İsrail Eski Hava Kuvvetleri Komutanı Dan Tolkowsky'nin, Washington-Tel Aviv hattında yaşanan 1963’teki gerginlik nedeniyle dönemin ABD Başkanı John F. Kennedy’nin, İsrail’e ait Dimona Nükleer Tesisinin bombalanması emrini vermesinden endişe duyduğu ortaya çıktı.

"National Security Archive” internet sitesi, İsrail’in 1958'de Fransızların yardımıyla nükleer tesis inşasına başlamasının ardından Washington ile Tel Aviv yönetimi arasında yaşanan diplomatik gerginliğe ilişkin birçoğu gizli yeni belgeler yayımladı.

Söz konusu belgeler ışığında İsrail’in Haaretz gazetesinde yayımlanan haberde, eski İsrail Hava Kuvvetleri Komutanı Dan Tolkowsky'nin, Washington-Tel Aviv hattında yaşanan 1963’teki gerginlik nedeniyle Kennedy’nin, İsrail’e ait Dimona Nükleer Tesislerini, ABD Hava Kuvvetlerine bombalatmasından endişe duyduğu belirtildi.

Haberde, İsrail’in 1958’de Fransa ile ortaklaşa Dimona ismi verilen ilk nükleer tesisini inşa etmeye başladığı, ABD yönetiminin söz konusu tesisten 1960 yılının sonbaharında haberdar olduğu ifade edildi.

ABD Merkezi Haberalma Teşkilatının (CIA) 8 Aralık 1960’da sunduğu gizli rapora göre, Dimona’da nükleer silahlar için plütonyum üretimi de amaçlanmış olabilir.

CIA raporunna göre, kısa bir süre sonra ABD’de 20 Ocak 1961’de Başkanlık koltuğuna oturan Kennedy, Amerikalı yetkililerin Dimona Nükleer Tesislerinde incelemelerde bulunması talebini İsrail Başbakanı Ben-Gurion’a iletti ancak Ben-Gurion ülkesindeki kabine krizini gerekçe göstererek bu talebe ilişkin cevabını geciktirmeye çalıştı.

Başkan Kennedy, 2 Nisan 1963’te İsrail Başbakanı Ben-Gurion’a ABD’li uzmanların yılda iki kez Dimona’yı ziyaret etmesine izin verilmesini talep eden bir mektup gönderdi.

Ben-Gurion, Pesah bayramını gerekçe göstererek Kennedy’nin mektubuna yaklaşık 3 hafta sonra cevap verdi.

Mektubunda Ben-Gurion, İsrail’in tehdit altında olduğunu ve yeni bir Holokost ile karşı karşıya kalabileceğini iddia ederek, ABD'nin talebini geçiştirmeye çalışsa da Kennedy 4 Mayıs 1963’te gönderdiği mektupta ABD’li yetkililerin yılda iki kez Dimona’yı ziyaret etmesine izin verilmesi talebini yineledi.

Ben-Gurion Dimona krizi nedeniyle mi istifa etti?

Başkan Kennedy, 4 Mayıs’taki mektubun ardından 15 Haziran’da Ben-Gurion’a iletilmesi talebiyle yeni bir mektup göndererek, ABD’li yetkilerin Dimona’yı yılda iki kez ziyaret etmesine izin verilmesi talebini tekrar gündeme getirdi. Mektupta ayrıca söz konusu talebin kabul edilmemesi halinde Washington’un İsrail’e verdiği desteğin tehlikeye girebileceği uyarısı yapıldı.

Ancak bu mektuptan bir gün önce Ben-Gurion, Başbakanlık görevinden istifa etti.

AA