Halaçoğlu tarafından TBMM Başkanlığı'na sunulan teklifin gerekçesi, Fatih Sultan Mehmed’in “Bu vakfiyeyi kim değiştirirse, Allah’ın, Peygamber’in, meleklerin, bütün yöneticilerin ve dahi bütün Müslümanların ebediyen laneti onun ve onların üzerine olsun, azapları hafiflemesin onların, haşr gününde yüzlerine bakılmasın..”(1 Haziran 1453 – Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nde bulunan Ayasofya ile ilgili vakfiyenin tercümesi) sözleri ile başlarken, 1453 yılında Fatih Sultan Mehmed'in İstanbul'u fethetmesiyle cami olarak hizmet vermeye başlayan Ayasofya’nın 1 Şubat 1935 yılından bu yana müze olarak kullanıldığı hatırlatıldı.

İSTANBUL’UN FETHEDİLMESİYLE AYASAOFYA CAMİİ OLMUŞTUR

Ayasofya Camii'nin yerinde ilk mabedin ahşap kilise olarak, miladi 360'da yapıldığı 1453’e kadar da defalarca yakılmış, yıkılmış, yeniden onarıldığı hatırlatılan gerekçede,  İstanbul fethedildiğinde kilisenin tamamen harap, kubbesi de kısmen çökmüş vaziyette olduğunu bildirildi. Gerekçede, “Fatih Sultan Mehmed, İstanbul’u 27 Mayıs 1453’de fethetmiştir. Ecdadımızın âdetine göre, bir şehir fethedildiğinde, fethi yapan hünkâr veya kumandan, ancak cuma günü şehre girer ve o zamana kadar o şehrin cami haline çevrilen en büyük kilisesinde cuma namazını kılardı. Fatih Sultan Mehmed de cuma günü şehre girmiş, kubbenin sağlam kalmış alt kısmı namaz kılınacak hale getirilmiş, bir mihrab oturtulmuş ve Akşemsettin Hazretlerinin imametinde cuma namazlarını kılmışlardır. Bu andan itibaren de Ayasofya Kilisesi, Ayasofya Camii olmuştur” denildi.

Caminin ibadethane kısmına ve binanın diğer bölümlerine 19. yüzyıla kadar Türk mimari eserleri eklendiği ve binanın tamamen bir Türk sanat eseri olduğu ifade edilen gerekçede, bu süre zarfında Bizans'tan kalma mozaik tabloların korunduğu, depremlerden dolayı zarar gören kısımların onarıldığı ve Ayasofya'nın 481 yıl cami olarak hizmet verdiği anlatıldı.

MÜZE OLMASIYLA İLGİLİ KARAR RESİM GAZETE DE DAHİ YOK

Ayasofya'nın 24 Kasım 1934 tarih ve 2/1589 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile müze haline getirildiği hatırlatılan gerekçede, bu kararın, Resmi Gazete ve benzeri devletin hiçbir resmi yayınında yayımlanmadığı, bununla ilgili herhangi bir kayda da rastlanılmadığı belirtildi. Gerekçede, Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü tarafından, 7 Haziran 1965 tarihinde, Ayasofya Kararnamesi'nin Resmi Gazete'de yayımlanıp yayımlanmadığına dair verilen bir dilekçeye, 14 Haziran 1995 tarihinde Genel Müdür Özgür Erkman imzası ile "? 24.11.1934 tarih ve 2/1589 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının Resmi Gazete'de yayımlanmadığı tesbit edilmiştir" cevabı verildiği ifade edildi.

HUKUKSUZLUK MEVZU BAHİSTİR

Gerekçede, 1924 Anayasası'na göre de bugünkü Anayasa’ya göre de tasarı, teklif ya da kararnamelerin, yasa ya da kanun hükmünde kararname olabilmeleri için Cumhurbaşkanı'nın onayından sonra Resmi Gazete'de yayımlanmaları gerektiğine işaret edilerek, "Ayasofya için böyle bir durum söz konusu değildir, burada açıkça bir hukuksuzluk mevzu bahistir” denildi.

Gerekçede, Ayasofya Camii'nin 19 Şubat 1936 tarihli tapu senedine göre Fatih Sultan Mehmed Vakfı adına "türbe, akaret, muvakkithane ve medrese-i müştemil Ayasofya'yı Cami-i Şerifi" olarak tapulu olduğu, Vakıflar Genel Müdürlüğü Kütük Defterinde de cami olarak kayıtlı olduğu ifade edildi.

AYASOFYA’IN MÜZE OLARAK KULLANILMASI YASALARA UYGUN DEĞİL

Ayasofya'nın şu an müze olarak kullanılmasının yasalara uygun olmadığı ifade edilen gerekçede, "Bugün, tüm selatin camilerimiz sabah ezanından yatsı ezanına kadar, haftanın her günü, hangi dinin mensubu olduğuna bakılmaksızın herkesin ziyaretine, ibadetine ücretsiz olarak açıkken, Ayasofya, yasalara, hukuka aykırı olarak, ancak müze olarak ziyaret edilebilmektedir. Bu Kanun teklifi, 481 yıl ezan sesinin yankıları ile ayakta kalan, İstanbul'un fethinin simgesi olan Ayasofya'nın, cami olarak yeniden ibadete açılması amacı ile hazırlanmıştır" denildi.

Fatih Karagöz / Ankara

Haber Merkezi