Yalan habere en çok maruz kaldığını düşünenlerin ülkesi Türkiye’de seçmenler, 31 Mart’ta sandık başına gidecek. Uzmanlar bilgi kirliliği yapabilecek yalan haberlerin seçim döneminde artabileceğine dikkat çekiyor. Oxford Üniversitesi Reuters Gazetecilik Çalışmaları Enstitüsü’nün raporuna göre yalan habere en çok maruz kaldığını düşünenler Türkiye’de yaşıyor. Kurumun geçen yıl 37 ülkeden 74 binin üzerinde katılımcıyla yaptığı araştırmaya Türkiye’den katılanların yüzde 49’u, son bir haftada siyasî veya reklâm amaçlı yalan haberle karşılaştıklarını belirtiyor. Bu oran diğer ülkelerde ortalama yüzde 26 civarındayken Almanya’da yüzde 9. Seçim dönemlerindeyse bu oranların arttığı gözleniyor. Bağımsız haber doğrulama sitesi olan teyit.org’a iletilen “şüpheli haberler” Hazirandaki genel seçimler sırasında yüzde 80 oranında artış göstermiş.

Yalan haber, artık şahsî mesajlardan mı yayılıyor?

Yeni medya üzerine çalışmalar yapan Kadir Has Üniversitesi’nden Çiğdem Bozdağ’a göre tablo ana akım ve sosyal medyada görünenden çok daha farklı. DW’nin haberine göre Bozdağ, yalan haberlerin gittikçe artan oranda şahsî mesajlaşma uygulamaları üzerinden yayıldığını ve sosyal medyada görünürlüğünün azaldığını belirtiyor. Bozdağ, “İnsanlar artık açık alanlarda bilgi paylaşmak yerine WhatsApp, Facebook Messenger gibi alanlarda bilgi paylaşmayı tercih ediyor. İnsanlar mevcut siyasî atmosferin de etkisiyle daha güvenilir buldukları bir ortamda paylaşmayı tercih ediyorlar bu bilgileri” diyor.

Yanlış bilgi kutuplaşmadan beslenir

teyit.org’un şef editörü Gülin Çavuş’a göre bu artışın sebebi seçim döneminde yaşanan kutuplaşma. Kutuplaşmanın yanlış bilginin önünü açtığını savunan Çavuş, “Seçim dönemleri toplumun politize olduğu, siyasetin daha fazla konuşulduğu dönemler. Yanlış bilgi kutuplaşmadan beslenir. Seçimse kutuplaşmayı beraberinde getiren bir şeydir. Örneğin insanlar kendi oy verdiği partiye zarar vermemek için içeriğinden şüphelense dahi bir haberi paylaşabiliyor. Ya da desteklediğiniz kişinin aleyhinde olacak bir bilgi sizi öfkelendirebiliyor” diyor.

“Her partide merkezden bilgi kirliliği akışı var”

Lübnan Amerikan Üniversitesi’nden Yrd. Doç. Sarphan Uzunoğlu’na göre ise seçime katılan her partide merkezden gelen bir bilgi kirliliği akış var. Uzunoğlu, “Yalan haber günlük iletişim pratiklerimizde bile olan bir şey. Örneğin CHP’nin aday belirleme sürecinde bir adayın sempatizanlarının diğer adaylar hakkında oluşturduğu şeylere bakmak lazım. Her partide merkezden çok ciddî bir bilgi kirliliği akışı var. Asıl bunlara dikkat etmemiz gerekiyor” diyor.

Haber Merkezi