AKP’nin yeni yasa teklifi OHAL’in ismi kaldırılarak sürdürüleceğine dönük kimi iddiaları da beraberinde getirdi. Peki, bu iddialarda doğruluk payı var mı, teklif temel hak ve özgürlüklerin korunması açısından ne anlama geliyor? TOBB Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden ceza hukukçusu Olgun Değirmenci DW Türkçe’nin sorularını cevaplarken yeni yasa teklifi kadar yasalaşması durumunda bu düzenlemeleri uygulayacak kamu görevlilerinin hassasiyetinin de önemli olduğuna dikkat çekiyor. Değirmenci, “Tüm metne bakıldığında kamu görevlilerinin bu düzenlemeleri hangi duyarlıkla uygulayacakları temel hak ve özgürlüklerin korunması açısından hayati önem taşıyor” diyor.

Daha ağır düzenlemeler getiriliyor

Değirmenci’ye göre özellikle gözaltı süreleriyle ilgili getirilmek istenen yeni düzenlemelerde “anayasaya aykırılık” tercihi dikkat çekiyor. Değirmenci, “Anayasada yer alan ve bireysel suçlarda 48 saat, toplu suçlarda ise 4 gün uygulanabileceği belirtilen gözaltı sürelerinin yeni düzenlemeyle uzatılmak istendiğini, OHAL’dekine göre de kapsamının genişletilmeye çalışıldığını anlıyoruz” değerlendirmesi yapıyor. Değirmenci, anayasada bulunan ve ‘bir kimsenin yakalanması ya da tutuklanması halleri dışında özgürlüğünden yoksun bırakılamayacağı’ hükmünün “yeni düzenlemede esas alınmadığını” söylüyor. Değirmenci “Hakimlerin iki kez uzatma kararı da bu kapsamda ciddi şekilde yeniden değerlendirilmesi gerekiyor. Teklifin temel hak ve hürriyetlerin korunması açısından gözden geçirilmesinde hayati derecede önem taşıyor” değerlendirmesi yapıyor. Değirmenci “Eğer bu değerlendirme yapılmazsa ne yazık ki OHAL’in sadece ismen kaldırıldığını, daha ağır düzenlemelerin getirildiğini söyleyebiliriz” diyor.

Ortada ciddî bir anayasa ihlâli var

Ankara Baro Başkanı Hakan Canduran da yeni yasa teklifiyle ilgili değerlendirmelerde bulunurken, Değirmenci gibi gözaltı süreleriyle ilgili düzenlemeye dikkat çekiyor. Canduran, “Ortada ciddi bir anayasa ihlali var. Eğer bu düzenleme bu haliyle mecliste yasalaşırsa Türkiye’de OHAL koşullarının arandığı bir atmosfer olur” diyor. Canduran, tıpkı gözaltı süreleriyle ilgili hüküm gibi valilerin kente giriş ve çıkışları sınırlayabileceğine ilişkin hükmün, pasaport iptalleri ile ilgili öngörülerin ‘temel hak ve özgürlüklerin korunması’ adına savunulamayacağını iddia ediyor. Canduran, “Türkiye’de yargının bağımsızlığı, özerkliği zaten tartışmalı. Vatandaşın, AKP’nin getirmek istediği yeni düzenleme çerçevesinde hukuk arama, isteme şansı da kalmıyor. Türkiye’de idari kararların tamamen mahkemeler tarafından uygulanacağı bir sürecin başlatılmak istenildiği açık” yorumu yapıyor. Teklif Perşembe günü komisyonda, Pazartesi günü de TBMM Genel Kurulu’nda görüşülecek.