Kültür-Sanat

Saray nedimesinden, saray hatıraları kitabı çıktı

OSMANLI’NIN veliahd Prensi Yusuf İzzeddin Efendi’nin Çanakkale Cephesi’ni Almanya İmparatoru Wilhelm ile teftiş ettiği sırada Enver Paşa ile harp hakkında münakaşa ederken paşayı imparatorun gözü önünde tokatladığı belirtildi.

Osmanlı tarihinin son döneminin en çok merak edilen ve tartışılan konusu harem, bir nedimenin hatıralarıyla gün yüzüne çıkıyor. 1919-1924 yılları arasında Padişah Vahdettin’in eşine nedimelik yapan Prenses Leyla Açba’nın kaleme aldığı hatıraları, Timaş Hatırat serisinden “Bir Çerkes Prensesin Harem Hatıraları” adıyla yayınlandı. Eser, ilk defa saraydan bir nedimenin hatıraları olması dolayısıyla önem taşıyor. Prenses Leyla Açba, saltanatın kaldırılmasına kadar Sultan Vahidettin’in hareminde yaşadıklarını, Sultan’a ve eşine yapılan haksızlıkları, kaleme aldığı hatıratında paylaşıyor. Hanedanın akrabalarından toplanan bu hatırat Fransızcadan da çevrilen belgelerle yayınlanıyor. Kitabı yayına hazırlayan Prenses Leyla Açba’nın yeğeni Dr. Edadil Açba, kitabın yazılış sebebi ve günümüze geliş macerasını şöyle değerlendirdi: “Halam Leyla Açba’nın, Osmanlı Hanedanı 4 Mart 1924 yılında sürgün edilince saraydaki vazifesi de sona erdi ve Sivas’a halasının yanına gitti. Burada 1929-1931 yılları arasında hatıratını kaleme aldı. Hatıratını Osmanlıca ve Fransızca yazmış. Bunun nedeni, Leyla Hanım hatıratlarını Fransa’da yayınlatmayı düşünmüş ve orada sürgünde bulunan ablası Hidayet Hanım üzerinden bir yayıneviyle anlaşmış. Genç yaşta vefat ettiği için hatıralarını yayınlatamadı. Ve hatıratı kayboldu. Yıllar sonra, yaşadığı konak yıkılınca, bazı eşyalarının bulunduğu bir sandık ortaya çıktı. Kardeşleri arasında miras tartışması sırasında parçalanan sandığın gizli bölmelerinden Leyla Açba’nın hatıraları bulundu. İlk görüşte Osmanlıca yazılmış bu hatıralar âyet ve Kur’ân sanıldığından, bir Kur’ân’ın içine yerleştirilmiş. Daha sonra bunların Leyla Açba’nın hatıraları olduğu anlaşıldı.”

24.10.2010