Kültür-Sanat

Güneydoğu sorununa Bediüzzaman bakışı

Ülkemizde haftalardır, ilk anda “Kürt açılımı” olarak konuşulmaya başlanılan ve sonra “demokratikleşme” olarak lanse edilen bir “açılım” konusu var. Kamuoyunda her gün görüşler ortaya konulup tartışılıyor. Herkes filin bir tarafından tutuyor.

Demokratikleşme bağlamında ele alınan en önemli konuların başında “Kürt Sorunu” var. Ancak birazdan tanıtacağımız kitapta, yerinde bir ifade olarak, bu “Güneydoğu Sorunu” olarak isimlendiriliyor. Kitabı tam adıyla söyleyecek olursak: “Güneydoğu sorunu: Tarihi-Kaynağı-Çözümü”

Biliyoruz ki, Kürt sorunu Türkiye’nin kanayan yarası. Binlerce insanın ölmesine, bir o kadarının da hayat seyrinin değişmesine sebep olan bir yara. Kökleri yüzyılın başına uzanan, son çeyrek asırdır yoğun şiddet ve terörle belirgin hale gelen bu sorun adeta Türkiye’nin sosyal dokusunu değiştirdi. Bir yandan şehit ailelerini diğer yandan terör belâsına bulaşan evlâtları ölen aileleri içine alan bu ateş, bundan menfaat bekleyen pek çok unsur tarafından sürekli körüklendi. Güvenlik endişesi yoğun bir göç dalgası başlattı. Bu dalga geldi büyük şehirleri vurdu. Böylece sorunun etkisi bütün Türkiye’yi sardı.

Bu süreçte çözüm için pek çok girişimde bulunuldu. Ancak hem sorunun kaynağı hem de çözüm yolları isabetli bir şekilde tesbit edilemediği için bütün bu girişimler akim kaldı. Bugün gelinen noktada artık vakit kaybına tahammül edecek ne manevî ne de maddî gücü var ülkemizin. Bu sebeple çözüm arayışlarının doğru referanslara yönelmeleri gerekiyor.

Kitabın arka kapağında yer alan “Ülkemizin kanayan yarasının, milletimizi takatsiz bırakan sorunlar yumağının adı: Güneydoğu sorunu” cümlesinin bağlamında, bu yumağın çözümü noktasında, doğru referanslardan içinde şüphesiz en isabetli şahsiyet, bölgenin ferdi ve toplumsal iç dinamiklerini iyi bilen, konuyla ilgili yaklaşımları ve çözüme yönelik sunduğu argümanlarıyla Bediüzzaman Said Nursî’dir. Bediüzzaman’ın bölgenin problemlerine dikkat çekmek ve bölgede kalıcı çözümler üretmek üzere İstanbul’a gelişinin üzerinden bir asır geçmiştir. Henüz kalıcı çözümlere ulaşılamaması meselenin derinliğiyle birlikte Bediüzzaman tecrübesinden yararlanamadığımızı da göstermektedir. Bu sebeple, Bediüzzaman’ın “İslâmiyet milliyeti”ni vurgulayarak etnik tartışmaların önünü tıkaması, dinin birleştirici rolünü vurgulayarak farklı eğilimlerin ve yapıların bir arada kardeşçe yaşayabileceğine işaret etmesi, eğitimle ilgili projeler sunarak meselenin özüne eğilmesi; bundan başka dinî, tarihî, sosyo-kültürel ve sosyo-psikolojik gerçekliklere dayanan bir dizi çözümler üretmesi dikkate şayandır. İşte bütün bu reçeteler, Risale-i Nur Enstitüsü tarafından Köprü Dergisinde yayımlanan makalelerden derlenerek kitap haline getirilmiş. Yani en kısa ifadeyle, bu kitap Said Nursî’nin ortaya koyduğu bakış açısıyla “Sosyolojik olarak bölgeyi nasıl tahlil edebiliriz?

Bu bölgenin karakteristik özellikleri nelerdir? Sorunun çözümünde atılacak kültürel ve siyasal çözümler hangi yönde olmalıdır? Cumhuriyetin başından beri bölgeyle ilgili problemlerin aşılamamasının genel olarak sebepleri nelerdir? Cumhuriyetle birlikte hayata geçirilen ulus-devlet yapılanmasının, otoriter anlayışların ve yaklaşımların bölge üzerindeki etkisi nasıl olmuştur? Bediüzzaman’ın bölgeye uyarlanabilecek ‘cehalet, zaruret, ihtilâf’ hastalıkları için önerdiği ‘san'at, marifet, ittifak’ reçetesini nasıl değerlendirmek gerekir? Bediüzzaman’ın bölgenin sosyo-kültürel yapısını da dikkate alarak önerdiği, din ve fen ilimlerinin kaynaştırıldığı bir üniversite modeli olan “Medresetü’z-zehra” projesinin bölge için önemi nedir?” gibi sorulara temel cevaplar veriyor.

İşte bu sorulara cevap bulunduğunda ki, bu kitap, sorulara temel cevapları vermektedir. Kitabın ayırt edici tarafı ise; Sorunun kaynağı ve çözümü için Said Nursî’nin temel referans alınması.

KİTABIN BÖLÜMLERİ

Kitap 5 ana bölümden ve bölümlere ait makalelerden meydana geliyor. Bölümler ve makaleler ile yazarları şöyle:

Birinci bölüm “Bölgenin tarihi”:

Güneydoğu Anadolu’nun Medeniyet Açısında Önemi (Doç. Dr. Münir Aykut), Osmanlı

kaynaklarına göre Doğu ve Güneydoğu Anadolu’nun İlhakı (Abdullah Demir), İdris-i Bitlisî

(Abdülnasır Yiner).

İkinci bölüm, “Tanım ve teşhis”:

Güneydoğu Meselesi (Nimet Demir),

Türkiye’nin Kürt Sorunu (Prof. Dr. Mustafa Erdoğan), Doğu ve Güneydoğu’nun Temel Sorunu (Prof. Dr. Musa. K. Yılmaz), Irkçılık Üzerine Kısa Bir Değerlendirme (Doç. Dr. Şadi Eren)

Üçüncü Bölüm “Çözüm Önerileri”:

Kürt Sorunu Çözmek İçin Osmanlı Tecrübesini Hatırlamak Gerek (Mustafa Akyol), Kürt Hareketlerinde Dindarlığın Yeni Tezahürleri (Abdulhamit Kırmızı - Selin Bölme), Güneydoğu

Sorunu ve Hamidiye Alaylarına Dair Birkaç

Belgede Anlatılanlar (Nazmi Eroğlu)

Dördüncü Bölüm “Eğitim Faktörü”

Eğitimin Doğu Yakası (B. Sait Çiftçi)

Beşinci Bölüm “Röportajlar”

Din, etnik farklılıkları aşan bir toplumsal yapıştırıcıdır (Prof. Dr. Mümtaz’er Türköne),

Türkiye’nin Üst Kimliği İslâmdır (Yusuf Kaplan), Güneydoğu’daki Sorun Bir Demokrasi

Sorunudur (Prof. Dr. Mithat Sancar)

Güneydoğu sorunu: Tarihi-Kaynağı-Çözüm

Hazırlayan: Risale-i Nur Enstitüsü, Yeni Asya Neşriyat

Bilgi için: 0(212) - 655 88 59

e-posta: satış@ yeniasya.com.tr

07.11.2009