|
Milletvekili dokunulmazlığı’ terimi günlük dilde ‘yasama sorumsuzluğu’nu da içine alacak şekilde kullanılmaktadır. Yasama sorumsuzluğu kurumu milletvekillerine görevleriyle ilgili olarak tam ifade özgürlüğü tanır.
Buna olan ihtiyaç hiç bir itiraza yer bırakmayacak kadar açıktır. Çünkü, ‘milleti temsil’ ancak tam bir konuşma özgürlüğüyle mümkündür; milletin temsilcilerine bu konuda getirilecek bir sınırlama ‘milletin meseleleri’nin bir kısmının dile getirilmemesiyle veya gözlerden saklanmasıyla sonuçlanır. Böyle bir durumda ise ne milletin işleri bilgiye dayalı olarak karara bağlanabilir ne de millet adına yürütme ve idare bihakkın denetlenebilir.
İfade özgürlüğü şüphesiz herkese lazımdır; ama bu özgürlük konusundaki genel durum ne olursa olsun, hiç değilse milletin meclisinde tam bir konuşma özgürlüğü olmalıdır. Bundan dolayı, Türkiye’de milletvekilleri lehine olan bu istisnayı ‘hukuk önünde eşitlik’e aykırı bir ayrıcalık olarak görmemek gerekiyor. Bu farklılaştırma keyfi olmayıp, milletin bihakkın temsili ve kamu siyasetlerinin sağlıklı bir şekilde oluşturulması için demokratik bir zorunluluktur.
Dokunulmazlık konusuna gelince, bu kurum milletvekillerini milletvekili oldukları sürece ceza takibatından ve tutuklanma/yakalanma gibi ceza yargılaması işlemlerinden korur. Amacı da milletvekillerinin -genellikle muhalefette olanların- siyasi iktidarın baskısı altında kalmadan görevlerini hakkıyla yerine getirebilmelerini sağlamaktır. Milletvekillerinin bu güvenceye ve güvenliğe sahip olmaları prensip olarak doğrudur. Onun için, bu da bir ayrıcalık olarak görülmemelidir.
Milletvekillerine tanınan bu muafiyet Türkiye’de bir bakıma geniş, bir bakıma da dardır. Geniştir, çünkü milletvekilinin siyasi güvenliği için gerekli olan yargılanmamak değil; fakat sadece hem milletvekiline zor kullanılmasını gerektiren hem de onun görevini yapmasını engelleyen yakalama, tutuklama ve celp işlemlerinden muafiyetir. Milletin vekillerini korumak için bu kadarı yeterlidir.
Buna karşılık bizdeki dokunulmazlık kurumu, seçimlerden önce başlatılmış olmak kaydıyla Anayasa’nın 14. maddesinin kapsamına giren suçlarla ilgili koğuşturmaları kapsamamaktadır. Hangi suç tiplerinin bu maddenin kapsamına girdiği konusunda açıklık olmadığı ve esasen maddede kullanılan kavramların belirgin politik - keyfi yoruma açık- karakteri nedeniyle, dokunulmazlığa getirilen bu istisna sakıncalıdır.
Türkiye’de dokunulmazlığa Batı dünyasındakinden daha fazla ihtiyaç vardır. Çünkü, bizde milletvekillerini siyasi çoğunluğun yanında ‘ Devlet’in tecavüzlerinden de korumak gerekiyor. Yakın geçmisteki tecrübeler göstermiştir ki, milletvekillerini Develetten korumak daha mübrem bir ihtiyaçtır. Onun için, gerek yasama sorumsuzluğu gerekse yasama dokunulmazlığı Türkiye demokrasisi için son derece gerekli güvencelerdir. Ancak, bir yandan dokunulmazlığın kapsamının yakalama ve tutuklama gibi islemlerden muafiyetle sınırlandırılması, öbür yandan da dokunulmazlığa getirilmiş olan 14. maddeyle bağlantılı istisnanın kaldırılması gerekiyor.
Star, 29.11.2007
| 
