Bu yılki Davos zirvesinde yayınlanan raporda 10 üzerinden 0.1 puan alarak çevre hassasiyetinde 60 ülke arasında 59'uncu olan Türkiye'ye bir kötü haber de, dünyanın en önemli üniversitelerinden Yale'den geldi. İki yılda bir yayımlanan Yale Üniversitesi Dünya Çevre Performansı Endeksi'nde (Environmental Performance Index - EPI) iki yılda 33 basamak geri giderek genelde 99'uncu olan Türkiye, Doğa ve Yaban Hayatı Koruma (Biodiversity and Habitat) kategorisinde ise 100 üzerinden 22.5 puan alarak 180 ülke içinde 177'nci oldu. Bu, EPI'nın 9 ana kategorisi arasında Türkiye'nin en kötüye gittiği kategori oldu. Bu kategoride Sao Tome Principe son sırada yer alırken, onun önünde sırasıyla Somali, Afganistan, Türkiye, Haiti, Libya, Lesotho, Barbados, Suriye ve Irak yer aldı.

EN İYİ 3 ÜLKE FİNLANDİYA, İZLANDA, İSVEÇ

Yale Üniversitesi Dünya Çevre Performansı Endeksi'nde en iyi ülke yüzde 90.68 ilerleme kaydeden Finlandiya oldu. Yüzde 90 üzerinde ilerleme kaydeden İzlanda ikinci, İsveç üçüncü oldu. Bu ülkeleri ilk 10'da sırasıyla Danimarka, Slovenya, İspanya, Portekiz, Estonya, Malta ve Fransa takip etti.

IRAK, SURİYE VE LİBYA'NIN BİLE GERİSİNDE KALDI

Doğa ve yaban hayatı korumada 10 yıl öncesine göre yüzde 23.4 geriye giden Türkiye, iç savaş ve diğer felaketlerle mücadele eden Irak, Suriye, Libya ve Haiti'nin bile gerisinde kaldı. Dünya Çapında Önemli Türleri Koruma (Species Protection - Global) kategorisinde ise Somali ve Afganistan'ın da gerisinde kalan Türkiye, 100 üzerinden 6.6 puan alarak 180 ülke arasında 179'uncu oldu. 177'nci olduğu milli parklar ve diğer korunan alanlar kategorisinde ise 10 yıl öncesine göre yüzde 30 geriye giden Türkiye, iklim değişikliği ve küresel ısınmayı arttıran karbondioksit emisyonlarındaki hızlı artış yüzünden de bu kategoride 164'üncü oldu.

İLERLEME KAYDEDİLEN KATEGORİLER

Türkiye'nin son 10 yılda gerileme kaydettiği diğer ana kategoriler ise Çevresel Sağlık Sorunları (Health İmpacts - Environmental Risk Exposure) ve Ormanlar (Forests) oldu. Türkiye'nin en yukarıda yer aldığı kategori ise 10 yıl öncesine göre yüzde 43 ilerleme kaydederek 35'inci sırada yer aldığı Balık Stokları (Fish Stocks) oldu. Türkiye, hava (Air Quality) ve su temizliği (Water Resources) kategorilerinde de 10 yıl öncesine göre ilerleme kaydetti. Yine de hava ve su kirliliğindeki iyileşme yeterli olmadı. Nüfusun artışı ve dengesiz dağılımının da etkisiyle, çevresel sağlık sorunlarının son 10 yılda arttığı tespit edildi.

'RANT- YOLSUZLUK- ÇEVRE TAHRİBATI' VURGUSU

Türkiye'nin son yıllarda hızla kötüleşen çevre performansıyla yaban hayatı ve doğal alanların yok edilmesine özel bir yazıyla dikkati çeken Yale EPI, 'Rakamların Ardındaki Türkiye' (Turkey: Looking Beyond the Numbers) başlıklı yazısında, çok az olan korunan alanların da imara açılması, çevre kanunlarının içinin boşaltılması, akarsuların HES'lerle yok edilmesi, Gezi Parkı protestoları, doğa koruma verilerinin güvenilir olmaması ve rant- yolsuzluk- çevre tahribatı ilişkisine vurgu yaptı.

EPI NEDİR?

Yale Üniversitesi tarafından 15 yıl önce başlatılan Yale Çevre Performansı Endeksi, Yale Üniversitesi, Columbia Üniversitesi ve Dünya Ekonomik Forumu işbirliğiyle her iki  yılda bir dünya ülkelerini çevreyle ilgili 9 ana kategori ve 21 alt kategoride değerlendiriyor. Çevre Performansı Endeksi ve alt kategorilerini hesaplamak için gelen veriler, ülkelerin devlet dairelerinden, uydulardan, izleme istasyonlarından, Birleşmiş Milletler ve diğer uluslararası kurumlardan gelen güvenilir, bilimsel ve kamuya açık verilerden oluşuyor. 

Gelişmişlikle çok yakın bir ilişki gösteren Dünya Çevre Performansı Endeksi'nde 2016'da ilk 30 ülkenin 25'i Avrupa ülkesi olurken, son 30 ülkenin 24'ü ise Afrika kıtasındandı.

DHA