Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya’yı görevden aldı. Erdoğan, Çetinkaya’nın yerine yardımcısı Murat Uysal atadı. Merkez Bankası Başkanı’nın Erdoğan’ın yayımladığı Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile görevden alınması hukuki bir tartışmayı da tekrar gündeme getirdi. Özel bir kanunu ve bağımsız bir hukuki statüsü bulunan Merkez Bankası’nda başkanların nasıl görevden alınacakları Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu’nun 28. maddesinde düzenleniyor. Hukukî tartışma da, “özel bir kanun hükmü kararname ile aşılamaz” görüşünde odaklanıyor. 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname, “Cumhurbaşkanınca süreli atanan üst kademe kamu yöneticileri, ilgili kanunlarda öngörülen görevden alma gerekçeleri yanında kurumsal hedeflere ulaşılamaması nedeniyle de süreleri tamamlanmadan görevlerinden alınabilirler” hükmünü taşıyor. Erdoğan’ın bu kararnameye dayanarak Murat Çetinkaya’yı Merkez Bankası Başkanlığı’ndan aldığı düşünülüyor. TCMB Kanunu’nun 28. maddesi ise, 27. maddeye gönderme yaparak, Merkez Bankası başkanlarının nasıl görevden alınacağını hükme bağlıyor.

Hedefin tutması zaten mümkün değildi 

Ekonomi yorumcusu eski Hazine Müsteşarı Mahfi Eğilmez karara yönelik olarak ilk yorumunu Twitter’dan yaptı. Eğilmez, “TCMB Başkanı, kurumsal hedeflere ulaşamadıkları gerekçesiyle görevinden alındı. Hedef yanlıştı. Maliye politikası, para politikası hedefinin tam tersi bir hedefe yönelmişti. Bu koşullar altında hedefin tutması zaten mümkün değildi” dedi. 

Ekonomiye ciddî zararlar vereceğinden endişe duyuyorum 

Eski Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü, 2008-2011 yılları arasında da Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkan Yardımcısı olarak görev yapmış olan İbrahim Turhan, kararı tepkiyle karşıladı. T’24’ün haberine göre “Yöntem ve zamanlamaya aklım ermiyor” diyen Turhan şunları kaydetti; “Merkez bankalarının başkanlık konumu çok kritiktir. Görevden alınan ve yerine atanan kişilerden bağımsız olarak, bu değişikliğin gerçekleşme yöntemine ve zamanlamasına benim aklım ermiyor. Bunun ciddî zararlar verebileceğinden endişe ediyorum. Başkanların görev süresi bitmeden görevden alınamaması, merkez bankası bağımsızlığının önemli bileşenlerindendir. Ayrıca ekonomi yönetiminde öngörülebilirlik ve kurumsallaşma açısından da kritik önem taşır. Bütün dünyada da böyle algılanır. 25 Temmuz’da gerçekleştirilecek PPK toplantısı öncesinde, görev süresinin dolmasına 9 ay kalmış başkanın “kurumsal hedeflere ulaşılamaması nedeniyle” görevden alınması para politikasının bundan sonraki seyri açısından da büyük sıkıntı oluşturacaktır.”

TCMB Saray’ın elinde tutsak

Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya’nın Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan tarafından görevinden alınmasına eski Hazine Müsteşarı ve CHP Sözcüsü Faik Öztrak tepki gösterdi. Öztrak, “Bunu yapanlar ‘Bizim ekonomimize güvenin’ deme hakkını kaybetmiştir” dedi. Erdoğan’ın görevden alma kararı Merkez Bankası tarihine geçti. Alınan bilgiye göre bugüne kadar hiçbir Merkez Bankası başkanı görevinden alınmadı. Çetinkaya’nın da görev süresi yaklaşık 10 ay sonra dolacaktı. CHP Parti Sözcüsü Faik Öztrak Erdoğan’ın görevden alma kararının hemen ardından Twitter’dan bir mesaj paylaştı. Görevden alma kararını sert ifadelerle eleştiren Öztrak şunları kaydetti; “Bunu da gördük. Bağımsız TCMB’nin Başkanı, Cumhurbaşkanı tarafından kurumsal hedeflere ulaşılamaması gerekçesiyle bir gece yarısı görevden alındı. Bunu yapanlar bizim ekonomi yönetimimize güvenin deme hakkını kaybetmiştir. TCMB Sarayın elinde tutsaktır NOKTA.”

Bu güvence MB bağımsızlığının ayrılmaz bir parçası

Merkez Bankası (MB) eski başkanı ve İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Durmuş Yılmaz, “Kendisi istifa etmediği sürece, başkanın görevden alınması mümkün değildir. Bu güvence MB bağımsızlığının ayrılmaz bir parçasıdır” dedi. Yılmaz kendisine bir Twitter kullanıcısının yönelttiği “Durmuş Bey, Merkez Bankası Başkanı görevden alındı, düşünceleriniz ne efendim?” sorusuna cevap olarak yaptığı ve Çetinkaya’nın görevden alınmasını eleştirdiği paylaşımlarında şu ifadeleri kullandı; “Başkan (Guvernör) ancak, 27 nci maddedeki yasakların gerçekleşmesi ve bu Kanunla kendisine verilen görevlerin devamlı surette ifasını imkânsız kılacak durumların ortaya çıkması hallerinde, atanmasındaki usûle göre görevinden af olunabilir. Yukarıda belirtilen hususlar dışında, kendisi istifa etmediği sürece, Başkanın görevden alınması mümkün değildir. Bu güvence MB bağımsızlığının ayrılmaz bir parçasıdır. Uygulamadan da görüleceği üzere bu hususun yasada yazması gerekli şarttır.

MB’nin bağımsızlığına yapılan yeni bir darbe

Demokrat Parti Genel Başkanı Gültekin Uysal, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Murat Çetinkaya’nın görevden alınarak yerine Başkan Yardımcısı Murat Uysal’ın atanması hakkında değerlendirmede bulundu. Bu görevden alma ve yeni atama kararının iktisadî ve siyasî olarak ülkemiz aleyhine domino etkisi oluşturacağına dikkat çeken Uysal, yaptığı değerlendirmede şunları ifade etti; “Bu görevden alma kategorik bir mana taşıyor. Merkez Bankası Başkanı Çetinkaya ve yönetimi; iktidarla görev yaptığı dönemde Merkez Bankası’nın kurumsal itibarını erozyona uğratıcı bir ahbap-çavuş ilişkisi yürütmesine rağmen, böyle bir görevden alma yaşanıyor. Merkez Bankası Başkanı Çetinkaya’nın görevdeki varlığının, travmatik bir dönemde bu zafiyet ve diğer olağanüstü şartlara rağmen piyasada bir kurumsal karşılığı vardı. Son tahlilde, Merkez Bankası Başkanı’nın görevden alınması ile Türkiye Ekonomisinin kurumsal derinliği açısından elde kalmış bir temel kolonu daha yıkıldı. Bu kararın iktisadî ve siyasî olarak Türkiye aleyhine domino etkisi olacaktır.

Bu ülke bu kadar kötülüğü hak etmiyor

TÜİK Başkanının değişmesinden sonra enflasyon her ay sürekli gerilemeye başladı, ama kurum inandırıcılığını tümüyle kaybetti. Umarım TCMB için de aynısı olmaz. Ayrıca 23 Haziran Seçimleri’nin ortaya çıkmasına vesile olduğu ülkenin uluslar arası düzlemde siyasî, iktisadî ve kurumsal kredibilitesi de kendi ayağına kurşun sıkarak yok ediliyor. Bu ülke bu kadar kötülüğü hak etmiyor! Bu iktidarın içinde Türkiye’nin ve hükümetin içinde bulunduğu şartlarda Merkez Bankası Başkanı’nı görevden almanın ne manaya geldiğini görecek anlaşılan hiçbir kimse kalmamış!

İstifa etmediği sürece görevden alınamaz

Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya’yı görev süresinin bitmesine kısa bir süre kala bir gece yarısı görevden alınıp, yerine yardımcısı Murat Uysal’ın atanması TCMB’nin bağımsızlığına yapılan yeni bir darbedir. Başkanın görevi ve süresi TCMB Kanunu ile özel olarak düzenlenmiştir. Yasada belirtilen hususlar dışında, Başkan istifa etmediği müddetçe, görevden alınamaz. Para basılsın ve faizler düşsün diye yapılan bu hareket, ülkemize olan güvensizliği ve ekonomideki kırılganlığı daha da arttıracaktır. Türkiye’nin karşı karşıya olduğu sistematik çöküşün son perdesi, elde kalmış birkaç kurumsal çıpanın da yok edilmesiyle tamamlanıyor. Keyfi bir yönetime geçişin daha da katmerli olarak ortaya çıkacak maliyetlerini, topyekûn ülkemiz ve bireyler kısa vadede görecektir.” Haber Merkezi