|
Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül’ün, bu hafta içinde gerçekleştirdiği ABD ziyaretinde, ele alınan konuların başında, Washington’un, kısa adıyla JSF olarak bilinen 100 adet Müşterek Taarruz Uçağı ile 30 adet ilave F-16 savaş uçağı satması karşılığında Türkiye’ye, ulusal sanayii geliştirmesi için ne miktarda iş payı vereceği idi.
Daha da önemlisi Gönül, ABD’den, JSF’lerin, kullanıcı ülkelerin kendilerinin belirleyeceği dost ve düşmanı ayırmaya yarayan yazılım kodlarının Ankara’ya, kimilerine göre, sınırsız transferini istedi. Gelecek neslin uçağı olarak bilinen ve ilk deneme uçuşunu 2008 yılında yapması beklenen JSF ya da F-35’lerin Amerikan Lockheed Martin firmasınca yapımı sürecinde Türkiye dahil 10 ülke daha bulunuyor.
ABD, doğal müttefiki olan ve JSF yapımında da yer alan İngiltere’ye bile Türkiye’nin istediği türden bir teknoloji transferine yanaşmadı. Keza diğer katılımcı ülkeler de aynı şekilde kritik teknoloji transferinde ABD’nin ciddi engellemesi ile karşılaştı. Ancak Türkiye dahil tüm katılımcı ülkeler, JSF çerçevesinde ulusal sanayileri için önemli iş payı alma çabalarını sürdürüyorlar.
Peki Türkiye ABD’den, savaş uçaklarının yazılım kodlarını sınırsız bir biçimde isteme hakkına sahip mi? Tabii ki değil. Çünkü, bazı ülkeler, askeri ya da sivil teknolojilerini geliştirmek için araştırma, geliştirme (AR&GE) projelerine önemli kaynak aktarımı yapıyorlar. Bunu yaparken vatandaşın vergilerini kullanıyorlar ve karşılığında topluma hesap vermek zorundalar. Diğer yandan, Savunma Sanayii Müsteşarı Murat Bayar’ın da defalarca vurguladığı gibi Türkiye, askeri harcamaya yüksek miktarda pay ayırmaya devam ederken nasıl olur da silah teknolojilerinde halen yüzde 75’ler düzeyinde dışa bağımlı olmaya devam eder?
Hepimizin tahmin edeceği gibi bunun temel nedenlerinden birisi, Türkiye’nin AR&GE’ye ayırdığı payın genelde binde 67’lerde kalması. Ankara Ticaret Odası’nın, geçen ay sonlarında yayımlanan bir araştırmasına göre, Türkiye’nin kişi başına AR&GE harcaması yalnızca 22 dolar ve küreselleşme sürecinde teknolojik yenilikte rekabet edebilmesi için gerekli olan AR&GE faaliyetlerine yeterli kaynak ayırmıyor. Gerçi Hükümet, 2002 yılından itibaren AR&GE harcamalarına ayrılan payı göreceli olarak artırdı ama yılların ihmalini ancak uzun vadede giderebiliriz.
Gelelim ilk başta değindiğimiz, Türkiye’nin ABD’den talep ettiği teknoloji transferi konusuna. ABD yasalarına göre, örneğin, savaş uçağı almak isteyen ülke, birkaç yıllık tehdit değerlendirmesinin ne olduğunu ABD’ye bildirir. ABD de, yaptığı inceleme sonrasında söz konusu ülkeye, üzerinde değişiklikler yapmak istediği yazılım kodlarını kısmen verir. Uçaklarda yer alan ve Management Systems denilen bilgilerin depolandığı kısımda, uçağı satın alan ülkenin oynama yapması mümkün değildir. Çünkü bilgiler ABD’dedir. Dolayısıyla, kullanıcı ülke, yıllar içinde yeni tehdit değerlendirmeleri yapması halinde savaş uçaklarındaki yazılım kodlarını değiştirmek için yeniden ABD’ye başvurmak zorunda. Bu başvuruya ilişkin yapılan değerlendirmeler ışığında ABD, yeni ulusal yazılım kodlarını verir. Şimdi ABD, İngiltere’ye bile vermediği sınırsız yazılım kodlarını yani sınırsız teknoloji transferini Türkiye’ye de yapmıyor.
Ve tabi “Ben, vergi mükelleflerimden topladığım paralarla, bilim adamlarıma araştırma yaptırıp, teknoloji üreteyim, bunu da sana sınırsız vereyim, Olacak iş mi?” diyor haklı olarak. Diğer bir deyişle, sen yan gel yat, milletten topladığın vergileri çar çur et, git başkasından, “Bana teknoloji ver” diye tuttur. Satıcı, yemiyor bu palavraları, bir de bizim milletimiz yemese de hesap sorsa. Bakın o zaman bu ülke nasıl kalkınıyor...
Bugün, 4.11.2006
|
