir.

Yapılan risk incelemeleri sonucu bulunan riskler daha önce belirlenen tabloya göre puanlanır.

Risk derecelendirme tablosu tüm risklerin göz önüne

alınıp, önem sırasına göre önceliklendirme işlemi için kullanılır.

Risk derecelendirme tablosuna göre oluşan puanlar,

İSİG ile ilgili uzun dönemli yapılan çalışmaların planlanması ve öncelikli hale getirilmesini de sağlayacaktır.

Tespit edilen riskler risk derecelendirme matrisine yerleştirilir.

Risk derecelendirme tablosu “etkilenme (ihtimali) frekansı” , “etkilenme sonucu” bölümlerinden oluşur.

Etkilenme frekansı (kazaların sıklığı) tanımları aşağıda belirtildiği şekildedir.

Bir yıldan uzun: tespit edilen risk sonucu etkilenme bir yıldan uzun bir zaman süreci içerisinde meydana gelir.

Yılda bir: tespit edilen risk sonucu etkilenme bir yıllık süre içerisinde meydana gelir.

Ayda bir: tespit edilen risk sonucu etkilenme bir aylık süre içerisinde meydana gelir.

Haftada bir: tespit edilen risk sonucu etkilenme bir haftalık süre içerisinde meydana gelir.

Günde bir: tespit edilen risk sonucu etkilenme bir gün içerisinde meydana gelir.

Sürekli: tespit edilen risk sonucu oluşan etkilenme süreklidir.

Etkilenme sonucu (tehlikenin etkileri)tanımları aşağıda belirtildiği şekildedir.

İlk yardım olayı: belirlenen risk sonucu etkilenme kaza sınıfı olarak ilk yardım olayı ile sonuçlanması (ilk yardım olayı tanımı için ilgili prosedüre bakınız.)

Tıbbî müdahale olayı: belirlenen risk sonucu etkilenme kaza sınıfı olarak tıbbî müdahale olayı ile sonuçlanması. (tıbbî müdahale olayı tanımı için ilgili prosedüre bakınız. )

Kısıtlı çalışma olayı: belirlenen risk sonucu etkilenme kaza sınıfı olarak kısıtlı çalışma olayı ile sonuçlanması. (kısıtlı çalışma olayı tanımı için ilgili prosedüre bakınız. )

Kayıp iş günü olayı: belirlenen risk sonucu etkilenme kaza sınıfı olarak kayıp iş günü olayı ile sonuçlanması ( ölüm olayları ile sonuçlanabilecek olan kazalar hariç ) (kayıp iş günü olayı tanımı için ilgili prosedüre bakınız. )

Tek ölüm olayı: belirlenen risk sonucu etkilenme tek bir olum olayı ile sonuçlanması.

Birden fazla ölüm olayı: belirlenen risk sonucu etkilenme birden fazla olum olayı ile sonuçlanması.

He riki bölümdeki maddeler 1’den başlayarak puanlanır. Risk derecelendirme tablosu (Matris) “etkilenme (ihtimali) frekansı” , “etkilenme sonucu”nun birbiriyle çarpılması sonucu risk puanları belirlenir. Bu puanların değerine göre riskler;

nKabul edilemez risk

nDikkate değer risk

nKabul edilebilir risk olarak tanımlanır.

Kabul edilemez risklerle ilgili hemen çalışma yapılmalı. Dikkate değer riskte ise, mümkün olduğu kadar çabuk müdahale edilmeli. Kabul edilebilir risk çıktığında da acil olmamak şartıyla zaman içinde tedbirler alınmalıdır.

Risk yok edilemez. Ancak yönetilebilir.

Riski önlemek, tazmin etmekten çok daha kolaydır.

ÜRETİM, DAHA ÇOK ÜRETİM, AMA,

GÜVENLİ ÜRETİM PRENSİP OLMALI.

Güvenli ve dikkatli olun, hepiniz önce kendiniz j sonra aileniz ve cemiyet için önemlisiniz.

M. Fahri UTKAN

[email protected]

20.04.2010