On İkinci Mesele
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
151
kelâmın tam kıvamında ve mutedil olması için, kelâmın kayıtlarına nasıl bir nizam ver-
mek icap ettiği izah edilir. Ayrıca, üslûbun çeşitleri, hususiyetleri ve nerelerde kullanılacağı
anlatılır. Belâgatin mühim iki noktasına işaret edildikten sonra, bir şeyin âlimi olmak ile sa-
natkârı olmak arasındaki ince farkın izahıyla mevzu bitirilir.
Unsuru’l-Akîde
ÜÇÜNCÜ MaKaLe
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
160
İslâm’ın akîdelerinin diğer İslâm âlimlerinin eserlerinde teferruatıyla izah ve ifade edilmesi
münasebetiyle, burada bu akîdelerin bazı hususlarını vuzuha kavuşturan üç dört unsuru hak-
kında açıklamalar yapılır.
M
ukaddeMe
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
162
kur’ân’ın dört asıl maksadının tevhid, nübüvvet, haşir ve adalet akîdeleri olduğunu beyan
eder.
BirinciMaksat
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
164
Cenab-ı Hakkın varlığını ve birliğini ispat eden delillerin kâinattaki zerrelerden kat kat
fazla olduğu hâlde neden herkesin aklıyla göremediği hususu izah edilir.
İnsan aklının birçok noktadan Yaratıcıyı unutması mümkün olduğu hâlde, fıtrat ve vicda-
nın “nokta-i istinat” ve “nokta-i istimdat” sebebiyle sâniini unutmadığına işaret edilir.
kemalâtın mükemmel noktası olan Yaratıcının bilinmesi ve tanınması makamına çıkara-
cak dört merdivenin olduğu tenbih edilip, bunlardan dördüncüsü olan kur’ânî miracın iki
çeşit delili izah edilir.
kur’ânî delillerden birincisi olan “inayet delili”nin, kâinattaki mükemmel nizam ve hik-
meti nazara vererek Yaratıcının kasıt ve hikmetini ispat edip, tesadüf vehmini ortadan kal-
dırdığı anlatılır.
kur’ânî delillerin ikincisi olan “ihtira delili”nin ise, mahlûkatın her nev’ine ve her ferdi-
ne, o nevi ve o fert ile alâkalı hususî eserleri netice veren mükemmel kabiliyetler ile o ka-
biliyetlere münasip bir vücut verilmesinin her şeyde Yaratıcının birlik mührünü vurduğu izah
edilir.
Ayrıca tabiat, tabiat kanunları, maddenin ezeliyeti gibi birtakım hususlar gayet güzel izah
edilerek, mutasavvıfların ve maddiyyunların mesleklerinin mukayesesi ile kelime-i şahadetin
birinci unsuru hakkındaki açıklamalar bitirilir.
MuhakeMat | 11 |
i
çindekiler
