İslâm ülkelerini de kriz vurdu

25. İSEDAK toplantısı çerçevesinde İslam Konferansı Teşkilatının 2009 yıllık ekonomik raporu yayımlandı.

İslâm Ülkeleri İstatistik, Ekonomik ve Sosyal Araştırma ve Eğitim Merkezi (SESRIC) tarafından İngilizce, Arapça ve Fransızca dillerinde hazırlanan raporda, küresel ekonomik krizin üye ülkelerin ekonomisine etkisine ağırlıklı yer verildi. Raporda, küresel mali krizin teşkilat üyesi ülkelere etkisi, 7 ana başlıkta toplandı. Bu etkiler, ‘’ekonomik büyümede azalma’’, ‘’ihracatta ve emtia fiyatlarındaki düşüş’’, ‘’yabancı sermaye girişinde keskin azalma’’, ‘’yurt dışında çalışan işçilerin sağladığı döviz gelirlerinde düşüş’’, ‘’döviz kurlarında yüksek dalgalanma’’, ‘’cari işlemler dengesinde bozulma’’ ve ‘’işsizlikte artış’’ olarak sıralandı. Rapora göre, küresel mali kriz sebebiyle İslâm ülkelerinin gayri safi yurt içi hasılası 2009’da 3,98 trilyon dolara gerileyecek. İslam Konferansı Teşkilatına üye söz konusu 57 ülkenin, 2008 yılında toplam gayri safi yurt içi hasılası 4,59 trilyon dolar düzeyindeydi. Bu tabloya paralel İslâm ülkelerinin dünya gayri safi yurt içi hasılasından aldığı pay da yüzde 7,5’ten yüzde 7,2’ye gerileyecek. İKT ülkelerinin, gelişmekte olan ülkeler içindeki GSYH oranı da yüzde 24,4’ten yüzde 23,4’e düşecek. İKT ülkelerinin nüfus artışı ise 2009’da da sürecek. Toplam nüfusun 1,5 milyarı aşması bekleniyor. Kişi başına düşen milli gelirin ise 3 bin 95 dolardan 2 bin 631 dolara gerilemesi öngörülüyor. Kişi başına düşen milli gelirde azalma gözleniyor ancak küresel krizin dünyadaki derin etkisi hesaba katıldığında, bu alanda İKT ülkeleri ile dünya ortalaması arasındaki makasın daraldığı dikkati çekiyor. 2009’da İKT üyesi ülkeler ile dünya kişi başına milli gelir rakamı arasındaki fark 5 bin 538 dolara inecek. Söz konusu rakam, 2008 yılında 6.052 dolar olarak hesaplanmıştı. Öte yandan teşkilat üyesi ülkeler arasında kişi başına düşen milli gelir de büyük uçurum da dikkati çekiyor. Rapora göre, kişi başına düşen milli gelir açısından en zengin teşkilat üyesi ülke ile en yoksul arasında 353 kattan fazla fark bulunuyor. Öte yandan 2008 yılı verilerine göre, 57 ülke içinde en yüksek milli gelire sahip ülke Türkiye. Türkiye’nin 700 milyar doları aşkın milli geliri bulunuyor. Rapora göre, Türkiye’yi milli gelir açısından Endonezya, Suudi Arabistan, İran, Birleşik Arap Emirlikleri, Malezya, Nijerya, Pakistan, Mısır ve Cezayir izliyor. Türkiye’nin başını çektiği en yüksek milli gelire sahip İKT üyesi 10 ülke, teşkilatın toplam nüfusunun yüzde 57’sini, toplam üretimin ise yüzde 71’ini oluşturuyor. İKT içinde en yüksek ihracatı gerçekleştiren 10 ülke sıralamasında, Suudi Arabistan başı çekiyor. Onu, Malezya, Birleşik Arap Emirlikleri, Endonezya, Türkiye, İran, Nijerya, Cezayir, Kuveyt ve Libya izliyor. En çok ihracat yapan bu 10 ülke, teşkilatın toplam ihracatının yüzde 73,9’unu meydana getiriyor. En çok ithalat yapan 10 ülke sıralamasında ise Türkiye ilk sırayı aldı. Türkiye’yi, Birleşik Arap Emirlikleri, Malezya, Endonezya, Suudi Arabistan, İran, Mısır, Nijerya, Pakistan ve Cezayir takip ediyor. En çok ithalat yapan söz konusu 10 ülke de teşkilat üyesi ülkelerin toplam ithalatının yüzde 70,6’sını gerçekleştiriyor. İKT’nin toplam dış ticareti 3,3 trilyon dolar düzeyinde bulunuyor. Bu rakam, dünyadaki toplam ticaretin yüzde 10,2’sini oluşturuyor. İKT’ye üye 57 ülke, dünyadaki toplam nüfusun yüzde 22,3’ünü oluşturuyor, toplam üretimin ise sadece yüzde 7,4’ünü sağlıyor. Dünyadaki en az gelişmiş 49 ülkenin 22’sini İKT üyesi ülkeler oluşturuyor. Bu 22 ülkenin neredeyse tüm geliri, petrol dışı ürünler ile tarımsal ürünlerden oluşuyor. İKT ülkelerinin 18’inin ise gelirlerinin neredeyse tamamı, petrol ve petrol ürünlerine dayanıyor. İKT ülkelerinin önemli bir kısmında sanayi hemen hemen yok denilecek düzeyde. İKT ülkelerinde tarımın, toplam milli gelir içindeki payı ise 2007 verilerine göre yüzde 11,5. Üye ülkeler içinde 7’sinin ekonomisi tarıma bağlı. Ekonomisi en fazla tarıma bağlı ülke Somali, ekonomisinde tarıma en az yer veren ülke ise Katar.

07.11.2009