Tezhip sanatçıları Nilüfer Kurfeyz ve Selim Sağlam, Dolmabahçe Saray Konferansları kapsamında “Osmanlı’dan Günümüze Tezhip Sanatı” başlıklı konferans verdi. Sağlam, tezhip sanatının aynı zamanda bir İslâm sanatı olduğuna dikkat çekti.

Sarayın Meşkhane Salonu’nda gerçekleşen faaliyette konuşan Sağlam, tezhibin bir kitap sanatı olduğunu belirterek, kelime olarak altınlama anlamına geldiğini söyledi. Sağlam, tezhipte altının yanı sıra çeşitli boyaların kullanıldığına işaret ederek, “Klâsik motiflerle eski eserlerin süslenmesi olarak da kısaca tarif edebiliriz. Matbaanın bulunmasından önce kitaplar kamış kalemlerle, is mürekkep kullanılarak kâğıtlara yazılır ve bunlar cinsine göre tezhib, ebru ve minyatürlerle süslenirlerdi.” dedi.      

Tezhip asıl gelişimini İslamiyet’in kabulüyle yaşamıştır

Sağlam, tezhip sanatının aynı zamanda bir İslâm sanatı olduğuna dikkati çekerek, “Tezhip asıl gelişimini İslâmiyet’in kabulüyle yaşamış. Kur’ân-ı Kerîm’in, hadis-i şeriflerin en güzel şekilde süslenmesi arzusu tezhip sanatının ana motivasyonudur.” ifadelerini kullandı.

Stilizasyon önemli

Sanatçı Nilüfer Kurfeyz ise slayt eşliğinde yaptığı sunumda tezhip sanatının dönemsel olarak gelişimini anlattı. Tezhip ile hat sanatının Selçuklular döneminde bir araya geldiğini dile getiren Kurfeyz, bu sanatta en önemli duruşun üslûp olduğunun altını çizdi. Kurfeyz, tezhip sanatında stilizasyon anlatımın önemli olduğunu vurgulayarak, şunları aktardı:  

“Stilizasyon aslında motiflerimizi iki boyutuyla gösterir. Yani eni ve boyu var, derinliği yoktur. Bütün klasik sanatlarda bunu izliyoruz ama tezhip sanatında bu çok daha güçlüdür. Bütün motiflerde de bu stilizasyonu görürsünüz. Hatta stilizasyon olmazsa tezhip sanatı olmaz, başka bir yöne, resim sanatına doğru gider.”

Sonsuzluk

Nilüfer Kurfeyz, tezhip sanatının en önemli özelliğinin geometrik süsleme olduğunu da kaydederek, “Geometrik motifler çok önemlidir. Çünkü sonsuzluğun ifadesidir. Her taraftan katladığımız zaman sonsuza kadar ilerleyen, kesilmeyen, dolayısıyla İslâm felsefesiyle çok buluşan bir ifade tarzıdır.” dedi.      

Teknolojinin ilerlemesiyle bugün tezhip sanatının daha fazla gelişme kaydettiğini ve bunu icra etme imkanının daha kolay olduğunu söyleyen Kurfeyz, “45 yıldır bu sanatı icra etmiş biri olarak, bugün bu sanata başlayan gençler bir cennetin içindeler diyebilirim. Bunun değerinin ne olduğunu bilmeleri ve anlamaları gerektiğini düşünüyorum.” şeklinde konuştu.

AA