|
Türkiye’de bir çok ilçe il olma hayalini kurarken, 1989 yılından bu yana il olan 14 şehrin bazıları bu statünün nimetlerinden yararlandı, il olmak bazılarının dertlerine ise deva olmadı. Göç alan illerde, işsizlikte büyük artış gözlendi.
Türkiye’de bir çok ilçe il olma hayalini kurarken, 1989 yılından bu yana il olan 14 şehrin bazıları bu statünün nimetlerinden yararlandı, il olmak bazılarının dertlerine ise deva olmadı. Bu çerçevede, meselâ Iğdır il olduktan sonra nüfusu yaklaşık yüzde 19 artarken, Bartın ve Ardahan’da göç durdurulamadı.
Türkiye’de uzun yıllar 67 olan il sayısı 1989 yılından itibaren artmaya başladı. Aksaray, Bayburt, Karaman ve Kırıkkale 1989 yılında Türkiye’nin yeni illeri olurken, il sayısı da 71’e çıktı. 1990 yılında Batman ve Şırnak, 1991 yılında da Bartın il statüsüne kavuşunca, il sayısı da 74’e ulaştı.1992’de Ardahan, Iğdır, 1995’te Yalova, Kilis ve Karabük, 1996 yılında Osmaniye ve son olarak da 1999 yılında Düzce’nin il olması ile Türkiye’deki il sayısı 81’e ulaştı.
IĞDIR’DA NÜFUS ARTTI
Kars’a bağlı bir ilçe olan Iğdır, 1992 yılında il statüsü kazandı. Nüfus İl Müdürlüğü yetkililerinden alınan bilgiye göre, il olduktan sonra Iğdır’da, nüfus yaklaşık yüzde 19 oranında arttı.
GÖÇÜ DURDURMADI
Türkiye’nin 74’üncü ili olan Bartın’da ise il olmak göçü durdurmaya yetmedi. Bartın’da, ekonomik açıdan yeterli yatırımların olmaması ve istihdam imkânlarının azlığı sebebiyle 1990’da 205 bin 834 olan nüfusun 2000’deki son sayımda 184 bin 178’e düştüğü tesbit edildi.Bartın Ticaret ve Sanayi Odası (TSO) Başkanı Mehmet Kemik, 2003’ten günümüze kadar ticari ve istihdam anlamında önemli gelişmeler olduğunu, ancak şehir için bunu yeterli bulmadıklarını söyledi.
DÜZCE’DE DEĞİŞİM...
Düzce Valisi Ercan Topaca 1999 yılında il olan Düzce’nin emin ve sağlam adımlarla geleceğe hazırlandığını söyledi. Topaca, il olduktan sonra Düzce’de köklü bir değişimin yaşandığını ve uluslararası ölçekte üretim yapan birçok fabrika ve tesis açıldığını bildirdi.
ARDAHAN’DAN GÖÇ...
Kars’ın ilçelerinden biriyken, Iğdır ile aynı dönemde il olan Ardahan’da, nüfusun yüzde 18,3 oranında azaldığı belirtildi. İl Nüfus Müdürü Fatma Demirel, 1992’de il olduğu sırada Ardahan’ın nüfusunun 163 bin 731 olduğuna dikkati çekerek, bu rakamın 2000’li yıllarda 133 bin 756’ye kadar düştüğünü bildirdi.
ŞIRNAK, UMDUĞUNU BULAMAYANLARDAN...
Siirt’e bağlı bir ilçe iken 1990 yılında il olan Şırnak’ta özellikle, ekonomi alanında, yeterince gelişme sağlanamadığı öne sürülüyor. 17 yıl önce yaşadıkları ilçenin il olmasına sevinen vatandaşlar, aradan geçen zamana karşın, umduklarını bulamadıklarını belirtiyor.
PARLAYAN YILDIZ....
Osmaniye Valisi Zübeyir Kemelek, Osmaniye’nin, il statüsüne kavuşmasının ardından yapılan yatırımlarla sosyal, kültürel ve sanayi anlamında, Çukurova ve Doğu Akdeniz’in parlayan yıldızı olduğunu söyledi. Kemelek, şehrin il olması sonrasında gerçekleştiği atılımla, hem sanayi hem de sosyal açıdan büyük gelişim gösterdiğini, bunun nüfus hareketine de yansıdığını kaydetti.
KİLİS’TE İŞSİZLİK....
Kilis’te özel sektör yatırımları istenilen düzeyde olmadığı için işsizlik önemli sorunların başında bulunuyor. 1995’te Türkiye’nin 79. ili olan Kilis, ekonomik, sosyal ve kültürel alanda kalkınmasını hızlandırmaya çalışıyor. Kilis Belediye Başkanı Abdi Bulut, Kilis’in il olmasının sosyal, kültürel ve ekonomik etkileri olduğunu belirterek, “Ancak, diğer iller kadar yeterince ivme sağlayamadı. Şehrin açılımlarını doğru şekilde yaparak ivmeyi artırmak istiyoruz’’ dedi.
HAYALLER GERÇEKLEŞTİ
Türkiye’nin 1989’da 70. ili olan Karaman’da çözüm bekleyen birçok sorun, il olmanın avantajıyla çözüldü. İl olmadan önce, 70 bin nüfusuyla büyük bir ilçe olan Karaman’ın nüfusu, aradan geçen 18 yıllık sürede neredeyse ikiye katlandı. İlçe iken Karamanlıların 2 hayali vardı, bunlardan birincisi il olmak ikincisi de üniversiteye kavuşmaktı. İki hayal de gerçekleşti.
AKSARAY’DA GELİŞİM...
1924 yılında il olan, ardından 1933 yılında ilçe yapılarak Niğde’ye bağlanan Aksaray tekrar il ünvanını aldığı 1989’dan sonra, sanayi, tarım, sağlık ve turizm alanlarında önemli gelişme gösterdi.
KIRIKKALE’DE TARIM SANAYİ İÇİÇE
Sanayi şehri olarak bilinen, aynı zamanda tarım alanında da adından söz ettiren Kırıkkale’de il olduktan sonra 1994 yılında Organize Sanayi Bölgesi kuruldu. Bölgedeki bütün parseller satıldı. Bu arada, ilde 1992 yılında Kırıkkale Üniversitesi kuruldu. Bu arada Kırıkkale’ye büyük katkı sağlayan Makine Kimya Endüstri Kurumunda istihdamda gerileme dikkat çekerken, gelinen noktada ise istihdam 10-15 binlerden 3 bin 320’lere kadar indi.
BAYBURT GELİŞTİ
Bayburt’un, 1989 yılında il olmasının ardından ekonomik, sosyal ve kültürel alanda önemli gelişmeler kaydettiği belirtildi. Belediye Başkanı Bekir Çetin, Bayburt’un, il olduktan sonra değişim ve gelişim açısından çok önemli fırsatlar ve kazanımlar elde ettiğini söyledi. Bayburt Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı İbrahim Yumak ise Bayburt’un il olmadan önceki haliyle bugünkü halinin kıyaslanamayacak derecede farklı olduğunu ifade etti.
BATMAN’DA İŞSİZLİK....
Batman’da ise il statüsü kazanıldıktan sonra sanayileşme alanında istenilen gelişmenin sağlanamadığı ileri sürüldü.
Batman Belediye Başkanı Hüseyin Kalkan, 1990 yılında Türkiye’nin 72. ili olan Batman’ın il statüsüne kavuşmanın köy ve ilçelerden Batman’a olan göçü hızlandırdığını ve bunun sonucunda nüfusta kısa sürede yüzde 100 artış olduğunu bildiren Kalkan, ‘’Yoğun göç beraberinde işsizliğe neden olmuştur. Türkiye’de işsizliğin en yoğun yaşandığı kentiz.’’
YALOVA, AVANTAJLI...
İstanbul’a bağlıyken 1995 yılında il statüsü kazanan Yalova, 200’e yakın sivil toplum örgütüyle birlikte hazırlanan ‘’Strateji ve Çevre Planı’’na bağlı olarak gelişim gösteriyor. Yalova Valisi Yusuf Erbay, Yalova’nın 1995 yılında Türkiye’nin 77. ili olduğunu hatırlattı. İl olduktan sonra Yalova’nın maddi kaynaklarının arttığını bildiren Erbay, bu durumun, büyük bir avantaj sağladığını vurguladı.
KARABÜK, KARDEMİR...
Zonguldak’a bağlı 13 hanelik mahalle konumundaki Karabük, 1937’de demir çelik fabrikalarının temelinin atılarak bir süre sonra faaliyetine başlamasından sonra cazibe merkezi haline gelmeye başladı. 1995’de Türkiye’nin 78. ili yapılan Karabük’te 1990’da 244 bin olan nüfus, özellikle Karabük Demir ve Çelik Fabrikalarının (KARDEMİR) kan kaybetmesinin olumsuz yansımaları sebebiyle 2000’de 225 bin’e kadar geriledi. KARDEMİR’in, 1995’de özelleştirilmesi ve istihdam azalışının şehirden göçün en önemli sebepleri arasında yer aldığı belirtiliyor.
| 
