Değiştirilemeyecek maddelere dair ilk hükmün 1961 anayasasında yer aldığını belirten TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Burhan Kuzu, bunun sadece ''cumhuriyet'' maddesi ile sınırlı olduğunu söyledi. 1982 anayasasının bunu genişletip ''İlk üç madde değiştirilemez'' dediğini vurgulayan Kuzu, ''Bu maddelerin değiştirilmesinin teklif edilemezliğini Millî Güvenlik Konseyi koydu. Bu o zaman Anayasa Komisyonu ve Genel Kurulda tartışıldı, ama kabul görmedi'' dedi.
DEĞİŞMEZ KAPSAMINDAKİ BAŞLANGIÇ KISMI
DEĞİŞTİ
Kuzu şöyle konuştu: “Başlangıç kısmı da değişmez kapsamındaydı, ama bizden önce değiştirdiler. Meselâ, 'Kutsal Türk devleti' vardı, çıkardılar. Bugün değişmez maddelerin değişmezliğini savunurken, çifte standart uygulanıyor. Şimdi buna karşı çıkanların anayasa taslakları var elimizde. TOBB'a, TÜSİAD'a, barolara anayasa taslakları hazırlatmışlar. Bu taslaklarda 'cumhuriyet' dışındaki maddeleri değiştirmişler. Ama şimdi bu konuya karşı çıkıyorlar.”
TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Burhan Kuzu, Anayasanın değiştirilemez maddeleriyle ilgili tartışma konusunda, ‘’Demokrasilerde bu maddelerin kapsamına baktığınız zaman; laik, sosyal, hukuk ve demokratik devlet değişmez. Değişmez maddeler bunlar... Anayasanın başlangıç kısmı da değişmez kapsamındaydı ama bizden önce değiştirdiler. Mesela, ‘Kutsal Türk Devleti’ vardı, çıkardılar.” dedi.
Kuzu, dünyanın bazı anayasalarında da ‘’değişmez maddelerle’’ ilgili düzenlemeler bulunduğunu hatırlatarak, Almanya Anayasasında ‘’Devletin federal yapısının’’, İtalya ve Fransa anayasalarında ise ‘’Devletin şeklinin cumhuriyet olduğunun değiştirilemeyeceğinin’’ hüküm altına alındığını söyledi. Türkiye’de, değiştirilemeyecek maddelere ilişkin ilk hükmün 1961 Anayasasında yer aldığını belirten Kuzu, bunun sadece ‘’Cumhuriyet’’ maddesi ile sınırlı olduğunu ifade etti. 1982 Anayasasının bunu genişlettiğini ve ‘’İlk 3 maddesi değiştirilemez’’ diyerek, cumhuriyetin niteliklerini bu kapsamın içine koyduğunu vurgulayan Kuzu, ‘’Bu maddelerin değiştirilmesinin teklif edilemezliğini, Milli Güvenlik Konseyi koydu. Bu, o zaman Anayasa Komisyonu ve Genel Kurulda görüşüldü, tartışıldı ancak kabul görmedi’’ dedi.
‘’YAPILAN, ÇİFTE STANDART...’’
Bu maddelerin değişmezliği konusunun rahatsız edici bir tarafı olmadığını savunan Kuzu, şunları kaydetti: ‘’Demokrasilerde bu maddelerin kapsamına baktığınız zaman; laik, sosyal, hukuk ve demokratik devlet değişmez. Değişmez maddeler bunlar... Anayasanın başlangıç kısmı da değişmez kapsamındaydı ama bizden önce değiştirdiler. Mesela, ‘Kutsal Türk Devleti’ vardı, çıkardılar. Bugün değişmez maddelerin değişmezliğini savunurken, çifte standart uygulanıyor. Birileri dediğinde -buna karşı çıkanların- Anayasa taslakları var elimizde. TOBB’a, TÜSİAD’a, barolara anayasa taslakları hazırlatmışlar. Bu taslaklarda ‘cumhuriyet’ dışındaki maddeleri değiştirmişler. Ama şimdi bu konuya karşı çıkıyorlar. Bunu çifte standart olarak görüyorum ve samimi bulmuyorum.’’
‘’1970’TEKİ YORUMUNA
GERİ DÖNDÜ’’
Kuzu, bu maddelerle ilgili olarak ‘’Değişmezlik ilkesinden kaynaklanan bir sorun olmadığı’’ görüşünü dile getirerek, ‘’Sorunun temeli, Anayasa Mahkemesinin yanlış yorumundan, keyfi yorumundan kaynaklanıyor. ‘Yaptım oldu’ şeklindeki yorumundan kaynaklanıyor. 1970 yılında da aynı hatayı, aynı yorumu yapmıştı. 1982 Anayasası bu işi düzeltti. Ama maalesef YÖK kararında konuya doğru yaklaşan Anayasa Mahkemesi, ondan sonraki kararlarında ‘türbanlı öğrencilerin üniversiteye girişine imkan tanıyan Anayasa değişikliği’ tamamen 1970’teki yorumuna döndü. Bugün Anayasayı değiştirme yetkimiz maalesef elimizden alınmıştır’’ diye konuştu. TBMM’nin, ‘’şeklen Anayasayı değiştirme yetkisi olduğunu’’ kaydeden Kuzu, şunları söyledi:
‘’Ama siz bu maddelerin yorumunu, böyle geniş yaparsanız, bakın o zaman ne oluyor? Değişmez maddeleri 4 gruba topladık: Laik Devlet, Demokratik Devlet, Sosyal Devlet ve Hukuk Devleti... Açın Anayasayı bakın, 177 maddenin dörtte biri sosyal devlet, dörtte biri laik devlet, dörtte biri hukuk devleti, dörtte biri ise demokratik devletle ilgilidir.
Yapılacak değişikliklere buradan bakılır. Kim denetleyecek? Hiç kimse yok. ‘Efendim ben böyle düşünüyorum’ der, bitti... İstersen 550 kişiyle ve oy birliğiyle geçir; yüksek mahkeme bir oy farkıyla derse ki ‘ben böyle düşünüyorum’, senin işin bitmiştir. Dolayısıyla, bizim Anayasa yapma yetkimiz teorik olarak şu an mevcuttur. Uygulamada nasıl olacağı belli değildir, -daha doğrusu bellidir- meclis burada Anayasa değiştirirken, ‘Yapıyorum ama bunun akıbeti ne olacak bilmiyorum’ diyecek. Hiçbir kuralı ve güvencesi yok. Oradaki 11 üyenin yapacağı yorumla olacak.’’
Kuzu, Türkiye’deki sorunun, ‘’Anayasanın değişmez maddeleriyle ilgili olmadığını’’, Anayasa Mahkemesinin ‘’Bu ilkeleri yanlış yorumlamasından kaynaklandığını’’ ifade etti.
‘’Bırakın değiştirilemez maddeleri, biz değiştirilebilecek maddeleri değiştiremiyoruz’’ diyen Kuzu, kendilerinin de Meclisin de değişmez maddelerin değiştirilmesiyle ilgili iddiasının bulunmadığını, bundan da rahatsız olmadıklarını söyledi. Tüm milletvekillerinin Meclisin itibarının korunması için ne gerekiyorsa yapması gerektiğini ifade eden Kuzu, konuyla ilgili sempozyum düzenlenmesine yönelik eleştirilerin haksız olduğunu belirtti.
Ankara / aa
|
