|
KATI’ SAN'ATINA GÖNÜL VERENLER, YILDIZ SARAYI İÇİNDE BULUNAN ŞALE KÖŞKÜNDE DÜZENLENEN TÖRENLE HOCALARI ÜNVER VE BAŞKÖYLÜ’DEN İCAZETLERİNİ ALDILAR.
KATI’ san'atına gönül verenler, İstanbul'daki tarihî Yıldız Sarayı içinde bulunan Şale Köşkü’nde düzenlenen bir törenle hocaları Dürdane Ünver ve Müjgan Başköylü’den icazetlerini aldılar. Her yaştan ve her kesimden gönüllüsü olan katı’ san'atı kursiyerlerinin eserleri Şale Köşkü’nde sergiye açıldı.
Herhangi bir motif veya yazının deriden veya kâğıttan oyulması ile ortaya konulan bir sa'nat dalı olan katı’ Arapçadaki ‘kesmek’ anlamına gelen ‘kat’ fiilinden geliyor. İngilizcede ‘paper filigree’, ‘paper-cut’, ‘silhouette-cutting’; Almanca’da ‘silhoutten kunst’, ‘scherenschnitt’; Fransızca’da ‘L’art de la silhouette’, ‘decoupage’; Farsça’da ‘efşan’; Arapça’da ‘kaatı’; Türkçe’de ise “katı’” olarak yazılan kâğıt oyma san'atı, Türk kitap süsleme san'atları içerisinde önemli bir yere sahip.
2004 yılından itibaren Şale Köşkü’nde eğitim veren atölye son mezunlarına da icazetlerini vererek toplam 19 mezun vermiş bulunuyor. TBMM Millî Saraylar Geleneksel Türk Süsleme San'atları Eğitim Görevlisi olan, Dürdane Ünver ve yardımcısı Müjgan Başköylü’den icazetlerini alan öğrencilerin eserleri de yine Şale Köşkü’nde sergiye açıldı. Her yaştan öğrenciyi kabul eden katı’ atölyesi eğitimlerini ücretsiz ve gönüllü olarak veriyor. İki yıllık bir teknik eğitim sonunda mezun olan öğrencilerine, İcazetlerini vermeden önce bir konuşma yapan Dürdane Ünver, öğrencilerinden kendisine bir söz vermelerini istedi. Katı’ san'atının değerini ayağa düşürmemek için öğrencilerinden mezun olur olmaz sergi açmamalarını ve bu san'atı tanıtmak için her tv programında boy göstermemelerini isteyen Ünver öğrencilerine, çıkacakları yayınların kalitesini iyi seçmelerini öğütledi.
Katı’ san'atının tarihi
TBMM Millî Saraylar Geleneksel Türk Süsleme San'atları Katı’ Atölyesi Eğitim Görevlisi Müjgan Başköylü’nin dilinden katı’yı ve dünden bugüne gelişini dinledik.
Katı’ nedir?
Katı’nın mânâsı Arapça ‘kesmek’ anlamına gelen bir kelime olan ‘kat’ kelimesinden geliyor. Katı’ herhangi bir motif ya da yazının deriden veya kâğıttan oyularak kesilmesi süreciyle ortaya çıkan parçaya verilen isimdir.
Peki, katı’ san'atı ne zaman çıktı ve bugüne nasıl geldi?
Bu san'atın Osmanlı’ya gelişi 14. yüz yıl. Daha önce Çin, ondan sonra Herat-Afganistan, oradan İran ve onun üzerinden Osmanlı’ya ulaşmış bir san'at dalı. Osmanlı’da 14. yy’da ciltlerde başlayan bu san'at dalı, özellikle Fatih döneminde ciltler ve cilt içlerindeki sayfa süslemeleri olarak görülürken 16. yy’da Kanunî döneminde en yüksek, en parlak dönemine ulaşıyor. 16. yy’dan sonra da bu san'at giderek daha iyi ifşâ edilirken 18-19. yy’dan sonra unutulmaya yüz tutuyor. Daha sonra Prof. Dr. Süheyl Ünver vasıtasıyla tekrar günyüzüne çıkıp 21. yy’da tekrar gündeme gelmiş.
Siz de bu san'atın öne çıkmasına yardımcı oluyorsunuz?
Evet. Doğru. Burada TBMM’ye bağlı Millî Saraylar Geleneksel Türk Süsleme Atölyesi’nde 2004 yılından beri Dürdane Ünver Hocamla birlikte katı’ dersleri veriyoruz. Bugün de 10 kişiyle birlikte toplam 19 tane mezun vermiş bulunuyoruz.
Katı’ eğitimi almak isteyenler nereye başvuru yapmalı ve nasıl bir başvuru yapmalılar?
Buraya (Yıldız Sarayı Şale Köşkü) başvurmaları gerekiyor. Biz yaş sınırlaması koymadık. İstediğiniz yaşta katılabilirsiniz. Burada herhangi bir ücret de alınmıyor öğrencilerden. Biz burada gönüllü olarak çalışıyoruz. Amacımız, katı’ san'atını gelecek nesillere aktarmak burada usta öğreticiler yetiştirmek.
Katı’ eğitimi almak isteyenler Palanga Cad. No: 53 Yıldız Şale Köşkü içi Yıldız-Beşiktaş/İstanbul adresine gidip ücretsiz olarak kayıt yaptırabilirler. Ancak mezun olur olmaz sergi açmamayı ve katı’ yı tanıtmak için çıkacağınız programları iyi seçmeniz gerektiği şartlarını kabul etmeniz gerektiğini unutmayın.
MÜJGAN BAŞKÖYLÜ KİMDİR?
1963 yılında Eskişehir’de doğdu. 1986 yılında İ. Ü. İşletme Fakültesininden mezun oldu. Ord. Prof. Süheyl Ünver atölyesinde Türk süsleme san'atları kursuna devam etti ve buradan bitirme çalışmasını katı’ ile vererek icazet aldı. Gülbün Mesara başkanlığındaki Ünver nakışhanesinde katı’ grubunda çalıştı. Halen TBMM Millî Saraylar bünyesi Eğitim Birimi Katı’ atölyesinde Dürdane Ünver’in yardımcısı olarak katı’ dersleri vermektedir.
| 
