İkinci Mesele
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
124
Bir sözün canlılık ve hareket kazanmasının nasıl mümkün olacağı izah edilir. İfadede kul-
lanılan hayalin az da olsa bir hakikat payının olması gerektiği anlatılır.
Üçüncü Mesele
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
126
Bir manayı herkesin kendi sanat ve mesleğine uygun üslûplar ile ifade etmesinin sırrı
izah edilir. üslûbun ne olduğu ve mertebeleri anlatılır.
Dördüncü Mesele
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
121
Bir kelâmı meydana getiren harf ve kelimelerinin, o sözün umumî maksadına yönelmiş
olup yardım etmesi için, nasıl tanzim edilmesi gerektiği anlatılır.
Beşinci Mesele
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
131
Bir kelâmın telvih, telmih ve manaları ile üslûbundaki işaretlerin insanın kalbini, hayali-
ni ve diğer duygularını nasıl heyecana getirip coşturduğu anlatılır.
Altıncı Mesele
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
135
Bir kelâmın meyvelerinin muhtelif tabakalarda ve farklı suretlerde teşekkül eden mana-
lar olduğu ifade edilir. Ve bir kelâmın meyvedar olması için, bir memurun hükümet işinde
kendi kabiliyetine göre vazife alması gibi, kelâm içinde manalarının nasıl tanzim edilmesi lâ-
zım geldiği izah edilir.
Yedinci Mesele
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
141
Beyanın felsefesi, diğer bir tabirle “hayat kaynağı”nın ne olduğu ve bunun belâgate na-
sıl tesir ettiği izah edilir. eğer bu husus nazara alınmaz ise, beyanın dinleyene hayretten baş-
ka bir fayda vermeyeceği ifade edilir.
Sekizinci Mesele
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
143
Beyan ilmindeki manaların tesiriyle bir tek kelimenin nasıl pek çok farklı manaları ifade
ettiği anlatılır.
Dokuzuncu Mesele
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
145
Bir kelâmı en yüksek belâgat derecesine çıkaran dört husus gayet ilmî ve yüksek bir ifa-
de ile izah edilir.
Onuncu Mesele
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
149
Bir kelâmın selis ve akıcı olması için hangi hususiyetlere sahip olması lâzım geldiği anla-
tılır.
On Birinci Mesele
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
150
kelâmın dört başı mamur ve hiçbir itiraza mahal kalmayacak şekilde selâmetli ve sıhhat-
li olması için dikkat edilmesi icap eden hususlar anlatılır.
i
çindekiler
| 10 | MuhakeMat