|
Hasankeyf’te binlerce yıllık tarihi sular altında bırakacak olan Ilısu barajı bölge insanının geçimini de imkânsız hale getiriyor. Barajı kimse istemiyor ama bütün çabalarına rağmen hükümetin seslerine kulak vermediğini söylüyorlar. Göç başlamış durumda.
Hasankeyf, 12 bin yıllık tarihiyle insanlığın tarihini yaşatan, tarihî dokusuyla bir tabiat harikası olan, birçok medeniyete kapılarını açan şehir...
Bu, kadim şehir bugün su altında kalma tehlikesi altında. Yapılması planlanan Ilısu Hidroelektrik barajı Hasankeyf şehrini sular altında bırakacak.
Batman’a 35 kilometre uzaklıkta bulunan Hasankeyf 5 bin dolayında nüfusa sahip. Bu nüfusun, bugünlerde göç verdiği görülmektedir. Aslında yaklaşık 40 yıldan bu yana baraj yapılacak söylentilerinden dolayı Hasankeyfliler çaresizlik ve yapılacak barajın sonuçlarını bilemediğinden göç etmek zorunda kaldı.
Geçim kaynakları olan hayvancılık ve tarımın barajla birlikte yok olacağını düşünen halk göç etmek zorunda kaldı.
Bütün uğraşlarına rağmen barajın yapımını engelleyemeyen Hasankeyfliler umutsuz ama hâlâ uğraşmaya da devam ediyorlar. Yaz aylarında tarihî şehre gelen yerli ve yabancı turistler Hasankeyf’in ekonomisini önemli bir oranda canlandırıyor. Bu durum da tarihî şehrin sular altında kalmasıyla değişecek. Aralarında 20 - 25 yıllık esnaf olanların ve bu işten başka hiçbir mesleğe sahip olmadıklarından dolayı çaresiz bir biçimde bekleyişlerini sürdürüyorlar.
Devlet bilgi vermiyor
Bir başka şikâyet noktası da devletin barajın yapımı ve sonuçları konusunda bütün isteklere rağmen halka bilgi vermemesi. Hasankeyf halkının tümü baraja karşı olduklarını her platformda dile getirerek, barajın kendileri için hiçbir faydasının olmayacağını söylüyorlar. Bir diğer muamma da Hasankeyf’te bulanan tarihi eserlerin nasıl ve nereye taşınacağı. Hükümet Hasankeyf’teki tarihi eserlerin taşınması için, 80 milyon Avro ödenek ayırdığını duyurmuştu fakat halk bunu inandırıcı bulmuyor ve aynı eserlerin yerlerinden kopartıldıklarında anlamlarının kalmayacağını düşünüyor.
Geçtiğimiz yıl Eylül’de barajın temel atma törenini gerçekleştiren Başbakan Recep Tayyip Erdoğan Hidroelektrik Santralı (HES) olacak Ilısu barajının ülke ekonomisine yıllık 300 milyon ABD doları kazandıracağı ve 80 bin kişiye istihdam sağlayacağını bildirmişti. Baraj göl hacmi bakımından ülkenin ikinci büyük barajı olacak; toplam maliyeti ise 1.2 milyar Avro.
Halkın arasından konuştuğumuz insanlar 2013’te tamamlanması planlanan baraja karşı olduklarını söylüyor:
A. Vahap Kusen
Hasankeyf Belediye Başkanı
Ilısu Barajı projesiyle, Hasankeyf’in tarihî dokusu tamamen sular altında kalacak. Faydası ile zararı arasında bir yorum yapmak gerekirse, barajın yalnızca elektrik getirisi vardır. Zararları ise daha çok. Hasankeyf sıradan bir yer değildir. 10 binlerce yıllık tarihi var. Tarih ve kültürel açıdan çok önem arz eden bir yerleşim yeridir. Barajın ilçe halkına pek bir şey getireceğine de inanmıyoruz. Yalnızca ülke ekonomisine katkısı olacaktır. Yani burada yaşayan halk, hiçbir fayda görmeyecektir.
Hasankeyf’te son dönemlerde göç sorunu yaşanmaktadır. İlçe gittikçe küçülüyor. Bu sorun barajdan sonra tamamıyla yok olacak. Baraj tartışması 40 yıllık bir süreç olduğu için, neler yaşayacağını da bilemiyor. Başımıza tam olarak neler geleceğini tam olarak bilemiyoruz. Baraj kapsamında Hasankeyf’in taşınma konusu ise bizler için hiçbir şey ifade etmiyor. Çünkü taşınması mümkün değildir. 1986 yılından bu yana ilçede kazı çalışmaları yapılıyor. Bu çalışmaları yürüten bilim insanlarının da açıklamasıdır. Hasankeyf hiçbir şekilde başka bir yere taşınamaz, tarihî dokusu çok geniş bir alanı kapsıyor; Hasankeyf’teki eserler dokunduğunuz anda bile parçalanıyor.
Mehmet Emin Ateş (esnaf)
15 yıldır burada esnaflık yapmaktayım. Hasankeyf’imizin sular altında kalmasına karşıyız. Burası doğup, büyüdüğümüz yerdir. Baraj yapımı başlanıldıktan sonra, büyüdüğümüz yeri terk edeceğiz. Bunu insanlara yaşatmak oldukça kötü bir durumdur. Hiç kimse kendi yurdundan gitmek istemez. Benim bir evim ve iş yerim sular altında kalacaktır. Barajın bize hiçbir faydası olmayacaktır.
Hamdullah Marangoz (esnaf)
Ben Hasankeyfli olarak, barajın yapımına kesinlikle karşıyım. Yalnızca ben değil, tüm Hasankeyf halkı bunu istiyor. Çünkü alıştığımız bir yer; dünyanın en güzel yerlerinden bir yerdir. Buradaki eserlerin taşınmalarını da inanmıyoruz. İşyerim kapanacak; bizlere iş imkânı sağlanacağı denildi, fakat buna inancımız yok. Kendi şehrimizde kendi işimizi yapmak istiyoruz. Hasankeyf’e dokunmayın.
Ferhat Çimen (öğrenci)
Hasankeyf’te yaşayanlar şu an perişan bir durumda. Hasankeyf’e yapılan en son eser Artuklular tarafından yapılmış. Bu kadar eski bir tarihi yok etmeye çalışıyorlar bizce. Baraja tamamıyla karşıyım. Ve bizleri biran önce bilgilendirmeleri gerekiyor. Ne olacağı kimseye söylenilmiyor. Bu durum da bizleri perişan ediyor. Hiçbir şey yapamayarak, çaresiz bir şekilde bekliyoruz.
Fatma Deniz (ev hanımı)
Hasankeyf için sürekli yeni bir şeyler söylüyorlar ama tam anlamıyla bilgi vermiyorlar. Barajın getireceğinin ne olacağı konusunda hiçbir şey bilmiyoruz. Yalnızca emin olduğumuz tarihimizi yok edecekleridir. Buna tamamıyla karşıyız. Barajın iptal edilmesini diliyoruz her zaman.
Selahattin Meta (çiftçi)
60 yıldır Hasankeyf’te yaşıyorum. Hasankeyf’in sular altında kalınacağı 40 yıldır söyleniyor. Bugün de hâlâ o söylemler devam ediyor. Eğer burada baraj yapılacaksa da bize büyük bir zararı dokunacak. Benim evimde sular altında kalacak. Yıllardır yaşadığım yeri terk etmek bana zor geliyor. Alıştığım ve doğduğum yerde yaşamak istiyorum. Bir baraj için bu, tarihî yerlerimizin sular altında kalacağını bilmek bizi üzüyor. Barajın yapımına kesinlikle karşıyız.
Mehmet Özoğlu (çardakçı)
Yaklaşık 15 yıldır Hasankeyf’te çardakçılık yapmaktayım. Barajın yapımını istiyorum. Çünkü devlet, burada hiçbir yatırım yapmadı bugüne kadar. Buradaki insanların ekonomiye ihtiyaçları vardır. Son dönemlerde baraj yapılacağı söylentilerinden dolayı, eskisi gibi Hasankeyf’e kimseler pek gelmemekteler. Bizim de işlerimiz buraya gelenlerden oluşuyor. İşyerim tamamıyla sular altında kalacaktır. Bu süreç böyle devam ederse baraj yapılmadan kapatmak zorunda kalacağım. Bunu da yapmak istemiyorum. Burada ne olacaksa olsun, her gün geçtikçe tedirgin oluyoruz. Biz istesek de, istemesek de baraj yapılacaktır.
Selman Ayhan (rehber)
Barajın yapılmaması için tepkilerimizi sürekli dile getirdik. Fakat artık olacağına inanıyoruz. Bizim evimiz sular altında kalacak, devlet su altında kalacak olan evimiz için para verecek ama tarihimizi de yok edecek.
Abdülrahman Küsen (kahvehaneci)
Hasankeyf’teki eserleri taşıyacaklarını söylüyorlar ama en önemli eserlerden olan Hasankeyf kalesi nasıl taşınacak buna bir cevap versinler. Bu mümkün olmayan bir şey. Yalnızca bir iki eseri taşımak da yetmez ve anlamsız olur. Barajın yapımına karşıyız. Hasankeyf sular altında kalmasın.
Nusrettin Narin (çiftçi)
Barajın yapılmasını biz istemiyoruz ama hükümet bunu istiyor. Gücümüz hükümete yetmediği için, çaresiz bir şekilde izliyoruz olan biteni.
Serdar Şeker (öğrenci)
Ben barajın yapılmasını istiyorum. Çünkü burada ekonomik olarak artık hiçbir imkânımız kalmadı. Evim sular altında kalacak. Buradan alacağım para ile Batıya göç edeceğim.
| 
