Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Avrupa Birliği (AB) mevzuatına uyum çalışmaları kapsamında hazırlanan Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği, Resmi Gazete'de yayınlandı.

Buna göre, plastik torbalar, 1 Ocak 2019'dan itibaren mesafeli sözleşmelerle yapılan satışlar da dahil olmak üzere satış noktalarında tüketiciye ücretsiz temin edilemeyecek ve ücretsiz teminine imkan verecek herhangi bir promosyona veya kampanyaya dahil edilemeyecek.

Türkiye Perakendeciler Federasyonu Başkanı Mustafa Altunbilek, yaptığı açıklamada, uygulamanın hem ekonomiye hem de çevreye olumlu katkısı olacağını söyledi.

Plastik torbaların ham maddesinin petrol olduğuna dikkati çeken Altunbilek, Türkiye’nin ithal ettiği petrol miktarının söz konusu düzenlemeyle kısmen de olsa azalacağını ifade etti.

Bakanlığın kendilerinden daha önce görüş istediğini anlatan Altunbilek, şunları kaydetti:

“Orta boy ve büyük boy olmak üzere iki boy poşet var. Bunlar, her yerde müşterinin tercihine göre 5-10 kuruş karşılığında verilebilir. Ancak hiçbir zaman promosyon olarak kullanılmamalı. Bizim amacımız para ya da kar değil, bilinçli müşteri oluşturmak. Bu poşetleri 20 kuruşa mal ediyoruz, perakendeciler olarak fedakarlık edeceğiz. Daha az poşet kullanılmasını, çevrenin daha az kirletilmesini sağlayacak bu düzenlemeyi destekliyoruz.”

Tüketicilerin uygulamaya alışmasını sağlamak için federasyonun yapacağı projelere de değinen Altunbilek, “Bez torbaları bedelsiz vermek, file torba dağıtmak gibi şeyler yapacağız. Geri dönüşümlü ürünleri tespit edip tüketiciyle buluşturacağız.” diye konuştu. 

"Atıklar kaynağında ayrıştırılmalı"

Plastik Sanayicileri Derneği (PAGDER) Yönetim Kurulu Başkanı Reha Gür ise Avrupa’da eğitime paralel geri dönüşüm sistemlerinin daha organize olduğuna dikkati çekerek, tüketicilerin bilinçlendirilmesinin daha önemli olduğunu söyledi.

Plastik torbaların ücretli olması talebinin büyük zincir mağazalarından geldiğini ileri süren Gür, "Bugün büyük ölçekli bir süpermarket 8-10 bin lira market poşetlerinin üretimi için bedel ödemektedir. Bu bedel satışı yapılan ürünlerin fiyatları içerisine yansıtılmakta olup bugün ortalama 4-5 kuruşa mal edilen plastik poşetlerden elde edilecek gelirin kimlere fayda sağlayacağı iyi sorgulanmalıdır." dedi.

Gür, çevresel kaygılar gözetiliyorsa plastik dahil tüm ambalaj atıklarının kaynağında ayrıştırılması ve geri dönüşümün öneminin herkes tarafından anlaşılması gerektiğini vurgulayarak, "Plastik poşetlerin amaçları dışında ve aşırı tüketimi başta çevre olmak üzere plastik ham maddede ithalat bağımlısı olan ülkemizde ekonomik kayıplara da yol açmaktadır." değerlendirmesinde bulundu.

Poşet piyasası

PAGDER verilerine göre, Türkiye'de yılda yaklaşık 200 bin tonluk alışveriş poşeti üretiliyor. Endüstriyel, kilitli ve mağaza torbalarıyla kargo ve elbise poşetleri gibi geniş bir ürün yelpazesi de eklendiğinde bu miktar 510 bin tonu buluyor.

Türkiye'de market ve pazar poşetleri piyasasının büyüklüğü yaklaşık 1,5 milyar dolarken, taşıma torbalarının da içerisinde yer aldığı fleksibıl (esnek) ambalaj sektörünün büyüklüğü ise yıllık 5 milyar doları buluyor.

Plastik taşıma torbası alanında net ihracatçı pozisyonunda olan Türkiye'de, 2016'da 6 bin tonluk plastik poşet ithalat ederken ülkenin bu kalemdeki ihracatı 82 bin ton olarak gerçekleşti. Türkiye'nin bu dönemde söz konusu ürünlerin ithalatı için ödediği tutar 17 milyon dolar olurken, bu ürünlerin ihracatından elde ettiği gelir 226 milyon doları buldu.

Plastik poşetlerde yasak ve sınırlamalar Avrupa'nın belli ülkelerinde uygulanırken, Türkiye'de ise bazı zincir marketler düzenleme yürürlüğe girmeden müşterilerine plastik poşetleri ücretli vermeye başlamıştı.

AA