ABD'nin Avrupa ve Avrasya işlerinden sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Dan Fried, 27 Nisan muhtırasının yıldönümünde dikkat çekici bir değerlendirme yaptı: “Daha önce demokrasi daha inceydi ve tuzaklar vardı. Şimdi çok daha derin bir demokrasi, daha özgür bir basın ve seçimler var. Askerî düzenin üzerinden çok uzun zaman, on yıllar geçti. Türkiye'deki tartışmalara aktif bir şekilde angaje olmamız gerektiğini önermek artık zor.”
ABD'nin Avrupa ve Avrasya işlerinden sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Dan Fried, Türkiye’de, ‘’laik ve anayasal cumhuriyet içinde dinin rolüyle ilgili’’ tartışmada ABD’nin taraf olamayacağını, ancak ‘’20 yıl öncesinden çok daha derin’’ olan Türk demokrasisine güvendiklerini kaydetti. ABD Temsilciler Meclisi Dışilişkiler Avrupa Alt Komitesinde düzenlenen bir oturumda, Bükreş’teki NATO zirvesi ve NATO’nun geleceğini değerlendiren Fried, komite üyesi milletvekillerinin, Türkiye’deki iç tartışmalar ve iktidar partisine yönelik kapatma dâvâsına ilişkin sorularıyla karşılaştı. Fried, ‘’şimdi Türkiye’nin kimlikle ilgili iç siyasi tartışmasında bir şekilde yeni bir dönem var. Türkiye’de demokrasi derinleşirken, laik, anayasal cumhuriyette dinin yerinin ne olduğu tartışılıyor. Türk kurumları şu sırada bu meseleyle ilgileniyorlar’’ dedi. Türk toplumu ve siyaseti içindeki tartışma için, ‘’bunun nasıl sonuçlanacağını bilmiyorum. Ancak Türk demokrasisinin, 20 yıl önce olduğundan çok daha derin olduğunu biliyorum. Daha önce demokrasi daha inceydi ve tuzaklar vardı. Şimdi çok daha derin bir demokrasi, daha özgür bir basın ve seçimler var. Askeri düzenin üzerinden çok uzun zaman, onyıllar geçti’’ ifadelerini kullandı.
“İLİŞKİLERDE 5 AYDA KUVVETLİ İLERLEME”
Dan Fried, Türk-Amerikan ilişkilerinin, terör örgütü PKK’ya karşı yürütülen işbirliği sayesinde, son altı ayda çok kuvvetli bir ilerleme gösterdiğine de işaret etti. Bu çerçevede Fried, Türkiye’nin, ABD ile ilişkileri ve PKK meselesindeki istihbarat paylaşımından memnuniyet duyduğunu kaydetti. ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice’ın, Amerikan-Türk Konseyi toplantısındaki konuşmasında söylediklerini hatırlatan Fried, ‘’bizim prensip olarak şunda açık olmamız gerek. Türk demokrasisini ve bu mevcut iç tartışmanın demokrasiyle ve Türkiye’nin anayasal laik sistemiyle tutarlı bir şekilde çözülmesini destekliyoruz’’ dedi. Dan Fried, dinin Türk kamu hayatındaki yerinin, hem Türkiye’de, hem de Türkiye’yi yakından izleyen ABD’deki gözlemciler arasında tartışıldığına işaret etti ve bazı gözlemcilerin, ‘’İslam’ın siyasi bir güç olarak’’ ortaya çıktığına inandığını, bazılarının ise bu görüşe katılmayarak durumu, ‘’katı bir laikliğin, dinin daha fazla rol oynadığı daha demokratik bir toplumla yer değiştirmesi’’ olarak tanımladığını anlattı. Fried, ‘’AK Parti liderleri, Türkiye’nin reformlarını derinleştirme, AB’ye girme hızını ve şansını artırma çabalarından bahsediyor ve dinin kamu hayatındaki yerine ilişkin bu tartışmayı farklı bir çerçeveye koyuyor. Türk demokrasisinin derinleştiği sorgu götürmez. Ve dinle ilgili bu tartışma, Türkiye’de ateşli bir şekilde önümüzdeki günlerde de çok tartışılacak’’ dedi.
|
