İçişleri Bakanlığı’nın Mardin, Diyarbakır ve Van Büyükşehir Belediye Başkanları’nı görevden alması kayyım atamalarının hukuki zeminini yeniden tartışmaya açtı. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun “Hukukun sessiz kalmasını beklemek son derece yanlıştır” sözleriyle savunduğu atamalar Olağanüstü Hal Dönemi’nde (OHAL) yayımlanan 674 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’ye (KHK) dayanıyor.

OHAL bitmesine rağmen belediye başkanlarının görevden uzaklaştırılmalarına ilişkin düzenlemeleri ihtiva eden KHK’nın yasalaşmasını “Olağanüstü halin olağanlaşması” olarak niteleyen ‘Yerel Yönetimler’, ‘Katılımcı Demokrasi ve Sosyal Haklar’ alanında çalışmalar yürüten Doktor Zülfiye Yılmaz şunları söyledi:

“Görevden uzaklaştırılan kişilerin iki ayda bir siyasi denetimden geçmesi öngörülüyor. Bunu yapacak kurum da İçişleri Bakanlığı yani görevden alan makam. Bu denetimin yapılması gerekiyor, ama bu siyasî bir denetim. Görevden almanın sonuçlarını giderebilecek bir denetim de değil. Geçici olarak görevden uzaklaştırılan kişiler İdare Yargılama Usül Kanunu uyarınca bulundukları şehirdeki idare mahkemesine başvuruda bulunabilecekler. Bu sürecin daha çok siyasi makamlarda değil de yargısal makamlarda olması gerekiyor. Geçici görevden uzaklaştırma yetkisinin Anayasa’da yeniden düzenlenmesi gerekiyor. Yürütme organının tek başlı hale geldiği yeni bir hükumet sistemindeyiz. Bu sistemde Cumhurbaşkanlığının astı olan İçişleri Bakanlığı görevden almalara karar veriyor. Bu sistemin yeniden düzenlenmesi ve mümkünse bu görevden alma görevinin Danıştay’a verilmesi gerekiyor.”

HUKUKA AYKIRI

Gazete Duvar’ın haberine göre, İdare Hukukçusu Prof. Dr. Metin Günday, “Soruşturma açılabilir ama kayyım atamak tamamen hukuka aykırı” diyerek, sözlerini şöyle sürdürdü: “Valiyi göreve atamak daha da hukuka aykırı bir şeydir. Bu mahallî idarelerin özerkliğini tamamen ortadan kaldıran bir sonuç ortaya çıkartır. Diyarbakır’da, Mardin’de ve Van’da mahalli idare olarak büyükşehir belediyesinin varlığından söz edilemez. Çünkü merkezi idare bu yönetimleri devralmıştır. Özerkliğin ortadan kaldırılması suretiyle de hukuka ve Anayasa’ya aykırılık söz konusu olmuştur.” 

Günday bu uygulamanın yerel yönetimlerin özerkliğini ortadan kaldırdığını ifade ederek, “Yerel yönetim özerkliğe dayanır. Özerklik nereden geliyor? Yerel yönetimin organları o bölgede yaşayan insanların seçimleri sonucu belirleniyor. Böyle bir uygulama yapıldığında özerkliğe ve yerel yönetim mantığına aykırı durum ortaya çıkıyor. Seçme ve seçilme hakkı da ortadan kaldırılıyor. O bölgede yaşayan insanların seçme hakkı anlamını yitiriyor” dedi.