|
Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Ham Petrol Boru Hattının son durağı olan Ceyhan’a petrolün ulaşması nedeniyle, tarihi açılış töreni bugün yapılıyor. “Asrın Projesi’’ veya ‘’21. Yüzyılın İpekyolu’’ olarak adlandırılan hattın açılış töreni, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın ev sahipliğinde, Gürcistan Cumhurbaşkanı Mikheil Saakashvili, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, KKTC Başbakanı Ferdi Sabit Soyer, İngiltere Başbakan Yardımcısı John Prescott ve Türkiye dahil 32 ülkeden bakan veya bakan yardımcılarının katılımıyla gerçekleştirilecek.
Törende Sırbistan, Arnavutluk, Suudi Arabistan, Yunanistan, Yemen,İsrail, Estonya, Ürdün, Fas, Suriye, İtalya, Nijerya, Polonya, Gürcistan, Litvanya, Oman, Kırgız Cumhuriyeti, Sudan, Moldova, Avusturya, Azerbaycan, Çek Cumhuriyeti, Fransa, Kazakistan, Norveç, Bulgaristan, Hırvatistan, Pakistan ve ABD, bakan veya bakan yardımcısıdüzeyinde temsil edilecek.
BP Başkanı Lord Browne, BTC CEO’su Michael Townshend, İslam Konferansı Örgütü Genel Sekreteri Ekmeleddin İhsanoğlu, OECD Enerji Ajansı Genel Direktörü Luis Echavarri, Uluslararası Enerji Forumu Genel Sekreteri Arne Walther, AB Komisyonu Enerjiden Sorumlu Komiseri Andris Piebalgs’ın ile BP üst düzey yetkililerinin de katılacağı tören için, misafirler dün İstanbul’a geldi. Misafirler için Çırağan, Çonrad, Ceylan ve Hilton otelleri kapatıldı. BP, kendi misafirleri için İstanbul’da 4 oteli kapattı. Adana’da da 3 otel ayrıca kapatıldı.
LİDERLER İNCİRLİK’E İNECEK
Öte yandan bugün Ceyhan’da yapılacak tören için devlet başkanları,özel uçaklarıyla Adana İncirlik Hava Üssü’ne inecekler. Buradan da zırhlı araçlarla tören alanına geçecekler. Diğer konuklar Adana Şakirpaşa Havaalanı’na inecek ve buradan Ceyhan’a taşınacaklar. Araçların geçişleri sırasında Adana-Ceyhan karayolu trafiğe kapatılacak. Ceyhan’daki tören 12.30-14.30 saatleri arasında, tören için kurulan güneş geçirmez ve klimali özel bir çadırda yapılacak. Türkiye tarihindeki en büyük organizasyonlar biri olması açısından ayrı bir önem taşıyan ve uluslararası organizasyonlara imza atmış 3 firmanın konsorsiyumunda hazırlıkları sürdürülen tören için 3-3,5 milyon dolar harcanacağı tahmin ediliyor.
BİR HAYAL GERÇEK OLDU
Azeri petrolünün Türkiye’ye boru hattıyla nakli fikri, SSCB’nin dağıldığı 1991 öncesine kadar uzanıyor. 15 yıl bu proje üzerinde çok tartışmalar yapıldı, açık ve gizli büyük güçler arasında büyük mücadeleler yaşandı. Azerbaycan petrolleri için hazırlanan BTC projesinin resmen ortaya atıldığı 1992 yılında İran’ı geçiş rotası içine almış ve dünyaya Azerbaycan-İran, Nahçıvan-Türkiye olarak ilan edilmişti. Ancak bu rota İran rejimine karşı tavrı belli olan ve ekonomik ve ticari ambargoyu sürdüren ABD’den tasvip görmedi. Daha sonra Gürcistan üzerinden Türkiye alternatifini geliştirildi. Buna karşılık, Rusya’nın da destek verdiği, Türkiye’nin boğazlar endişesini göz ardı eden Karadeniz’e uzanan hatlar ile boğazları by-pass edecek ekonomik değeri zayıf alternatif hatlar ortaya atıldı.
Anlaşmazlıklara ABD’nin de katkısıyla 1999 İstanbul’da yapılan AGİT Zirvesi sırasında bir orta yol bulundu ve taraf ülkelerin liderleri İstanbul’da bir araya geldi.Dönemin ABD Başkanı Bill Clinton’ın şahitliğinde, 9. CumhurbaşkanıSüleyman Demirel, dönemin Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev ve Gürcistan Cumhurbaşkanı Eduard Şevardnadze, Azeri petrolünün Ceyhan’a akıtılmasını öngören paket anlaşmalara imza attılar. Söz konusu anlaşmalara Clinton da gözlemci sıfatıyla imza koydu. Aynı törende Kazakistan, yeterli petrol olması halinde Bakü-Ceyhan’ı kullanma taahhüdünde bulundu. 1999’da atılan imzalar gereğince 2000 sonunda temel mühendislik çalışmaları başlatıldı. 2003 yılında da ilk kazma vuruldu.
İLK AÇILIŞ BAKÜ’DE YAPILMIŞTI
25 Mayıs 2005 tarihinde Bakü yakınlarındaki Sengeçal terminali anapompa istasyonunda düzenlenen törenle, ilk petrolün hatta pompalanmasına başlandı. Törene Türkiye’den Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev ve Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili katıldı.
HATTIN TEKNİK ÖZELLİKLERİ
Alınan bilgiler ışığında hattın teknik özellikleri şöyle:
Kapasite: 50 milyon ton/yıl
Günlük: 1 milyon varil
Toplam uzunluk: 1.774 km
Azerbaycan kesimi: 440 km
Gürcistan kesimi: 260 km
Türkiye kesimi: 1.074 km
Toplam pompa istasyonu: 10 adet
Türkiye kesimi: 4 adet
Hatta biçilen ömür: 40 yıl
Maliyeti: yaklaşık 4 milyar dolar
PROJE TÜRKİYE’Yİ NASIL ETKİLEYCEK?
BTC Ham Petrol Boru Hattı Türkiye için ekonomik açıdan olduğu kadar siyasi açıdan da büyük önem taşıyor. Karayolu ve demiryolu bağlantılarına ilişkin çalışmalar da sürdürülürken, BTC bu çerçevede bir son değil, benzer boyutta başka projelerin öncüsü olarak kabul ediliyor. Bu nedenle proje, haklı biçimde ‘’21. yüzyılın İpek Yolu’’ olarak da adlandırılıyor.
Boru hattı yanına başka boruların da uygulanmasına olanak veriyor.
Hattın paraleline döşenecek boru hattı Azeri ve Türkmen doğalgazının Türkiye ve Avrupa’ya nakline imkan verecek.BTC’nin Türkiye’ye sağlayacağı diğer avantajlar da şöyle:-BTC ile jeopolitik önemi artacak olan Türkiye, Avrasya enerji koridorunun da kilit ülkesi haline gelecek.
Tanker trafiğinin azalması ile İstanbul ve Çanakkale boğazlarının yükü hafifleyecek.
Ceyhan bir petrol limanı haline gelecek.
Hattın tam kapasite çalışmasıyla Türkiye’nin petrolün nakli ve yüklenmesinden elde edeceği gelir 250 milyon doları bulacak.
Hat sayesinde Hazar ham petrolü, Avrupa’ya Ortadoğu bölgesinden bağımsız alternatif bir kaynak sağlayarak, AB üyesi devletlerin kaynakve güzergah çeşitlendirme hedefini gerçekleştirmelerine yardımcı olacak.
Hat, Güney Kafkasya’yı ve Orta Asya’yı Türkiye’ye ve buradan Batıpazarlarına bağlayacak ‘’Doğu-Batı Enerji Koridoru’’nun başarıyla tamamlanmasında önemli mihenk taşı olacak.
CEYHAN’A PETROL 28 MAYIS’TA ULAŞTI
Ceyhan’a ilk petrol 28 Mayıs 2006 tarihinde ulaşırken, Haziran başında da tankerlere ilk yükleme yapıldı. Tam kapasite ile çalıştığında yılda 50 milyon ton petrol taşıyacak olan 1.774 km uzunluğundaki hat, yaklaşık 4 milyar dolara maloldu. BTC maliyetlerinin yaklaşık yüzde 30’u öz kaynaklarla finanse edilirken, toplam tutarın geri kalan yüzde 70’i üçüncü tarafların sağladığı finansman ile karşılandı. Çelik borular, bütün güzergah boyunca toprağın altına gömülü olarak döşendi. Arazi sahipleri ve kullanıcılarına, inşaat aşamasındaki aksaklıklar nedeniyle tazminat ödendi. Boruların döşenmesinin ardından araziler eski haline getirildi. Arazi sahipleri,güvenlik sebebiyle konulan bazı kısıtlamalara tabi olarak arazilerini yeniden kullanabilecek. Enerji Bakanı Hilmi Güler’in açıklamasına göre, hat tam kapasiteyle çalışmaya başladığında Türkiye, yılda 250-300 milyon dolar civarında gelir elde edecek. Gürcistan’ın elde edeceği gelirin de 50 milyon dolar seviyesinde olacağı belirtiliyor.Projenin Türkiye kesiminin yapımı, 1,3 milyar dolara BOTAŞ’a ihaleedilmişti. Maliyet 100 milyon dolar tutarındaki kamulaştırma bedeliylebirlikte 1,4 milyar dolara ulaştı, ancak kapsam değişiklikleri sebebiyle tam maliyetin bir süre sonra kesinleşeceği belirtiliyor.Azeri petrolü dünyada yüksek kaliteli bir petrol olarak biliniyor.Azeri-Çıralı-Güneşli yataklarından çıkartışacak ve Ceyhan piyasasında dünyaya pazarlanacak olan petrolün adı önce ‘’BTC Blend’’ olarak düşünülmüştü, ancak daha sonra ‘’Azeri Light’’ olarak değiştirildi.
| 
