Yapılarda kullanılan taşlar sınırsız değil ve bazıları sadece belirli bölgelerden çıkarılabiliyor. Türkiye bu açıdan büyük bir zenginliğe sahip. Elazığ’ın vişne rengi mermeri gibi bazı türler tükenme noktasına gelse de aralarında Andezit, Sille, Midyat, Oltu, Lüle taşının da olduğu Türkiye’ye özgü 11 ayrı taş türü daha var.
Farklı koşullar altında dev kayaçlar milyonlarca yılda değerli ya da yarı değerli taşlara dönüşüyor. Elmas, yakut, zümrüt gibi değerli taşlar yanında ametist, akik, yeşim, oniks gibi yarı değerli taşlar bu şekilde ortaya çıkıyor. Çoğunlukla ziynet eşyalarında bu taşlar kullanılsa da mimaride ve yapıların süslenmesinde kullanılan taşlar da kıymetli ve her taş her bölgede bulunmuyor. Türkiye, yapılarda kullanılan bu taşlar açısından dünyanın en şanslı ülkeleri arasında yer alıyor. Türkiye’ye özgü kimisi küçük eşyaların yapımında kimisi de mimari eserlerde kullanılan 11 ayrı taş türü var. Bunlar lüle Taşı, Oltu Taşı, Ankara Taşı, Sille Taşı, Küfeki Taşı, Nevşehir Taşı, Ahlat Taşı, Midyat Taşı, Bayburt Taşı ve Denizli Traverteni olarak sıralanıyor. Dünya mermerinin yarısına yakınına tek başına sahip olan Türkiye’nin Elazığ Vişnesi olarak bilinen kırmızı renkle mermeri ise neredeyse tükendi.
MİMARİYE DE DAMGASINI VURDU
Yapılarda kullanılan ve Türkiye’ye özgü bu taşlar, mimariye de damgasını vuruyor. Selçuklulardan kalma mimari şaheserlerin tamamına yakını Sille Taşı’ndan yapılmış durumda. 2 bin derece ısıya dayanabilen Sille Taşı, Konya’dan çıkarılıyor. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulması ve Milli Mimari akımının başlamasıyla inşa edilen 1. Meclis, Ankara Hukuk, Dil Tarih ve Coğrafya Fakülteleri, Ankara Garı, İşbank, Sümerbank binaları gibi yapılar ise ‘Ankara Taşı’ olarak bilinen pembe renkli andezit taşı ile inşa edildi. Jeolojik Mirası Koruma Derneği Başkanı Prof. Dr. Nizamettin Kazancı, doğal taşların ‘süs taşları’ ve ‘yapıtaşları’ olarak iki ayrı grupta değerlendirildiğini belirterek, “Yapıtaşları, kullanım alanına göre küçük el aletlerinden dış mekan kaplamasına, temel ve taşıyıcı elamanlardan mıcır yapımına kadar bir çok alanda kullanılıyor. Doğal taşlar da bulunduğu yere özgüdür” diyor.
(TRT Haber)