Kültür-Sanat

İlk devlet kütüphanesi 125 yaşında, ama...

DÖNEMİN padişahı 2. Abdülhamit’in özel bütçesinden ayrılan kaynakla Beyazıt Camisi’nin imaret kısmındaki ahırda ‘’millî kütüphane’’ olarak kurulan Beyazıt Devlet Kütüphanesinin 125. yaşı törenle kutlanacak.

Kütüphanenin Müdür Vekili Süheyla Şentürk, Osmanlı döneminde kütüphanelerin daha çok vakıflar, padişah veya eşleri tarafından kurulduğunu belirterek, 1880’li yıllarda vakıfların elindeki kitapların dağıldığını gören yetkililerin, kitapları bir araya toplamak için kütüphane kurmaya karar verdiğini anlattı. Kuruluşu ile yakından ilgilenen Sultan 2. Abdülhamit’in kütüphaneye özel bütçesinden para aktardığını kaydeden Şentürk, ‘’millî kütüphane’’ olarak düşünülen Beyazıt Devlet Kütüphanesinin devlet eliyle kurulan ilk kütüphane olduğunu söyledi. Bina olarak Beyazıt Camisi’nin imaret kısmındaki ahırın seçildiğini ifade eden Şentürk, ‘’Ahır onarıma başlanıldığında epey konuşmalar oluyor. ‘Ahırdan da kütüphane olur mu?’ diye. Onarıma 1882 yılında başlanıyor ve kütüphane 1884 yılında açılıyor’’ diye konuştu.

Hiç kitabı bulunmayan kütüphanenin raflarına, açılışa gelenlerin getirdiği ‘’Naima tarihlerinin’’ konulduğunu belirten Şentürk, şu bilgileri aktardı:

‘’Kütüphane, saray mobilyası olan kadife koltuklar, cilâlı masalar ve dolaplarla donatılmış. Bunu görenler hemen bağış yapmaya başlamış. Kütüphanenin üçüncü yılında kitap sayısı 4 bine ulaşmış. Ondan sonra da giderek kitap sayısı artmış. Bugün kütüphanede 600 bine yakın kitap var. Bunların 11 bin 120’si el yazması eserler, 27 bin 357’si harf inkılabı öncesi matbu, 70 bini yabancı dilde kitaplar, diğerleri de Türkçe kitaplar. Çok değerli el yazması kitaplarımız var. Bunlardan bazıları, 1850-1854 yılları arasında hazırlanan ve Osmanlı zamanında derlenen ilk yazma eserlerin toplu kataloğu olan ‘Al-Asar al-Aliyye fi Hazain-al-Kütüb al-Osmaniyye’, 893 yılında yazılan ve Türkiye’de Kur’ân-ı Kerimlerin haricinde en eski yazma kitap olarak bilinen ‘Kitab al-Ma’şür min al-lügat’, serlevha, cetveller ve tezhiplerle süslü bir eser olan 1556 tarihli ‘Abu’l-Fath al-Tabrizi’, Suudi Muhammed Amir Hasan’ın 1581 yılında yazdığı tezhipli ve minyatürlü ‘Kitab-ı İklim-i Cedid’ adlı coğrafya kitabının dünyadaki beş nüshasından biri, Erzurumlu İbrahim Hakkı’nın 1756 tarihli ‘Marifetname’ adlı eseri, Mevlânâ Celâleddin Rumî’nin 1609 tarihli ‘Mesnevî’ adlı eseri.’’

Beyazıt Devlet Kütüphanesi Müdür Vekili Süheyla Şentürk, şöyle devam etti: ‘’Böylece modern sistemle döşenmiş ve modern imkânların sahip olduğu bir kütüphane olduk. Sonra pek yenilenemedik. Kütüphanenin bilgisayar sisteminin çökmesi ve ardından 1999 yılında meydana gelen Marmara depremi, okuyucu sayısını azalttı, okuyucuyu kütüphaneden kopardı. Depremden önce kütüphane önünde kuyruklar oluşurdu. Okuyucu sayısı, kaliteli imkanlar sunulduğu zaman artar. Şu anda okuyucu sayısı amaçladığımız kadar değil. Kütüphanenin yılda okuyucu sayısı 40-50 bin değil, 500 bin olmalı. Umarım 2010 yılı kütüphanemize uğur getirecek. Bizim okuyucumuzu İslâm Araştırmaları Merkezi (İSAM) çekti. Çünkü okuyucu oraya gidince sıcak çayını içebiliyor, yemeğini yiyor.’’

12.11.2009