Kültür-Sanat

EL YAZMASI ESERLER BAKIM İSTER

KONYA Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi Müdürü Bekir Şahin, el yazması eserlerin insanlığın ortak kültürel değeri haline geldiğini belirterek, bu kitapların özel ortam ve bakım istediğini, naylon poşetlerin içine konulmaması, havasız ortamlarda bırakılmaması, uzun süre rafta tutulmaması ve iklimlendirmeye azamî dikkat edilmesi gerektiğini bildirdi.

Şahin, hava kirliliğinin insan sağlığına verdiği zarar kadar, kitaplara da zarar verebildiğini belirtti. Bu sebeple insanlığın ortak kültürel değeri haline gelen el yazması eserlerin titizlikle korunması gerektiğini ifade eden Şahin, ‘’Yazma eserler uzun süre rafta tutulmamalı. Çünkü uzun süre aynı rafta tutulan eserlerin minyatür, tezhip veya yazıları hava almadığı için bozulabiliyor’’ dedi. Şahin, el yazması kitapların yıpranmasının önlenebilmesi için belirli aralıklarla tek tek elden geçirilerek, tozlarının alınması ve eserlerin havalandırılması gerektiğini bildirdi. El yazması eserlerin her rafa, her odaya da konulamayacağını vurgulayan Şahin, şunları kaydetti:

‘’El yazması eserlerin bulunduğu yerin ısısı kışın 16 derece, yazın ise 24 derece olması gerekir. Ani ısı değişimlerinden kaçınılması ve nem oranının yüzde 50, ışık şiddetinin de 50 lux olmasına dikkat edilmelidir. Konya bu anlamda bu gibi eserlerin tam yaşayacağı yerdir. Meselâ, Kurtuluş Savaşı sırasında bir takım önemli belgelerin İstanbul’dan Konya’ya binamızın karşısındaki Anber Reis Camii’ne getirilerek saklandığını gösteren bir belgeye rastladık. Yani Konya nem, ısı ve deprem konusunda oldukça şanslı bir bölgemiz.’’

Kitapların değerinden insanları haberdar etmenin önemine de değinen Şahin, ‘’Evlerdeki bazı el yazması kitaplar, ya bodrum katlarında ya da tavan aralarında, rutubetli, tozlu, topraklı yerlerde muhafaza ediliyor. Bunlar ancak eğitimle önlenebilir’’ diye konuştu.

BATIL İNANÇLAR

KİTAPLARIN dostu olduğu kadar düşmanlarının da olduğunu, hatta düşmanları kadar dostların da kitaplara zaman zaman zarar verdiğini dile getiren Şahin, sözlerine şöyle devam etti: ‘’Bir insan art niyeti olmadan nasıl kitaba zarar verir? Bunlar bizim batıl inanç diyebileceğimiz geleneklerdir. Kitabın içindeki muhteva hiç önemli değildir. Bakıyor kitaba, ‘Ha bu Arap harfli demek ki kutsaldır’ diyor. Bizdeki kutsallık kavramı da çok yanlış yorumlanıyor. Arap harfleriyle yazılmış kitaplara el değmenin bile zor olduğu düşünülüyor. ‘Madem biz okumuyoruz. Okumamak da günah. Bunları ocakta yakalım. Küllerini de ayak değmedik bir yere koyalım’ gibi yanlış düşüncelere sahip insanlar var. Bunlara hâlâ rastlıyoruz. Bizde kâğıt da kutsaldır, kalem de kutsaldır. Bunlar ayak altında durmasın, bunlara ayak basılmasın düşüncesiyle, götürülüp mezara gömülmüştür. Meselâ bundan 3-4 yıl önce Hoca Cihan Mezarlığı’ndan bize bir ihbar geldi. Gittiğimizde gördük ki küreği nereye saplasak, sanki kitap tarlası. Kitaplar oraya gömülmüş. Kim tarafından gömüldüğü bilinmiyor. Kitaplar çürümüş vaziyette bulundu. Bizde bununla ilgili yaşanmış birçok örnek var. Neden? Ayak basılmasın diye. Mezarlık da kutsal atfediliyor, orada çok gezilmiyor, mezara ayak basılmıyor. Yine suya kitap atma batıl bir gelenek.’’

29.09.2010