|
“Korku Cumhuriyeti”, Kanan Makiya tarafından yazılan, Irak’taki Baas rejiminin Avrupa faşizmine ve Nazizme benzerliklerini anlatan kitabın adı. Üç yıl yayınevi arandıktan sonra 1989 yılında basılmış. Adı sanı da ancak 1991’den, yani Saddam Hüseyin Kuveyt’i işgal ettikten sonra duyulmuş. Makiya kitabı takma adla çıkartmış, uzun yıllar da Irak gizli servisinden saklanmış.
Makiya’nın amacı dünyaya Baas rejiminin, Saddam diktatörlüğünün ne denli baskıcı ve şiddet yanlısı olduğunu, insanların nasıl korku içinde yaşadığını göstermekmiş. Göstermiş de. Biraz Saddam’ın, biraz Neocon’ların, biraz da basının katkısıyla kitap gereken etkiyi yaratmış. 2003’te Irak’a yapılan müdahalenin meşruiyet zeminini hazırlamış. En azından benim The New Yorker yazarı George Packer’in The Assassins Gate (Katiller Kapısı) kitabından çıkarttığım sonuç bu.
Ama Makiya’nın Korku Cumhuriyeti’ni size aktarmamın sebebi farklı. Ne Irak’la ne de Packer ile ilgili. Türkiye’nin Irak’a benzediğini de söylemeyeceğim. Belki bir zamanlar andırdığı iddia edilebilirdi, fakat şimdi benzediğini söylemek haksızlık olur. Türkiye artık giderek daha fazla demokratik, giderek daha fazla çoğulcu bir ülke haline geliyor. İnsan haklarına ve hukukun üstünlüğüne saygıyı her geçen gün daha da fazla içselleştiriyor. Ancak içimize yerleşmiş olan korkulardan bir türlü kurtulamıyoruz.
Pazartesi günü de yazdığım gibi geçmişin hayaletleri hep peşimizden koşuyor. Hep korkacak bir şeyler buluyoruz. Etrafımızın düşmanlarla çevrili olduğu, dış politikada sürekli yenilgiye uğradığımız, içimizdeki düşmanların bizi yok etmeye çalıştığı paranoyasından bir türlü kurtulamadık. Çoğunu kendimizin kurguladığı bir korkular cumhuriyetinde yaşıyoruz. Bu cumhuriyet Kanan Makiya’nın kitabında anlattığı cumhuriyetten farklı ama korkular, işlevi açısından aynı korkular.
Bir gün Kürtlerden, ertesi gün İslamcılardan, bir başka gün Fener Rum Patrikhanesi’nden, o da olmazsa Ermenilerden korkuyoruz. Dış düşmanlarımız hiç eksik değil. Herkes bize karşı ve her sorunda biz kaybediyoruz. Uzlaşma kültürümüz olmadığı, maksimalist pazarlık pozisyonlarını “kırmızı çizgiler” olarak gördüğümüz için uzlaşma yolunda atılan her adımı taviz olarak görüyoruz. Kerkük’te, Kıbrıs’ta “yenilgiye” uğradığımızı düşünüyoruz.
Uluslararası sistemdeki kalıtımsal ayrımcılığı sadece bize karşı uygulanan bir politika zannediyoruz. Şımarık çocuklar gibi hak etmeden kayırılmayı bekliyoruz. Kayırılmadığımız her anı ise “kriz” olarak adlandırıyoruz. Beklentilerimizin karşılanmadığı her olay, her pazarlık bizim için bir kriz durumu ortaya çıkartıyor. Sabrımız hiç yok. Diplomasiye zerre kadar güvenmiyoruz. Sorunları güce başvurarak çözebileceğimizi, güç kullanmanın her derde deva olduğunu sanıyoruz.
Siyasetimiz sığ, düşüncemiz kuru. Türkiye’de hâlâ muhalefet olmak salt eleştirmek anlamına geliyor. Yapılanı doğru da olsa eleştiriyoruz. Fakat yerine yenisini koymak, eleştirdiğimiz işin iktidarda biz olsak nasıl yapılacağını anlatmak zahmetine katlanmıyoruz. Siyasi mücadelemiz iktidar yıpratma stratejisi üstüne kurulu. İktidarı yıpratırken ülkemizi yıpratmaktan da hiç çekinmiyoruz. Hatta bazılarımız iktidarı ele geçirmek, o olmasa Meclis’e girebilmek için Türkiye’nin “dibe vurmasına” dahi razı.
İktidara alternatif yaratmak zor, meşakkatli ve Türk insanının anlamayacağı bir uğraş olarak görüldüğünden üstünde durulmuyor bile. Korkular üstünden siyaset yapılıp, korkuların sömürülmesine çalışılıyor. İktidarlar yaptıklarından çok, olduğu varsayılan özellikleri yüzünden eleştiriliyor. Türkiye sanal bir korku cumhuriyeti haline getirilmek isteniyor.
Referans, 7.3.2007
| 
