2016’da elektrikten, sigaraya, köprü ve otoyol geçişlerinden, zorunlu trafik sigortasına kadar birçok ürün ve hizmet zamlandı. OGS ve HGS’li geçişlerde uygulanan yüzde 20 indirim de kaldırıldı. Rusya’nın geri çevirdiği sebze ve meyvenin iç piyasada ucuzluğa sebep olması beklenirken sebze ve meyve fiyatlarındaki artış da vatandaşı şaşırttı. Kış mevsimi itibariyle ısınma giderlerinin de artması ile birlikte asgari ücrette yapılan artış ve emekliye seyyanen yapılan 100 liralık zam vatandaşın cebine girmeden geri alındı. 

Elektrikte torba oyunu

Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), torba haline getirilen elektrik faturasındaki yeni yıl zammının enerji maliyetinden değil dağıtım şirketlerine yapılan aktarımlardan kaynaklandığını saptadı. 4 kişilik bir ailenin aylık elektrik faturasındaki değişimi de gösteren yeni yıl tarifesi ve tarifeye ilişkin mevzuat incelemesi hakkında basın açıklaması yapan EMO, elektrikte torba fatura dönemi başladığını vurguladı. 

EMO’dan yapılan açıklamada, EPDK`nın açıkladığı yeni yıl tarifesi ile abonelerden tahsil edilen, “enerji maliyeti, perakende satış hizmet bedeli, iletim bedeli, kayıp ve kaçak bedeli, sayaç okuma bedeli, dağıtım bedeli maliyetlerinin görünmez kılındığı” vurgulandı. Fon ve vergiler hariç olmak üzere faturalar yoluyla tahsil edilen 6 kalem “dağıtım bedeli” ve “perakende enerji bedeli” adı altında torba haline getirildiğinin de altı çizilen açıklamada, “Böylece EPDK, kuruluş yasasının daha ilk maddesinde yazan ‘şeffaf elektrik piyasası’ hükmünü ihlal etti” denildi.

Köprü ve otoyollara % 40 zam

TMMOB Makine Mühendisleri Odası, yeni yılda köprü ve otoyol ücretlerine getirilen zammın toplamda yüzde 40’a yaklaştığını belirtti. Makine Mühendisleri Odası’ndan yapılan açıklamada, “Otoyol ve köprülerden geçiş ücretleri yüzde 16 oranında artmış gibi görünmekle birlikte bu oran gerçeği yansıtmamaktadır. Zira Otomatik Geçiş Sistemi OGS ve HGS geçiş için yapılan ‘yüzde 20 indirim’ şimdi ortadan kalkmış ve artı yüzde 16 artış yapılmıştır. Böylece, köprülerden geçiş yapan otomobil, motosiklet, kamyon, kamyonet ve minibüs için artış oranı yüzde 39,70 olmuştur. Bu oran hemen hemen benzer bütün kalemler için aynıdır” denildi.

Faturalar en az 5 lira kabardı

EMO tarafından yapılan incelemelerde, elektrik bedelinin içine “kayıp ve kaçak bedeli, iletim bedeli ile sayaç okuma bedeli”nin de dahil edildiği tespit edildiği vurgulanan açıklamada, “Torba haline getirilen dağıtım bedeli ile tarifelerde açıklanan kayıp ve kaçak bedeli artık bilinemeyecek. Kamunun elindeki iletim sistemi için yapılan tahsilatın miktarı da saklandı” denildi. Zamlar sonucunda, fon ve vergiler hariç olmak üzere 1 kilovat saat başına elektriğin bedeli konut kullanıcıları için 31.05 kuruştan yüzde 6.9 zam ile 33.18 kuruşa yükseltildiğine işaret edilen açıklamada, “Ancak bu fonsuz tarifedeki zam oranı sayaç okumanın fatura başına alınıyorken yeni tarifede dağıtım bedeli içine dahil edilmiş olması nedeniyle gerçekte zam oranı yüzde 5.9 oldu” denildi ve eklendi: “Yapılan zammın 4 kişilik bir ailenin asgari 230 kilovat saatlik tüketimi üzerinden faturalarına yansıması ise 5.3 TL olacak. Böylece asgari tüketim karşılığında bir hanenin elektrik faturası aylık 89.4 liradan 94.7 liraya çıkarıldı. Yılbaşından itibaren yapılan zamla birlikte aylık mesken kullanıcılarından asgari tüketim gerçekleştirmeleri durumunda; aylık 151.8 milyon, 1 yıllık ise 1.8 milyar lira fazladan tahsil edilecek.”

Dağıtım şirketlerinden iflas tehdidi

EMO yaptığı açıklamada elektriğe yapılan zammın enerji maliyetlerinin artmasından olmadığıı belirtti. Elektriğe yapılan zammı dağıtım şirketlerine yapılan aktarımdan kaynaklandığı savunulan EMO açıklamasında, “Bu artış; dağıtım şirketlerinin bir süredir kurdaki artışı gerekçe göstererek, özelleştirme bedellerini ödeyememe durumlarına ilişkin olarak iflas resti çekmelerinin etkili olduğunu ortaya koymaktadır. Kullanıcıların ödeyecekleri faturalar üzerinden şirketler kurtarılmak istenmektedir” ifadeleri kullanıldı.

Sebzeye yüzde 40 zam

Rusya’nın Türkiye’den gıda ithalatını yasaklaması, beklendiğinin aksine, Türkiye’de sebze ve meyve fiyatlarını ucuzlatmadı. Rusya’nın yasaklama kararını ilan ettiği 30 Kasım’dan itibaren Türkiye’deki sebze meyve fiyatlarında yüzde 40’a varan oranda artış meydana geldi. Rusya Başbakanı Dmitriy Medvedev’in 30 Kasım’da yaptığı açıklamayla fiilen başlayan ve 1 Ocak’tan itibaren de resmen yürürlüğe konan ithalat yasağı, Türkiye’de sebze ve meyve fiyatlarında beklenen ucuzluğu getirmedi. Aralık ayı başından itibaren Rusya’nın sebze-meyve yüklü TIR’ları geri çevirmeye başlamasıyla kamuoyunda fiyatların düşeceği beklentisi hakim olmuştu.

Haber Merkezi