|
Riski Iraklılar aldı, işi Iraklılar yaptı, ama parsayı Amerikalılar topladı.
İngiliz The Independent gazetesi dünkü yazımda söz ettiğim Irak’ın yeni petrol yasa taslağını yayımladı:
Yasayla, Irak petrollerinin yılda 75 milyar dolarlık kârı, 30 yıl boyunca BP, Shell, Exxon gibi Amerikan ve İngiliz devlerine akacak.
“Savaş Ganimeti” başlığıyla çıkan gazete “Irak işgalinin amacı, ülkeye demokrasi getirmek değil, ülke petrollerini ele geçirmekmiş” yorumunu yaptı.
***
İşgalin gerçek yüzü nihayet aydınlanıyor.
BBC de geçen hafta “Bağdat’ın milyarları” başlıklı bir dizide yağmanın bir başka boyutuna dikkat çekti.
Başkan Bush, işgalin ilk günü Irak’a yeniden inşa sözü vermişti.
Irak yerle bir edilmişti. Elektrik, su kesikti. Binalar yıkılmış, yağmalanmıştı. Memurlar maaş, hastaneler jeneratör bekliyordu. Güvenliğe çok para gerekiyordu. Dünya Bankası’na göre yeniden inşa için 60 milyar dolar lazımdı.
Bush’un vaadi üzerine C-17 uçaklarıyla plastik ambalajlar içinde milyarlarca dolar Bağdat Havaalanı’na indirildi.
ABD, o günden bu yana yeniden yapılandırma projelerine kendi bütçesinden 36 milyar dolar harcadı. Bunun dışında (petrol gelirleri ve BM fonu gibi kalemlerden) 20 milyar dolar da Irak bütçesinden alıp kullandı.
Bu, 2. Dünya Savaşı’nda Almanya’ya akıttığı paranın iki katıydı.
O parayla Almanya ihya olmuştu; Irak ise hâlâ perişan halde...
BBC kayıp milyarların peşine düştü ve şu sonuca vardı:
Paralar yağmalanmıştı.
***
Tabii Amerikan ihale yasaları Irak’ta uygulanmadı ve para denetimsiz, rasgele dağıtıldı.
İlk gelenler, işini gücünü bırakıp ölümü göze alarak para kokusuna koşanlardı. Kayırmalar, yolsuzluklar ve yağma o an başladı.
Sayaçları sökülen petrol kuyuları ve boru hatlarından muazzam paralar kaçırıldı.
Kontratların yarısı kadar rüşvet alındı.
Milyonlarca dolarlık işler 1-2 sayfalık sözleşmelerle birkaç saat içinde ihalesiz verildi.
En büyük ihaleleri, Başkan Yardımcısı Dick Cheney’in daha önce yöneticilik yaptığı Halliburton şirketi ihalesiz aldı.
BBC’nin konuştuğu ABD İstihkâm Bölüğü’nün ihalelerden sorumlu başyardımcısı Bunny Greenhouse kendisine “İhalelere başkası girmeyecek. Halliburton alacak” dendiğini açıkladı.
Bunu açıklar açıklamaz da işten atıldı.
***
Sonra egemenlik Iraklılara devredildi.
Peş peşe 3 ayrı hükümet geldi işbaşına... Az zamanları vardı. Seri davrandılar. Görevden ayrılan bakanların bir kısmı, götürdükleri çantalar dolusu parayla Londra ya da Dubai’de paha biçilmez villalar aldılar.
İhaleleri yine Bechtel, Halliburton, Parsons ve Washington International gibi dev firmalar aldı.
Bağdat’a gelmeyi göze alan Batılı bir mühendise 100 bin doları aşan aylıklar veriliyordu. Iraklı bir mühendis ise 600 dolara çalışıyordu.
Batılılar ateşe el sürmeyip işi taşeronlara verdiler. O taşeronlar da başkalarına verdi. Böylece bazen 8-9 şirkete varan zincirler kuruldu. Her halka bu yağmadan payını aldı.
Riski Iraklılar aldı, işi Iraklılar yaptı, ama parsayı Amerikalılar topladı.
***
Irak’ta hâlâ elektrik ve su kısıtlı.
Dev yatırımlara rağmen elektrik üretimi ve petrol ihracatı Saddam dönemindekiyle aynı.
Yarın Bush’un Irak’a yeni bir yardım paketi açıklaması bekleniyor.
Sizce neden?
Milliyet, 9.1.2007
| 
