Kültür-Sanat

TİTİZ BİR ŞAİR

EDEBİYAT Sanat ve Kültür Araştırmaları Derneği (ESKADER)’nin düzenlediği Bâbıâli Sohbetleri’nin son konuğu Yahya Kemal’in en yakın dostlarından gazeteci-yazar Sermet Sami Uysal’ dı.

Büyük şairimiz Yahya Kemal Beyatlı’ya olan yakınlığıyla bilinen Sermet Sami Uysal’ın sohbet tadındaki konuşması iki saati aştı. Uysal, toplantıyı yöneten Mehmet Nuri Yardım’ın, “Yahya Kemal ile tanışmadan önce sanırım kendisini eserlerinden tanıyordunuz, yüzyüze görüştükten sonra hakkındaki intibalarınızda ve kanaatlerinizde bir değişme oldu mu?” şeklindeki sorusuna şu cevabı verdi:

“Yahya Kemal ile 1953 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nden mezun olduktan sonra doktora çalışması dolayısıyla beraber olmaya başladım. Bir gün Sirkeci’de Mehmet Kaplan ile birlikte postahaneden Yahya Kemal’i aradık. Kendisini ziyaret etmek istediğimizi söyledik. Hemen buyur etti. Cumhuriyet gazetesinden bir foto muhabiri ile birlikte Park Otel’deki mekânına gittim. Yahya Kemal’i umduğumdan farklı buldum, daha kısa boylu ve şişman gördüm. Nefes darlığı çekiyordu ve güçlükle yürüyordu.”

Sohbet esnasında Yahya Kemal’in sevdiği şairleri konuştuklarını ve aralarında böylece bir yakınlık başladığını anlatan Sermet Sami Uysal, “Yahya Kemal konuştukça gözümde büyüyordu. Bu ilk sohbet 3.5 saat sürdü. Sohbetimiz çok tatlı ve espriliydi. İnsan onun sohbetinde kendisini cahil görüyor. Tanpınar ile ilgili konuştu.” Uysal, Yahya Kemal ile sohbetlere ilk olarak 1955 yılında başladığını söyleyerek, “İlk görüşmeden sonra benden kartımı istedi ve ertesi gün sabah saat 7.30’da beni aradı. Sohbete çağırdı. Sohbetlerimizde İstanbul’daki Osmanlı camilerinden vukufiyetle bahsediyordu” diye konuştu.

YAHYA KEMAL’İN ŞİİRLERİ

HÜRRİYET’TE

Yardım’ın “Yaptığım araştırmalarda Yahya Kemal’in şiirlerinin 1950’lerde Hürriyet’in birinci sayfadan verildiğini gördüm. O dönemde Nihad Sâmi Banarlı da ikinci sayfada makale yazıyor. Demek ki o zaman Hürriyet gibi gazeteler Türkiye’nin değerli bir şairinin şiirlerine birinci sayfadan yer verebiliyordu. Bu durum, gazete yönetiminin şiire ve edebiyata yakınlığını mı gösteriyor, yoksa Banarlı’nın gazetenin sahibi Sedat Simavi ile olan dostluğuna mı bağlamak gerekiyor?” şeklindeki sorusuna da, Uysal şöyle cevap verdi:

“Evet Sedat Simavi, hem Nihad Sâmi Beyle, hem de Yahya Kemal ile dosttu. Ve dolayısıyla gazetesinde bu edebiyatçılarımızın şiir ve yazılarına yer veriyordu. Bugün basınımızda bu yakınlığı ne yazık ki göremiyoruz. O zaman basın edebiyatla daha yakından alâkadardı ve Yahya Kemal’in şiirleri yayınlandığı sırada Hürriyet’in tirajı bir buçuk katına çıkmıştı” dedi. “Yahya Kemal’in ses kaydını aldınız mı?” sorusuna ise Uysal, “Ne yazık ki hayır, ancak bir çalışma için ben de radyoevinden istedim ve aldım. Orada kendisiyle yapılan bir görüşme vardı.” dedi.

TİTİZ ŞAİR KARDEŞİNİ AFFETMEDİ

Sermet Sami Uysal, son olarak Yahya Kemal’in kardeşi Reşat Beyatlı ile olan küskünlüğünü anlattı. Uzun yıllar devam eden bu küslüğü sona erdirmek için gösterdiği çabaları da dile getiren Uysal, “Ne yazık ki büyük şairimiz kardeşini ömür boyu affetmemiş ve gayretime rağmen Cerrahpaşa’da hasta yatağında iken bile kendisini kabul etmemiştir” dedi. Büyük bir dikkatle takip edilen konuşmanın arasında Türk müziği ses sanatkârlarından Mehmet Akça, Yahya Kemal’in sevilen şiirlerinden Münir Nureddin Selçuk’un bestelediği şarkıları seslendirdi. Program, Ahmet Yüter Hoca’nın Yahya Kemal’in ruhuna okuduğu Kur’ân-ı Kerim ve duâ ile sona erdi.

ŞİİRLERİ EN ÇOK BESTELENEN ŞAİR

YAHYA Kemal’in şiirleri gazete ve mecmualarda yayınlanmadan ülkenin her tarafına yayıldığını hatırlatan Uysal, “Beyatlı’nın şiirleri 1918 yılına kadar hiç yayımlanmamıştı, ama onun adını duymayan yoktu. Bu, dünyada nâdir görülebilen bir durumdur. Fransız yazarlarından etkilendi. Ama halkının diliyle konuştu ve yazdı. Halkın dilinden kastı İstanbul Türkçesiydi. O dönemde yapılan bir araştırmada, en güzel Türkçeyi bugün hemen hemen Türkçenin hiç kullanılmadığı Lâleli semtinde oturan hanımların konuştuğu açıklanmıştı.” Yahya Kemal’in ilk şiirinin 1918’de Yeni Mecmua’da yayımlandığına dikkat çeken Uysal, konuşmasının son bölümünde şunları söyledi: “Şairimiz çok titizdi, ‘Kendi Gökkubbemiz’ şiirinin yazım safhası tam 39 yıl sürmüştür. O, yanında başka şairlerin şiirlerinin okunmasından hoşlanmazdı. Hiçbir şairle anlaşamazdı. Başta Behçet Kemal Çağlar… Hatta Ahmet Haşim… Bestelenen şiirleri için özel bir titizlik gösteriyordu. Üzerlerinde devamlı olarak değişiklik yaptığı ve yenilediği için şiirlerinin dergilerde yayımlanmasını istemiyordu. Yahya Kemal 13 yaşından beri aruzla şiirler yazmıştır. ‘Ok’ adlı heceyle kaleme aldığı şiirinin dışında bütün şiirleri aruz vezniyle yazılmıştır. 62 bestekâr, 74 şiirini değişik makamlarda tam 158 defa bestelemişlerdir. Bu bir Türkiye rekorudur. Denilebilir ki, ülkemizde şiirleri en çok bestelenen şair Yahya Kemal Beyatlı’dır.”

12.11.2010