|
İşverenlerin, son 5 yılda sadece yanında istihdam ettiği kişiyi kayıt dışı çalıştırmakla kalmadığı, kendisinin de kayıt dışına çıktığı belirtildi. ATO’nun raporuna göre, 1999 yılında 41 bin işveren kayıtsız çalışırken, 2006 yılında bu sayı 246 bin kişiye yükseldi.
ATO, kayıt dışı istihdam sorununu ele alarak, ‘’İşsizliğin Acı İlacı: Kayıt Dışı İstihdam’’ başlıklı bir rapor hazırladı.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun ‘’İşgücü İstatistikleri’’ veri setinden yararlanarak hazırlanan raporda, 1989 yılından 2006 yılı sonuna kadar tarım dışı sektörlerdeki kayıt dışı istihdam mercek altına alındı.
Kayıt dışı istihdamın, işsizlik sorununu perdelediği ifade edilen rapora göre, 2002-2006 döneminde tarım dışı sektörlerde meydana getirilen istihdamın yüzde 47’sini kayıt dışı istihdam oluşturdu. Bir başka deyişle, son 5 yılda işe giren her 2 kişiden 1’i kayıt dışı çalışmaya razı oldu. Rapora göre, 1989-2000 yılları arasında tarım dışı sektörlerde çalışanların sayısı, 4 milyon 229 bin kişi arttı. Bu dönemde tarım dışı sektörlerde kayıt dışı çalışan sayısındaki artış da 1 milyon 314 bin kişi oldu. Yani bu dönemde tarım dışı sektörlerde oluşturulan istihdamın yüzde 31’i kayıt dışına çıktı.
İşverenlerin, son 5 yılda sadece yanında istihdam ettiği kişiyi kayıt dışı çalıştırmakla kalmadığı, kendisinin de kayıt dışına çıktığı belirtilen rapora göre, 2006 yılında tarım dışı istihdamın içinde yüzde 7 civarında pay alan işverenlerde kayıt dışı çalışan sayısı 1999 yılına kadar yok denecek kadar azken, bu yıldan sonra artmaya başladı. 1999 yılında 41 bin işveren kayıtsız çalışırken, 2006 yılında bu sayı 246 bin kişiye yükseldi.
1989-2000 döneminde tarım dışında kendi hesabına çalışan sayısı 238 bin kişi artarken, kayıt dışı çalışan sayısındaki artış 61 bin kişi oldu. 2002-2006 döneminde tarım dışında kendi hesabına çalışan sayısı 541 bin kişi artarken, 423 bin kişi hiçbir sosyal güvenlik kuruluşuna kayıt olmadan kendi işini kurdu. Böylece 2002-2006 döneminde tarım dışı sektörlerde görülen istihdam artışının yüzde 23’ü kendi hesabına çalışanlar tarafından gerçekleştirilirken, kendi hesabına çalışanlar kayıt dışı istihdamın artmasında önemli rol oynadılar, meydana getirdikleri istihdamın yüzde 78’i kayıt dışına çıktı.
Aygün: Kayıt dışı çalışma oranları artış gösterdi
ATO Başkanı Sinan Aygün, raporu değerlendirirken, kayıt dışı çalışma oranlarının son 5 yılda gösterdiği artışa dikkat çekerek, ‘’Son 5 yılda işe giren her 2 kişiden 1’i, kayıt dışı çalışmaya razı oldu’’ dedi. Aygün, vergi yükü, sosyal güvenlik yükümlülükleri ve denetim yetersizliği gibi etkenlerin yanı sıra çalışanların eğitim düzeyinin düşük olmasının da kayıt dışı istihdamı körüklediğini belirtti. Kayıt dışı istihdamın piyasa düzenini ve rekabeti bozduğunu vurgulayan Aygün, kayıt dışı istihdamın, dürüst çalışan iş yerleri aleyhine haksız rekabete sebep olduğunu sözlerine ekledi.
Rapordan öne çıkan satış başları şunlar:
*Türkiye’de çalışabilir yaştaki her 4 kadından sadece 1’i çalışıyor. Bunların da yarıya yakını tarım sektöründe ücretsiz aile işçisi olarak faaliyet gösteriyor. Tarım dışı sektörlerde iş bulma şansını elde eden kadınlar ise kayıt dışı çalışmak durumunda kalıyor.
*2002-2006 döneminde ise tarım dışı sektörlerde çalışanların sayısı 2 milyon 346 bin kişi artarken, bu dönemde tarım dışı sektörlerde meydana getirilen istihdamın yarıya yakınını kayıt dışı çalışanlar oluşturdu.
*2002 yılında 4 milyon 409 bin kişi tarım dışı sektörlerde kayıtsız çalışırken, 2006 yılında bu sayı 1 milyon 99 bin kişi artarak, 5 milyon 508 bin kişiye ulaştı. Yani 2002-2006 döneminde tarım dışı sektörlerde sağlanan istihdamın yarıya yakınını, kayıt dışı istihdam meydana getirdi.
*1989-2000 döneminde kentsel alanlarda oluşturulan tarım dışı istihdamın yüzde 28’i kayıt dışına çıkarken, 2002-2006 yılları arasında yüzde 44’ü kayıt dışına çıktı.
*Tarım dışı sektörlerde kayıt dışı çalışma artmasına rağmen tarım sektöründe ücretsiz aile işçiliğinde son yıllarda görülen azalma, toplam kayıt dışı istihdam oranının matematiksel olarak düşmesine yol açtı.
*Ücretsiz aile işçilerindeki bu azalma diğer çalışma şekillerindeki kayıt dışı çalışma oranları azalmadığı halde, toplam kayıt dışı oranlarını azaltıcı yönde etki yapıyor.
| 
