Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) tutuklu gazeteciler Mehmet Altan ve Şahin Alpay için verdiği tahliye kararlarına karşın ceza mahkemelerinin tutukluluğun devamı yönünde tavır alması Ankara’da hükümetle muhalefeti bir kez daha karşı karşıya getirdi. Hükümetin Anayasa Mahkemesi kararına karşın ceza mahkemelerinden yana pozisyon aldığını vurgulayan CHP, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun harekete geçmesini istiyor. CHP Sözcüsü Bülent Tezcan DW Türkçe’ye mahkeme kararlarını nasıl değerlendirdiklerini ve önümüzdeki süreçte nasıl hareket edeceklerini anlattı. 

Uymak zorundasınız

12 Eylül askerÎ darbecilerinin hukukuna rahmet okuttular

AYM kararlarının bağlayıcı, bir alt mahkemenin AYM kararına uymamasının ise suç olduğunu belirten Tezcan, “AYM kararı karşısında ceza mahkemelerinin keyfice hareket etmesi, şımarıklık yapması dehşet vericidir. Türkiye’de hukukun bittiğinin göstergesidir” diye konuştu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, gazeteci Can Dündar hakkında AYM’nin aldığı ‘tahliye’ kararı için “Tanımıyorum, yok hükmündedir” dediğini hatırlatan Tezcan, “Türkiye’de mahkemeler Erdoğan’ın talimatıyla hareket eder olmuştur, tek adam hukukunun sonuçları yaşanmaktadır. 15 Temmuz darbe girişiminden sonra yürürlüğe konulan 20 Temmuz OHAL hukuku ortadadır. 20 Temmuz darbe hukuku, 12 Eylül askerî darbecilerinin hukukuna rahmet okutmuştur” eleştirisini getirdi.

Sancar: Devlet çöküyor

Anayasa hukukçusu HDP’li Mithat Sancar da, DW Türkçe’ye “Yerel mahkemelerin AYM kararına uymaması gerçek anlamda bir skandaldır. Türkiye’de yargı eliyle de hukuk devletine darbenin zirvesine gidildiği görülmelidir. Yerel mahkemelerin bu kararı hukuksal kaosu beraberinde getirecek, devlet kurumlarındaki çöküş sürecini de hızlandıracaktır” değerlendirmesinde bulundu.

Halaçoğlu: Hukuk, her anlamda bitmiştir

AKP ile ittifak görüşmelerini sürdüren MHP’li vekillerden hükümetin değerlendirmelerine destek mesajları geliyor. MHP’li muhaliflerden ise AYM kararının ardından yaşanan gelişmelere sert tepki var. İyi Parti kurucularından Yusuf Halaçoğlu tepkisini “Hukuk, her anlamda bitmiştir” sözleriyle dile getirdi. Halaçoğlu, “Anayasa baştan aşağı ihlâl edilmektedir. İnsanlar suçsuz yere cezaevlerine atılmaktadır. Önümüzdeki seçimler sonrasında Türkiye ya bir demokratik hukuk devleti olacaktır ya da olmayacaktır. Halk, gözünü açsın ve muhaliflerin sesine kulak versin. Tek adam rejiminden yana olanlar, sonraki dönemde haklarını asla arayamayacaklarını bilmelidir” diye konuştu.

Yargı kararı hükümetin işi değildir

AYM’nin verdiği tahliye kararının uygulanmamasına hukukçular tepki göstermeye devam etti. Cumhuriyet’e konuşan hukukçular şunları söyledi. Prof.Dr. İbrahim Kaboğlu: AYM kararı, karşısında bir ağır ceza mahkemesi açısından da bağlayıcı. Bir ceza mahkemesinin AYM kararını yetki dahilinde verip vermediğini sorgulama yetkisi bulunmamaktadır. Çünkü AYM, Anayasa’nın ve yasanın kendisine tanıdığı yetki gereği ihlâl var mı yok mu bunu saptama yetkisine sahiptir. Dolayısıyla eğer alt derecede bir mahkeme, bu derece üst derece mahkemeyi yetki gaspı biçiminde sorgulamaya kalkarsa o zaman orada yargının varlık nedeninin bir anlamı kalmaz. İkinci nokta, hükümet yetkilerinin ve siyasilerin bu konuda hemen konuşmaya başlamaları. Oysa yargı kararı yargının işidir. Hükümetin işi değildir. Acaba bu şekilde bir tablo çıkmasında Türkiye’nin OHAL yönetimi altında olmasının etkisi yok mudur? Çünkü bir ağır ceza mahkemesinin AYM’yi sorgulaması, olağan hukuk düzeninde pek rastlanılan bir durum değildir. Türkiye bir an önce olağan hukuk uygulanmasına dönmelidir.”

‘Hukuk etiğine aykırıdır ve yersizdir’

Prof. Dr. Sami Selçuk: Ülkemizin içinde bulunduğu Kara Avrupası hukuk sistemlerinde mahkeme kararlarının hüküm fıkrası açıklandığı anda bağımsızlık ve dokunulmazlık kazanır, kesinleşir ve mahkeme artık açıkladığı bu hüküm fıkrasının üzerinde asla bir değişiklik yapamaz, virgülüne bile dokunamaz. Bir mahkeme kararı elbette bilimsel gerekçelerle her zaman eleştirilebilir, eleştirilmelidir de. Ancak hukukla ilgisi olmayan saçma bahanelerle ya da “yetki yağması” gibi süzme kavramların muhtevası boşaltılarak ve yozlaştırılarak eleştirilmesi kabul edilemez. Böyle bir yaklaşım, her şeyden önce bilim ve hukuk etiğine aykırıdır ve yersizdir. Bir yasanın hükümlerini ya bir mahkemenin kararını hukuka uygun bulmayan bir yargıç, elbette o yasayı ya da mahkeme kararını bir inceleme yazısında eleştirebilir. Ancak yasaları uygulamakla ya da AYM gibi ilgili merciin verdiği karara uymakla yükümlü bir mahkeme, bunları verdiği kararında eleştiri konusu yapamaz. Yaparsa, böyle bir karar yetki aşımı dolayısıyla sakattır ve hukuka aykırıdır.