Enerji Bakanlığı yetkililerine göre elektrik kesintilerinin bir siber saldırı ya da sabotajdan kaynaklanma ihtimali zayıf, ancak yine de araştırılıyor. Edinilen bilgilere göre 10:36’da Adana ve Gaziantep’te başlayan arıza 45 saniyede tüm Türkiye’yi karanlıkta bıraktı. Bir gün önce de aynı yerde aynı dakikada arıza yaşanmıştı.
31 Mart Salı…Saat 10:35…Elektrik üretiminde de iletiminde de sorun yok…Tüm Türkiye elektrik kullanıyor, kesinti yaşanmıyor.
10:36:00 Adana ve Gaziantep’te elektrik hatları arıza verdi. Saliseler içinde sorun Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi’nin (TEİAŞ) Ankara’daki merkezine ulaştı. Panolarda sorun tespit edildi, sistem otomatik olarak devreye girdi. Sonrasında ise tam bir kabus yaşandı. Arızayı telafi etmesi gereken sistem bunu yapamadı.
Edinilen bilgilere göre bunun teknik olarak açıklaması “büyük bir gerilim salınımı”. Adana ve Gaziantep ile başlayan sorun başka arızalara da yol açtı. Voltaj dalgalanması oldu. Bu durumda elektrik üretim santralleri yine otomatik olarak kendilerini korumaya almaya başladılar. Üretim kaybı olduğunda tüketimin devreden çıkarılıp sistemin dengeye alınması gerekiyordu, bunun için de röleler devreye girdi. Ancak yetişemedi. Yetkililer, "Bu tür arızalar olabilir önemli olan o arızayı izole etmekti. Onun için sistem tepki vermiş ama çok büyük bir salınım olmuş, toparlayamamış." dedi.
Saat 10:36:45 45’inci saniyede tüm elektrik sistemi adeta çöktü. İran’dan beslenen Van hariç tüm Türkiye’nin elektriği kesildi.
Otoban örneği
Yetkililer yaşanan sorunun daha iyi anlaşılması için yaşananları bir “otoban” örneği ile anlattı.
“Üretimi tüketim noktalarına taşıyan otobanlar yıkıldı, oradan arabalar geçemiyor. Sistemde üretim lehine de tüketim lehine de bozulma oldu. Üretimi tüketime götürecek nakil aracı olmayınca üretimler boşta kalarak yüksek bir frekansa doğru gitmeye başladı, bunun sonunda da otomatik olarak servis harici oldular. Fakat bir yandan da diğer üretim araçları, yani henüz kendilerini otomatik olarak kapatmamış olanlar başka engebeli yollardan tüketim noktalarına doğru engebeli yollardan ilerlemeye başladı. Tüketim azalmadı ama üretim yetmemeye başladı. Sistem tüketimi azaltmaya çalıştı, otomatik komutla “hemen yükleri azalt, otomatik olarak sistemi kes” dedi. Bunu yaptı da ama yetişemedi.”
Bir gün önce aynı saatte aynı yerde aynı arıza
Ulaşılan kaynaklar 30 Mart Salı günü, yani tüm Türkiye’nin elektriklerinin kesildiği günden bir gün önce, yine aynı saatte saat 10:36’da Adana ve Gaziantep hatlarında aynı arızanın yaşandığını ancak o gün sistemin bunu kendi kendine telafi ettiğini anlattı. Kesintinin nedenlerinin altında siber saldırı ya da sabotaj ihtimali aranmasının nedeni de bu. Ancak yetkililer bu ihtimalin zayıf olduğunu sorunun tamamen sistemden kaynaklandığını söyledi.