Gümrük ve Ticaret Bakanı Nurettin Canikli, bakanlığının 2015 bütçesinin TBMM Genel Kurulu'ndaki görüşmelerinde hükümet adına yaptığı konuşmada, gümrüklerdeki düzenlemeler hakkında bilgi verdi. 

Gümrüklerde işlemlerinin hızlandırılması ve güvenli gümrük faaliyetinin iki temel hedef olduğunu belirten Canikli, bu yıl şimdiye kadar gümrüklerden 7 milyon 667 bin araç, 104 milyon yolcu giriş çıkışı yapıldığını kaydetti. Canikli, gümrüklerdeki giriş çıkışlardan 68 milyar lira vergi toplandığını ve bunun toplam vergilerin yüzde 23'ü olduğunu dile getirdi.

Gümrüklerde 2003'ten beri sonuç alıcı çalışmalar yapıldığını anlatan Canikli, 2002 sonu itibarıyla yüzde 3 olan ilk bir dakikada gerçekleşen ihracat işlemi oranının bu yıl yüzde 67'ye çıktığını, 2002'de 10 saatin üzerinde olan ortalama ihracat işlemi süresinin de 2 saat 43 dakikaya indirildiğini vurguladı. 

"Gümrük memuru pasaport kontrolü yapsın" 

Gümrük kapılarında 6 aşamalı kontrolü tek kademeye indirmeyi hedeflediklerini dile getiren Canikli, bir aracın tek peronda durdurulacak bütün işlemlerinin tek kişi tarafından yapılmasını öngördüklerini söyledi. Canikli, "Pasaport işlemlerinin de gümrük memurları tarafından yapılması mümkün olursa, tek kişi kontrol yapacak. Olmazsa denetim tek durakta yapılacak ama iki kişi tarafından olacak. Böylece giriş ve çıkışta işlemlerin daha hızlı yapılması imkanı olacak" dedi. Canikli, uygulamaya Sarp sınır kapısından başlayacaklarını ve diğer sınır kapılarına yaygınlaştıracak altyapı çalışmalarının tamamlandığını ifade etti. 

Canikli, Irak ile üç yeni sınır kapısı açılacağını da belirtti. 

Gümrük ve Ticaret Bakanı Canikli, konteynır ve gemi takip sistemine geçeceklerini de belirterek, konteynırların takılacak çip ile takibinin sağlanacağını anlattı. 

Gümrük işlemleri hızlandırılırken kayıp-kaçağın en aza indirilmesi gerektiğinin altını çizen Canikli, şöyle konuştu: 

"Dahilde işleme rejimi ihracatı teşvik etmek amacıyla hayata geçirildi. Yılda yaklaşık 32 milyar dolarlık ithalat yapılıyor, bunun karşılığı ihracat 68 milyar dolar. Sistemin genel olarak başarılı olduğunu not etmek gerekir. İthal edilen malın, dahilde işlemeden iç piyasaya sürülme iddiasının gerçeklik payı var. Bunun boyutunu belirlemek gerekir. İlk uygulamayı Mersin'de yaptık. Altı gün boyunca, dahilde işleme rejimi çerçevesinde ithal edilen tüm ürünlerin hepsinden numune aldık ve bunları tahlile gönderdik. Sonuçta yaklaşık 300'e yakın beyannameden 80'e yakınında problem çıktı. Bu da yaklaşık 30 firmaya tekabül ediyor. İhraç edeceği ürünün bünyesinde kullanmak üzere yüksek oranda gümrük vergisine tabi ya da anti damping uygulamasına tabi ürünler getiriliyor. Bunların bir kısmının muhtemelen iç piyasada haksız kazanç sağlayacak şekilde satıldığını tespit ettik. Bu sonuçlar ortaya çıkınca uygulamayı tüm gümrüklerde başlattık. 400'den fazla numune aldık. Onların sonuçları da geldi. 300 beyannameden yaklaşık 30'unda sorun çıktı."

Kaçak sigara TIR'ını yakaladık

Transit araçların giriş ve çıkışında tam tespit uygulaması başlattıklarını, araç takip sistemiyle araçların izlendiğini belirten Canikli, "Birkaç gün önce bir olay meydana geldi. Sigara yüklü bir TIR Kapıkule'den girdi. Araç takip sistemi cihazını Kocaeli civarında söküp attı. Aracı izleme imkanımız kalmadı. Hemen en yakın ekiplerimiz harekete geçti ve diğer sistemdeki bilgilerinden, aracın, firmanın ve şoförün adresine yakın bir yerde bir TIR sigarayı boşaltırken yakaladık" dedi.

Petrol ithalatında sayaç uygulaması 

Akaryakıt ithalatında da etkin tedbirler getireceklerini anlatan Canikli, şöyle devam etti: 

"Gemiyle gelen ve denizden 5-6 kilometre açıktan boru hatlarıyla Türkiye'ye aktarılan, pompalanan ve daha sonra ithal edilen petrolün ölçülmesinde ve vergilendirilmesinde sistemi değiştirdik. Şu andaki sisteme göre, bunlar boru hatlarıyla içeride antrepoya, tanka aktarılıyor, orada bir teminat alınıyor ama vergilendirilmesi daha sonra tankere verirken gerçekleştiriliyor. Mersin Limanı'nda, bir gemiden petrolün bu şekilde nakliyesinden son aşamasına kadarki bütün işlemleri yerinde gördüm. 6-7 saate yakın bir zaman harcadık. Elbette birtakım mekanizmalar var ama o izi kaybetme ihtimali çok kuvvetle muhtemel ya da onu takip etmek için ciddi anlamda tedbirler almak ve bedel ödemek gerekiyor.

Bakanlar Kurulu kararı aldık. Gemi geldikten sonra petrol boruyla pompalanıyor, tam karaya çıktığı yerde sayaçlar koyuyoruz. Sayaçtan geçen rakam üzerinden vergilendirmeyi yapıyoruz. Firmalara sayacı temin etmeleri için 15 Şubat'a kadar süre verdik. Edemeyenlere ithal izni vermeyeceğiz. Tam karaya çıktığı yerde ölçümü yapacağız, vergiyi kesinleştireceğiz. Ondan sonra ne yaparsa yapsın. Ayrıca TÜPRAŞ'a gelen, Ankara'ya gelen boru hattı, ham petrol boru hattının da Ceyhan'dan çıktığı yere sayacı koyuyoruz. Sıfır noktasına koyuyoruz, orada vergilendiriyoruz. Bu artık sıfıra yakın kaçak anlamına gelir."

Nurettin Canikli, ticarette de özellikle tüketicinin korunması noktasında önemli adımlar attıklarını dile getirerek, "İthal edilenler başta, tekstilden tutun oyuncağa kadar her ürünü denetliyoruz. Bu sene 800 bine yakın ürünü denetledik. 60 bini güvensiz çıktı. Sürekli denetliyoruz ve güvensizlik oranını düşürmeye çalışıyoruz. Bu çalışmalarla inşallah önümüzdeki yıl, güvensizlik oranını daha da aşağıya çekeceğimizi tahmin ediyorum" dedi.