Kültür-Sanat

Ahlât kümbetinin aslı da, maketi de ilgi görüyor

BİTLİS’İN Ahlat ilçesine kümbetleri görmeye gelenler, kümbet maketlerine de büyük ilgi gösteriyor.

Maket ustası Muzaffer Pirhasanoğlu, ilçedeki tarihi kümbetlerin maketini yaptığını anlatarak, 20 yıl önce tamamen hobi olarak başladığı bu işi, birkaç yıldan beri profesyonelce yürüttüğünü ifade etti.

Pirhasanoğlu, ‘’Bu sanatı kendi kendime öğrendim. Tarihe ve tarihi eserlere olan merakım, bu sanata ilgi duymama neden oldu. Sonra kendi kendime maket yapmaya başladım. Toplumdan olumlu tepki alınca da sürdürmeye karar verdim’’ dedi. Yaptığı kümbetleri talep üzerine farklı ebatlarda imal ettiğini kaydeden Pirhasanoğlu, 3 santimetre ile 1 metre 20 santimetre gibi değişen ebatlarda kümbet maketi yaptığını belirterek, şöyle konuştu: ‘’İlçemize gelen yerli ve yabancı turistler, kümbet diyarı Ahlat’ı görünce, buraya özgü kümbet maketlerini mutlaka satın almak istiyor. Benden önce kimse bu işi yapmadığı için, aynı zamanda bu alanda bir eksikliği de kapatmış oldum. Havaların ısınmasıyla birlikte maket yapımını hızlandırıyorum. İlçemize genel olarak turistler yaz aylarında geliyor. Ben de maket yapımını bu aylarda artırıyorum. Maketleri 4 ile 750 TL arasında değişen fiyatlarda satıyorum. Bu yolla hem geçimimi temin etmiş oluyorum. Hem de ilçenin tanıtımına katkıda bulunuyorum.’’

İlçenin turizm değerinin artmasıyla kendi işlerinin de artacağına inandığını belirten Pirhasanoğlu, Ahlat’taki tarihî ve turistik değerlerin Türkiye’de yaşayan bütün vatandaşlar tarafından görülmesi gerektiğini de sözlerine ekledi.

AHLÂT'TAKİ KÜMBETLER

AHLAT kümbetleri şekil olarak Orta Asya Türk çadırını andırmaktadır. Böylece kümbetleri Türklerin hayatında önemli bir yer tutan çadır sanatının mimariye aktarılmış şekli olarak görmek mümkündür. İslâm sanatına kümbet mimarisini sokan Türklerdir. İslâm öncesinde Türklerde bu sanat ‘’Kurgan’’ şeklinde gelişmişti. Kümbet mimarisi 11. asırdan itibaren, Selçuklular döneminde başlar. Bu tip mezar abidelerine Horasan’dan Anadolu’ya kadar Türklerin yayılma yolları üzerinde rastlamak mümkündür. Ahlat kümbetleri genel olarak iki katlıdır. Alt kat tonozla örtülmüş mezar odası, üst kat duâ ve ibadet odası olarak düzenlenmiştir. Silindirik ve çokgen planlı gövdenin üzeri konik veya piramidal külah ile örtülmüştür. Ahlat’taki kümbetleri şöyle sıralayabiliriz: ‘’Erzen Hatun Kümbeti, Keşiş Kümbeti, Hasan Padişah Kümbeti, Emir Bayındır Kümbeti, Hüseyin Timur-Esen Tekin Kümbeti, Bugatay Aka-Şirin Hatun Kümbeti, Şeyh Necmeddin Türbesi, Emir Ali Türbesi, Dede Maksut Türbesi, Usta-Şagirt Kümbeti, Alimoğlu Hurşit Kümbeti, Mirza Bey Kümbeti, Abdurrahman Gazi Türbesi.’’

13.04.2010