Geniş petrol ve doğal gaz platformlarını tek hamlede kaldırma yöntemiyle monte ve demonte edilmesi işleri ile çok büyük ağırlıktaki boru hatlarının döşenmesi için özel olarak tasarlanan dev geminin görev aldığı ilk boru döşeme projesi TürkAkım oldu.

Toplam kapasitesi 31,5 milyar metreküp doğal gaz olan ve birbirine paralel 930 kilometre uzunluğundaki iki hattan oluşan TürkAkım'ın Karadeniz boyunca derin sularda döşeme operasyonlarını Pioneering Spirit yürüttü.

Proje boyunca iki hat için toplamda bin 860 kilometre boru döşeme işlemi öngörülen yaklaşık 1,5 yıllık sürede tamamlandı.

Geminin özellikleri

Katamaran tipi ikiz gövdeye, 382 metre uzunluğa ve 124 metre genişliğe sahip gemi 2011-2014 yıllarında 2,6 milyar avro maliyetle Daewoo Shipbuilding & Marine Engineering tarafından Güney Kore’de inşa edildi.

Açık deniz operasyonlarına Ağustos 2016'da Norveç karasularında bir platformun sökümüyle başlayan gemi, sahip olduğu 2 bin ton S-boru döşeme kapasitesiyle yine Allseas’e ait olan dünyanın en geniş boru döşeme gemisi "Solitaire"in de önüne geçti.

Dünyanın en büyük ve donanımlı inşaat gemisi olan Pioneering Spirit, 48 bin tonluk vinç kaldırma kapasitesiyle tek seferde 2,5 Eyfel Kulesi'ne eşit ağırlıkta yük kaldırabiliyor. Geminin denizlerdeki petrol ve doğal gaz platformlarını 8 saniye içinde kaldırabilme özelliği bulunuyor.

Derin deniz boru hattı döşeme işini ilk kez TürkAkım projesinde gerçekleştiren ve depolama alanında dört günlük boru depolayabilen gemiye, sürekli boru tedariki sağlandı. Gemiye her bir seferde 700-800 boru transferi yapılırken, her bir transferdeki boruların Pioneering Spirit'in depolama alanına aktarılması yaklaşık iki günü buldu.

Gemide 12 metre uzunluğundaki borular kaynakla birleştirilerek kesintisiz bir hat halinde deniz altına indirildi. Böylece, gemi iki borunun birleştirilmesinden sonra hareket edip her 24 metrede bir durdu. Yapılan her boru birleştirme işleminin fotoğrafı çekilerek herhangi bir aksilik durumunda kontrol edilmek üzere saklandı. Ayrıca bir kontrol gemisi de Pioneering Spirit'i yolculuğunda belli bir mesafeden takip etti.

Elektrik ihtiyacını 88 megavat kapasiteli sekiz jeneratörle karşılayan Pioneering Spirit'e yakıt olarak 21 milyon litre dizel yüklenebilirken, ortalama hızda günlük 100 bin litre, tam hızda ise 400 bin litreye kadar dizel tüketimi gerçekleşti.

TürkAkım'ın ilk hattının derin denizlerdeki boru döşeme sürecinde 40 milletten 562 kişinin çalıştığı Pioneering Spirit'te her çalışan için ayrı bir oda bulunurken, yemekhane, dinlenme salonu ve eğlence alanı da ayrıca planlandı. Çalışanların dinlenme sürelerini eğlenceli hale getirmek isteyen yönetim, her dilden belgesel ve filmlerin yer aldığı televizyonların yanı sıra çalışanlara birçok oyun konsolu da sağladı.

Çalışanlar genelde 5 hafta boyunca 7 gün ve günde 12 saat çalıştıktan sonra 5 hafta izin yaptı ancak bazı çalışanların rotasyon süreleri ülkelerinin uzaklığı nedeniyle 12 haftaya kadar çıktı.

Gemi personelinin güçten düşmemesi için beslenmelerine de ayrıca özen gösterildi. Gemide haftada 250 kilogram pirinç ve 11 bin adet yumurta tüketildi. Mutfak için süt, sebze-meyve ve konserve yiyeceklerin büyük bir kısmı da Türkiye'den tedarik edildi.

TürkAkım süreci

Karadeniz'de Rusya'dan Türkiye'ye doğru, derinliğin 2 bin 200 metrelere ulaştığı deniz tabanından ilerleyen gemi günde ortalama 4-5 kilometre boru hattı döşedi. Ancak, asıl rekor TürkAkım kapsamında geldi.

Projenin derin sulardaki bölümü için 2017 Haziran'da doğal gaz boru hattı yapım çalışmalarına başlayan Pioneering Spirit gemisi, 26 Ağustos'ta bir günde 6,27 kilometre boru döşeyerek dünya rekoru kırdı. Bir önceki rekor da 5,6 kilometre boru döşeme hızıyla aynı gemiye aitti.

Yaklaşık 10 aylık yolculuğunun ardından 30 Nisan itibarıyla Türkiye kıyısına ulaşan gemi, böylece TürkAkım'ın Türkiye'ye doğal gaz tedarik edecek ilk hattının derin deniz kesimini tamamladı.

Rusya kıyılarındaki sığ sularda 225 metre uzunluğundaki Audacia isimli gemiyle başlanan TürkAkım inşaatı, derin sularda Pioneering Spirit'le devam etti ve Türkiye kıyılarındaki son birkaç kilometre de 184 metre uzunluğundaki Lorelay gemisi tarafından tamamlandı.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatıyla 19 Kasım'da derin sularda döşenecek son boru düzenlenen törenle denize gönderilmişti.

Söz konusu törenle projenin iki hattının da Türkiye-Rusya arası deniz geçiş hattı tamamlanmış oldu. TürkAkım'da hatlardan biri 15,75 milyar metreküp kapasiteyle Türkiye'ye gaz iletecek. Diğer hattın ise Türkiye'den sonra alıcı ülkenin netleşmesinin ardından aynı kapasiteyle Avrupa'ya gaz iletmesi bekleniyor.

AA