Kültür-Sanat

KARAGÖZ’ÜN TASAVVUFî YÖNÜ SAHNELENECEK

KUKLA ve Karagöz sanatçısı Alpay Ekler, yaklaşık 50 yıldır bir çocuk eğlencesi olarak ele alınan Karagöz’ün, aslen yetişkinlere yönelik bir oyun olduğunu belirterek, Karagöz’ün giderek toplum algısında bu tür bir değişime uğramasının, sanatçıları da çocuklara yönelik gösteriler yapmaya yönlendirdiğini kaydetti. Karagöz sanatının yalnızca bir performans sanatı olmaması, aynı zamanda edebiyat, resim ve musikî ile sıkı ilişkisinin, çok farklı bir birikim ve donanımı sanatçılarının önüne koyduğunu belirten Ekler, ‘’Günümüzdeki örneklerinde pek sık rastlayamadığımız bu bütüncül sanat yaklaşımı Karagöz’ü bugüne kadar ayakta tutan en önemli unsurdur. Öyleyse nasıl olmuştur da Karagöz hemen hemen sanatın bu temel alanlarını kucaklayan biçime ulaşmıştır?’’ diye sordu.

Sanatçı Ekler, sorunun cevabının Karagöz’ün köklerinde yattığını ifade ederek, şu bilgileri verdi: ‘’Bugün kabul gören anlayış, Karagöz’ün Mısır-Memluk kökenli olduğu yönündedir. Oysa Mısır geleneğinde siyah ve ışık geçirmez olan kuklaların tersine Karagöz oyununda kullanılan tasvirler renkli resim olarak görülmektedir. Karagöz oyununun -kimi denemeler yapılmıştır ama- değiştirilemeyecek kadar mükemmel dramatik yapısının, karakterlerinin ve şeffaf tasvirlerinin ortaya çıkış tarihi ile Mısır kökenli oluşu hakkındaki tez tümüyle çelişmektedir. Karagöz, Uzakdoğu kültüründe var olan şeffaf renkli kukla geleneğinin, Orta Doğu’da İslâm’ın batınî yorumlarıyla buluşması sonucu şekillenmiştir. Bugün Karagöz sanatçılarının tümü bu sanatı Şeyh Küşteri’nin icat ettiğini kabul eder.’’

FELSEFÎ YÖNÜ DE VAR

KARAGÖZ oyununun yapısal özelliklerinin, musikî icrasının tekke müziği gibi goygoylu oluşunun, hemen hemen her oyunda ibret perdesi olarak anılmasının ve bir tasavvufî perde gazeli ile başlamasının, halk tiyatrosu olarak yaygınlaşmadan önce felsefî bir doktrin çerçevesinde geliştiğini gösterdiğini vurgulayan Ekler, ‘’Günümüzde Karagöz sanatçılarının temel esaslarda değişiklik yapmama yönündeki tutuculukları da oyunu icra ederken vazgeçmedikleri disiplinli tavırları da bu geleneğin devamıdır. Halk tiyatrosu olarak yaygınlaşan Karagöz, farklı kollarda hemen hemen her tasavvufi gelenek içinde yaşamaya, dergâh içinde kendine özgü üslûbunu koruyarak devam etmiştir’’ dedi. Ekler, yetişkinlere yönelik oyunların gündeme dahi gelmemesi, tasavvufî ya da tekke Karagöz’ü olarak adlandırabilecek biçiminin, akademik incelemelerin dışında tutulacak kadar unutulması sonucunu ortaya çıkardığını kaydetti. ‘’Tedbirini Terk eyle Takdir Hüda’nındır’’ adlı tasavvufî Karagöz oyununun, bu geleneğin varlığını gözler önüne sermek üzere seyirci karşısına çıkacağını bildiren Ekler, oyunun günümüz seyircisi düşünülerek görselleştirildiğini, aslen 28 santimetre olan tasvirlerin 50 santimetre olarak hazırlandığını söyledi. Ekler, Cemal Reşit Rey Konser Salonundaki performans için perdenin 3 misli büyütüldüğünü, perde arkasında 4 yardımcının kendisine yardaklık edeceğini belirterek, oyunun müziklerinin bir bölümünün özgün olarak Levent Çelik tarafından bestelendiğini ifade etti. Karagöz müziğinin icrasının da Levent Çelik’in yönettiği Hayal Musikî Topluluğu tarafından yapıldığını kaydeden Ekler, ‘’Bu gösteri yalnızca Karagöz’ün tasavvufî yönünü gün ışığına çıkarmıyor, Karagöz’ün bir yetişkin temaşası olduğunu ortaya koyma iddiası da var’’ diye konuştu. “Tedbirini terk eyle takdir Hüda’nındır’’ adlı performans, 3 Aralıkta CRR Konser Salonunda sahnelenecek.

02.12.2010

Dünyanın tek tam panoramik müzesine ilgi artıyor

İSTANBUL’UN fethini 557 yıl sonra yeniden yaşatan ve dünyadaki benzerlerinden tam panoramik özelliği ile ayrılan Panorama 1453 Tarih Müzesi’ni bu yıl yaklaşık 900 bin kişi ziyaret etti.

İstanbul Büyükşehir Belediyesinin kente armağanı olan ve Kültür AŞ tarafından işletilen Panorama 1453 Tarih Müzesi, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın katılımıyla 31 Ocak 2009’da açıldı. İlk günden itibaren İstanbulluların yoğun ilgisiyle karşılanan Panaroma 1453 Tarih Müzesi’nin geçen yıl 705 bin 102 olan ziyaretçi sayısı, bu yılın ilk 11 ayında 898 bin 222’ye yükseldi. Müzeyi sadece Kasım ayında 47 bin 317 kişi gezdi. Üç boyutlu görüntüler ve mehter marşı eşliğinde, İstanbul’un fethini ve 29 Mayıs 1453 sabahını yeniden yaşatan müze, dünyada tek tam panoramik müze olma unvanını da elinde bulunduruyor. Tarihteki önemli olayları tablolaştırmak için yapılan dünyadaki panoramik müzeler, genellikle yarım panorama özelliği gösteriyor. Dünyada, aralarında Waterloo Savaşı Panoraması, Osmanlı-Rus Savaşı’nı anlatan Kırım Savaşı Panoraması, Napolyon’un Moskova Savaşı Panoraması, Plevne Müdafaası Panoraması ve Mesdag Panoraması’nın da bulunduğu 30’a yakın panorama müzesi hizmet veriyor. Bu panoramaların çoğu, 1800’lü yıllarda yağlı boya tekniğiyle ve olayın geçtiği yerde yapıldı. Müzelerin bazıları yatay olarak bazıları da dikey olarak yarım panoramik özellik taşırken, Panorama 1453 Tarih Müzesi, tam panorama özelliği ile diğerlerinden ayrılıyor.

02.12.2010

Özel tiyatroların ödeneği arttırıldı

KÜLTÜR ve Turizm Bakanlığınca, 2010-2011 sanat sezonunda özel tiyatroların projelerine 3 milyon 500 bin TL yardım yapılacak.

Kültür ve Turizm Bakanlığı Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliğinden yapılan yazılı açıklamaya göre, Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay’ın talimatıyla 1 milyon TL arttırılarak, bu yıl 3 milyon 500 bin TL’ye çıkarılan ödenek, bugüne kadar bir sanat sezonu için dağıtılan en yüksek ödenek miktarı olma özelliği taşıyor. 2010-2011 sanat sezonunda Kültür ve Turizm Bakanlığınca özel tiyatroların projelerine yapılan yardımlardan yararlanmak üzere toplam 246 özel tiyatro 295 proje ile başvuru yaptı. İnceleme sonucunda 52 profesyonel, 20 çocuk oyunu, 38 amatör ve 28 geleneksel olmak üzere toplam 138 özel tiyatronun projesine toplam 3 milyon 500 bin yardım yapılmasına karar verildi.

02.12.2010

Kayseri’de her yaşa kültür programı

KAYSERİ Büyükşehir Belediyesi tarafından hayata geçirilen ve büyük ilgiyle takip edilen kültür sanat faaliyetlerinde yeni sezon, Aralık ayında gerçekleştirilecek 15 faaliyetle başlayacak.

Faaliyetlerde her yaşa uygun program bulunuyor. Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Özhaseki, konserden tiyatroya, söyleşiden konferans ve sergiye kadar yine dolu dolu kültür sanat programı hazırladıklarını ifade ederek, “Kayseri Büyükşehir Belediyesi olarak şehrimizin kültür sanat hayatına renk katmaya, yeni pencereler açmaya devam ediyoruz. Düzenlediğimiz etkinliklere hemşehrilerimizin talepleri ve katılımları bizi mutlu ediyor. Bu ilgi bizi yeni projeler geliştirmeye, daha iyisini yapmaya teşvik ediyor. Aralık ayı ile birlikte yeni kültür sanat etkinlikleri sezonunu açıyoruz. Yine dolu dolu bir program bizleri bekliyor” dedi.

02.12.2010

Cami dernekleri federasyon oluyor

İZMİR’İN Karşıyaka ilçesindeki 25 cami derneği, federasyon çatısı altında biraraya gelecek. Karşıyaka İlçe Müftüsü Hamdi Gevher, konu ile ilgili bir toplantı düzenledi.

Gevher, “Amacımız, Kur’ân’daki, ‘İşinizi sağlam ve doğru yapın’ emri dolayısıyla biraraya geldik. Camileri yaptırma ve yaşatma dernekleri olarak asıl gayemiz kuru bina yapmak değil, o civardaki insanlara el uzatmak, yardımlarına koşmaktır. Siz civardaki bir gence sahip çıkmazsanız, birileri çıkıp eline silâh verse veya kötü yola düşse vebali başta benim ve hepimizin. Onun için cehaletle, fakirlikle ve tefrika ile mücadele etmeliyiz” şeklinde konuştu. Dernekler İl Müdürü Korkmaz ise, “İzmir’de 614 cami yaptırma ve yaşatma derneği var. Bunlardan 25 tanesi de Karşıyaka’da. Federasyon çatısı altında biraraya gelmeniz, sivil toplum kuruluşu olarak önemli. Ortak akıl ve olumsuzlukların giderilmesi için federasyon olmak gerekli” dedi.

02.12.2010