İstanbul Bilgi Üniversitesi Araştırma Görevlisi Semra Horuz, dönemin İstanbul Şehremini (belediye başkanı) Ömer Faiz Efendi’nin Avrupa’daki fuarları gezerken aldığı notları paylaşarak, “Osmanlıların gezerken en çok dikkatini çeken şey, kısa süre önce Osmanlı toprakları içinde yer alan Cezayir ve Tunus gibi ülkelerin de fuarlarda pavyon kuruyor olmasıydı.” dedi. Horuz, dünya fuarları mirasını inceleyen “Teşhir” program serisi kapsamında “Avrupa Ortasında, Osmanlı Pavyonunda: Osmanlı Seyyahlarının Dünya Fuarları İzlenimleri” başlıklı bir konuşma yaptı. Semra Horuz, 1851’de Londra’daki Büyük Sergi’den itibaren Osmanlı seyyahlarının dünya fuarları izlenimlerini anlattığı konuşmasında, araştırma serisine verilen “Teşhir” isminin 1680’den bugüne kadar yazılı olarak kullanılan Arapça kökenli bir sözcük olduğunu, “belirlenmiş” ve “tanınmış” anlamlarına geldiğini kaydetti. Horuz, “teşhir” kelimesinin şehir, meşhur ve şöhret kelimeleriyle birebir ilgili olduğunu belirterek, “Gördüğümüz bütün bu fuarların, müzelerin, sergilerin sadece paylaşmak veya sunmakla değil, endüstriyel modernleşmenin getirdiği tüketim kültürüyle, hatta biraz da pazarlamayla ilgili olduğunu buradan anlıyoruz.” diye konuştu.

20’den fazla seyyah

Avrupa’yı anlamak için 20’den fazla Osmanlı seyyahının tek başlarına yaptıkları seyahatlere değinen Horuz, “Özellikle Avrupa hakkında malûmat ve mütalâa yapacağız yani bilgi aktaracağız ve yorum yapacağız diyerek yola çıkıyorlar.” dedi.  Horuz, dönemin İstanbul Şehremini Ömer Faiz Efendi’nin Osmanlı Padişahlarından Sultan Abdülaziz ile birlikte Avrupa’daki fuarları gezerken yazdığı notlardan bazılarını okuyarak, “Osmanlıların gezerken en çok dikkatini çeken şey, kısa süre önce Osmanlı toprakları içinde yer alan Cezayir ve Tunus gibi ülkelerin de fuarlarda pavyon kuruyor olmasıydı.” ifadesini kullandı. Ömer Faiz Efendi’nin Avrupa fuarlarından yaşadığı bir olayı paylaşan Horuz, “Biri elinde bir haritayla geliyor ve diyor ki ‘Adana civarında nerelerde ne tarımı yapılır biz öğrendik elimizde bir harita var. İsterseniz makinalarımızı size verelim siz de bize tarım yapmamıza izin verin’ diyor. Ömer Faiz adamı geçiştiriyor, ama sonra ‘O haritadan bizde var mı pek emin değilim’ diyor.” ifadelerini kullandı.

AA