Kamuoyunu yazılı açıklama ile bilgilendiren Başkan Sadettin Özkalender, Asansör Bakım ve İşletme Yönetmeliği’nin hükümlerine göre; bina yöneticileri, kullanıcıların can ve mal güvenliğinin sağlanması amacı ile yılda en az 1 kere asansörlerin kontrolünü ayda 1 kere de bakımını yaptırmaktan sorumlu olduğuna işaret ederek, yine aynı yönetmelikte ilgili idareler, sınırları içerisindeki her asansörün, 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren yılda 1 kez A tipi Muayene Kuruluşu tarafından kontrol edilmesini sağlamaktan ve yıllık kontrolünün yapılıp yapılmadığını denetlemekten sorumlu kılındığını hatırlattı.

Ancak kontrol ve bakımları yapılmayan asansörlerin, kullanıcılar için tehlike saçmaya devam etiğine vurgu yapan Özkalender, şunları kaydetti: “Yaşanan kazalarda her yıl çok sayıda insan ölüyor, yaralanıyor ya da sakat kalıyor. Şubemizin 2014 yılı asansör kontrol verilerine göre Başkentte denetlediğimiz asansörlerin yüzde 50’si kırmızı etiket aldı, yani kullanılamaz durumda. Yasal zorunluklara, diğer ilgili kuruluşlar ile Odamızın tüm çalışma ve uyarılarına rağmen “kamusal denetim eksikliği” sebebiyle, rakamlar Başkentte bile bu seviyelerin altına ne yazık ki düşmüyor."

ANKARA'DA 50 BİN KADAR ASARSÖR VAR

Asansör Bakım ve İşletme Yönetmeliği kapsamındaki yıllık kontrollerin, kamusal denetim anlayışıyla, tekniğine uygun olarak, uzman mühendisler tarafından yapılması ve bina sorumlularının asansörler konusundaki yükümlülükleri hakkında bilinçlendirilmesi, kazaların önüne geçilebilmesinde oldukça önemli olduğu belirten Sadettin Özkalender, “Şubemiz yetkilileri, her yıl düzenli olarak Ankara’daki tüm ilçe belediyelerini ziyaret etmekte, duyarlı davranan belediyelerle, halka açık bilgilendirme toplantıları gerçekleştirmenin yanı sıra, asansör denetim protokolleri imzalamaktadırlar.” dedi.

Özkalender, açıklamalarında şu verileri paylaştı: “Bu kapsamda 2014 yılında Ankara’da, A tipi Muayene Kuruluşu olan Odamız, protokol yapılan belediyelerin sınırları içinde 15 bin 361 asansörün denetimini gerçekleştirmiştir. Deneyimli kontrol mühendislerimiz tarafından denetlenen asansörler, 24 ana başlık altında 124 alt başlıkta kontrol edilmiş, büyük çoğunluğunda; imalat, montaj, yetersiz bakım ve işletmeden kaynaklanan önemli eksiklikler tespit edilmiştir. Başkentte denetim yaptığımız asansörlerden 7253 adedi hataların giderilmesine kadar kullanılması sakıncalıdır anlamına gelen 'Kırmızı Etiket,' 776 adedi eksik ve hataların ivedilikle giderilmesi gerektiği anlamına gelen 'Sarı Etiket,' 7 bin 332 adedi ise kullanılmasında teknik ve güvenlik açısından sakınca bulunmadığını belirten 'Yeşil Etiket' almış bulunmaktadır. Kırmızı etiket alan asansör sayısı önceki yıllarda yüzde 80’lerde seyrederken, Şube'mizin Başkent'te protokol imzaladığı belediyelerin sınırları içerisinde yaptığı çalışmalar sonucu, 2014 yılında bu oran yüzde 50’ye kadar gerilemiştir. Ancak sayı hala ürkütücü boyutlardadır."

Yaklaşık 50 bin asansörün var olduğu tahmin edilen Ankara’daki bu tablonun asansörlerdeki denetimsizlikte Türkiye ortalamasının tahmini oranlarına ilişkin önemli bir veri sunduğuna dikkat çeken Özkalender, “Özetle ülkemizdeki asansörlerin büyük bölümü denetlenemiyor, denetlenebilen asansörlerin de çoğunluğu kırmızı etiket alıyor, yani kullanılmaları insan sağlığı açısından büyük tehlike içeriyor." tespitini yaptı.

“DENETİM SÜRECİNDE MESLEK ODALARI ETKİN KILINMALI”

Güvenli, sağlıklı, çağdaş, planlı yapı ve kentlerin oluşumunda olduğu gibi asansör sistemlerinin de bilimsel, teknik proje ve uygulamalara gereksinimi olduğunu dile getiren Makina Mühendisleri Odası Ankara Şubesi Başkanı Sadettin Özkalender, şu görüşleri belirtti: “Ülkemizde asansörlerin avan ve uygulama projelerine uygun olarak yapılmasını denetleme ve yapı kullanım izinlerini verme yetkisi, (yapı denetim kuruluşları tarafından kontrol edilerek hazırlanan raporlar sonucu) yerel yönetimlere, mücavir alan sınırları dışında ise valiliklere verilmiştir. Ancak ülkemizde çok sayıda iskânsız bina bulunmakta ve bu binaların asansör denetimleri yapılamamaktadır. Bu durum, birçok binada can ve mal güvenliği açısından risk taşıyan asansörlerin çalışması anlamına gelmektedir. Bu tür riski taşıyan çok sayıda kamu kurumu binasının bulunduğu da göz ardı edilmemelidir."

Özkalender ayrıca yasal boşluklar nedeniyle bazı yerel yönetimlerin, yetkili mühendis istihdamı yapmadan dahi asansörlere tescil işlemi yapabildiğini ifade ederek, şunları kaydetti. “Bu süreçlerde meslek odaları dışlanmakta, odalarımız belediyelerle yapılan protokoller çerçevesinde, ancak tescil işlemleri yapıldıktan sonra devreye girebilmektedir. Bu nedenlerden dolayı, bütünlüklü bir denetim yapılamamakta ve bunun bedeli asansör kazaları ile ödenmektedir. Asansörlerin bilimsel teknik esaslara ve yönetmeliklere göre aylık bakım ve yıllık periyodik kontrollerinin düzenli olarak yaptırılıp denetlenmesini sağlamak amacıyla; yerel-merkezi yönetimler, üniversiteler ve meslek odalarının koordineli çalışabilmesini sağlayacak yeni yasal düzenlenmeler yapılması şarttır. Bu kapsamda birçok sorun ve eksiklikleri olan İmar ile ilgili mevzuatlar ve Yapı Denetim Yasası mutlaka yeniden düzenlenmelidir. Herkesi üzen asansör kazalarının yaşanmaması için kaderci yaklaşımlardan vazgeçilmesi ve kamusal denetimin işletilmesi gerektiğini bir kez daha hatırlatarak, tüm kamuoyunu duyarlı davranmaya ve vatandaşlarımızı da, bulundukları mekânlarda kullanılan asansörlerin denetimlerinin yaptırılması konusunda takipçi olmaya davet ediyoruz."