Mısır’ın demokratik yöntemlerle seçilmiş ilk Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi (67) mahkeme salonunda vefat etti. Mısır devlet televizyonunun haberine göre, Mursi mahkeme salonunda geçirdiği baygınlığın ardından vefat etti. Yerel basında yer alan haberlerde de Mursi’nin duruşma esnasında hâkimden söz alarak konuştuğu belirtildi. Mısır yönetimine yakın El-Yevm es-Sabi gazetesi Mursi’nin naaşının gerekli işlemler için hastaneye sevk edildiğini aktardı. Muhammed Mursi’nin küçük oğlu Abdullah Mursi ise babasının şeker hastalığının ilerlediğini ve sol gözündeki görme sorunları dolayısıyla da özel bir hastaneye nakledilip ameliyat edilmesi gerektiğini belirtmişti. Mursi’nin avukatı Abdulmaksut, duruşma salonundaki sanık kafesinde bulunan Mursi’nin son konuşmasında yargılanma sürecini eleştirdiğini belirtti. 

‘Ülkeme bağlıyım’ demişti

Ülkenin seçilmiş ilk Cumhurbaşkanı’nın, “Şu ana kadar mahkemede neler olup bittiğini anlamıyorum. Avukat görmüyorum. Medya görmüyorum. Ortada bir mahkeme de görmüyorum. Mahkemenin görevlendirdiği avukat da beni savunacak bir bilgiye sahip olmayacak.” dediğini kaydeden Abdulmaksut, Mursi’nin bir şiire atıfta bulunarak “kendisine zulmetse de ülkesine bağlı olduğunu” söylediğini aktardı. Abdulmaksut, Mursi’nin ayrıca şu ifadeleri kullandığını kaydetti: “Mahkemeden gizli bir duruşma istemiştim. Mahkeme reddetti. Bitti, bu mahkemenin kararı. Ancak ülkemin güvenliği, selâmeti ve egemenliği için benimle mezara gidecek sırlarım var.”  Temmuz 2013’te askerî darbeyle görevden uzaklaştırılan Mursi, kamuoyunda “Hamas adına casusluk” olarak bilinen dâvâ için hâkim karşısına çıkmıştı.

Mısır’da demokrasinin budanmış yolu

İspanya’nın yüksek tirajlı El Pais gazetesi, eski Mısır Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’nin ölümü dolayısıyla yayımladığı yorum yazısında Batı’yı eleştirdi. Madrid Otonom Üniversitesinde Arap ülkeleriyle ilgili çalışmaları yürüten Profesör Luz Gomez’in kaleme aldığı “Mursi, Mısır demokrasisinin budanmış yolu” başlıklı yorum yazısında “Batı, eski Mısır Cumhurbaşkanının ölümüne ağlamalı.” ifadesi kullanıldı. Mursi’nin “Mısır’ın demokratik olarak seçilmiş tek ve ilk sivil cumhurbaşkanı olduğu” hatırlatılan yazıda, “Ancak garip bir şekilde insan hakları savunucularının ve Batılı liderlerin onun ölümünden dolayı başsağlığı dilemediğini göreceğiz, ama daha korkutucu olanı Mısırlıların bir kısmı da bunu yapacak. Mısır’ın geleceği daha karanlık olamaz. 2011’in demokratik rüyasında devam etmek için nedenler yok. Belki de Mursi, basit bir şekilde, Mısır demokrasisinin bugünkü budanmış yolunu başlatan dürüst bir başkandı.” ifadelerine yer verildi.

Hayatıyla ödedi

Mısır’ın demokratik yöntemlerle göreve gelen ilk Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’nin, darbe sonrası yaptığı ilk konuşmayı yeniden akıllara getirdi. Temmuz 2013’te askerî darbeyle görevinden uzaklaştırılan Mursi, bilinmeyen bir yere götürülmeden önce Mısır halkına seslenerek, akıllara kazınan tarihi konuşmasını yapmıştı. 25 Ocak 2011 devriminde elde edilen hakları ve meşrûiyeti korumanın bedelini hayatı pahasına ödemeye hazır olduğunu vurgulayan Mursi, “Hakkı ve hukuku korumanın bedelini gerekirse hayatımla öderim.” demişti. Mursi, konuşmasında, ‘’Sizleri, çocuklarımızı, bizden sonra gelecek evlâtlarımızı korumak istiyorum. Kızlarımızı, geleceğimizin annelerini korumak istiyorum. Onlar çocuklarına sizin babalarınız ve ecdadınız erkektiler, haksızlık ve bozuk görüşler karşısında asla boyun eğmediler, vatanlarından, haklarından ve dinlerinden en ufak taviz vermediler, diyecekler.” demişti. Mısır halkının haklarını muhafaza için canını ortaya koyduğunu vurgulayan Mursi, “Bu haklarımızın bedeli için benim kanım akacaksa, ben hazırım. Vatan uğruna canımı kolayca veririm. Allah her şeye kadirdir. Kimse sizi aldatmasın. Sakın tuzaklara düşmeyin.” ifadelerini kullanmıştı.

‘Bu ölüm Arap liderlerine ayıp ve utanç’

Dünya Müslüman Âlimler Birliği Başkanı Ahmed er-Raysuni, Mısır’ın demokratik yöntemlerle seçilmiş ilk Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’nin, mahkeme salonunda vefat etmesine ilişkin, “Mursi’nin ölümü, sessiz kalarak iş birlikçi haline gelen Arap liderlerine bir ayıp ve utançtır.” dedi. Dünya Müslüman Âlimler Birliği internet sitesi üzerinden yayınlanan Raysuni’nin açıklamasında, “Muhammed Mursi, altı yıldır hapishanelerde işkence görüyor ve acınılacak, maskara halindeki mahkemelere götürülüyor. Altı senedir onu parça parça öldürdüler.” ifadelerine yer verdi. Mısır makamlarını eleştiren Raysuni, “Altı yıl önce Mursi dâvâsını, güç sahibi bir grup hıyanet çetesi haricinde bütün Mısır’ın kalbine bir leke haline getirdiler. Bu utanması kalmamış hain katillerin artık kalplerinde lekelenecek yer kalmamış. Bilakis bu hainler, Araplara, Müslümanlara ve insanlığa birer lekeler” ifadelerini kullandı.

Cenazesine vatandaşların katılmasına ise izin verilmedi

Mısır’ın demokratik yöntemlerle seçilmiş ilk Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’nin cenazesi, Kahire’de yoğun güvenlik tedbirleri altında yerel saatle dün 05.00’te Kahire’de defnedildi. Alınan bilgiye göre, Muhammed Mursi’nin defni sırasında yoğun güvenlik tedbirleri alındı. Mursi’nin cenazesi, Kahire’nin doğusunda, Medinet Nasr semtindeki Müslüman Kardeşler’in (İhvan) mürşitlerinin defnedildiği kabristanda toprağa verildi. Muhammed Mursi’nin avukatı Abdulmunim Abdulmaksut, Mursi’nin cenazesinin, Kahire’nin doğusunda, Medinet’un Nasr semtindeki Müslüman Kardeşler Teşkilâtı (İhvan) mürşitlerinin defnedildiği kabristanlıkta toprağa verildiğini, defin işlemlerine ailesi ile kendisinin katıldığını, başka vatandaşların katılmasına ise izin verilmediğini belirtti. 

‘Demokrasi ve adalete yönelik katkıları hatırlanacak’

Pakistanlı ve Malezyalı kabine üyeleri ile siyasetçiler, Mısır’ın demokratik yöntemlerle seçilmiş ilk Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’ninvefat etmesi dolayısıyla taziye ve başsağlığı mesajları paylaştı. Malezya Dışişleri Bakanı Seyfeddin Abdullah, Mursi’nin vefatından ötürü derin üzüntü duyduğunu belirterek, “Mursi, görevi müddetince Mısır’ı uzun yıllar süren otoriter yönetimden uzaklaştırmak ve ülkede gerçek demokrasiyi inşa etme yolunda büyük cesaret ve dayanıklılık göstermiştir. Mısır’da demokrasi ve adalete yönelik katkıları hatırlanacaktır.” ifadelerini kullandı. 

Mursi, diktatörlüğe boyun eğmedi 

Malezya Başbakan Yardımcısı Wan Azizah Wan İsmail, sosyal medya hesabında yaptığı paylaşımda, Mursi’nin vefatını demokrasi için büyük kayıp olarak niteleyerek, “Mısır’ın demokratik yollarla seçilmiş beşinci cumhurbaşkanı Mursi’nin vefatından ötürü çok üzgünüm.” ifadelerini kullandı. Pakistan İnsan Hakları Bakanı Şirin Mazari, General Abdulfettah es-Sisi’nin gayrimeşrû bir müdahaleyle Mısır’ın demokratik yöntemlerle seçilmiş ilk Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’ye darbe yaptığı ifade edilen bir mesajı alıntılayarak, “Kesinlikle üzücü bir haber. Ne umutlar vardı, nasıl trajik bir şekilde sona erdi. Huzur içinde uyu.” paylaşımında bulundu. Pakistan Cemaati İslami lideri Siracül Hak da yaptığı açıklamada, Mursi’nin diktatörlüğe boyun eğmediğini söyleyerek, “Doktor Mursi, onu görevden alanlar ve Mısır ile Filistin halkının temel hakları için verdiği desteği engellemek isteyenlere karşı dimdik ayakta durdu. Diktatörlük rejimi Mursi’nin sinirlerini yıpratmakta sefilce başarısız oldu.” dedi. Hak, ayrıca ülke genelinde Mursi için gıyabi cenaze namazı kılınacağını sözlerine ekledi.

Kasten öldürüldü

Müslüman Kardeşler Teşkilâtı (İhvan), Mısır’ın demokratik seçimlerle göreve gelmiş ilk Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’nin kasten öldürüldüğünü ileri sürdü. İhvan tarafından yapılan yazılı açıklamada, “Mursi kasten öldürülmüştür” ifadesine yer verildi. Açıklamada, Mursi’nin ölümü ile ilgili uluslar arası bir araştırma komisyonu kurulması çağrısında bulunuldu. Muhammed Mursi’nin Mısır halkının haklarını mahkeme savunduğu ve şehit olduğu ifade edilen açıklamada, “Mursi çok ağır şartlarda hücre hapsine tutularak, tedavi hakkı gibi en sıradan haklardan dahi mahrum edilerek ölüme terk edildi. Ölümünden Mısır yönetimi sorumludur.” ifadelerine yer verildi. Dünya Müslüman Âlimler Birliği Genel Sekreteri Ali Karadaği de, Mısır’ın demokratik yöntemlerle seçilmiş ilk Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi için “Ölmedi, yavaş yavaş öldürüldü” değerlendirmesinde bulundu. Karadaği, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “Mursi ölmedi! Azgın bir grup tarafından yavaş yavaş öldürüldü. Allah bize yeter. O ne güzel vekildir. Hakların zayi olmayacağı bir yere gitti. Kendisine zulmedenleri ve katillerini kudretli ve güçlü olan Allah’a şikâyet edecek.” ifadelerini kullandı.

BM soruştursun

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Konseyine, Mısır’ın demokratik yöntemlerle seçilmiş ilk Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’nin mahkeme salonunda vefat etmesine ilişkin Mısırlı makamların soruşturulması çağrısı yaptı. HRW’den yapılan açıklamada, “Bir sonraki oturumu 24 Haziran’da gerçekleştirilecek BM İnsan Hakları Konseyi, Mısır’da yaygın kötü muamele ve Mursi’nin de ölümünü içeren büyük çaptaki insan hakları ihlallerine ilişkin bir soruşturma açmalıdır.” ifadesine yer verildi. Mursi’nin fiziksel durumunun açık bir şekilde kötüye gitmesi ve tedavisi için yapılan ısrarlı taleplere Mısır hükümetinin duyarsız kaldığı belirtilen açıklamada, “Mursi’ye yapılan kötü muamele, Birleşmiş Milletler İşkenceye Karşı Mücadele kapsamında işkence seviyesinde olabilir.” değerlendirmesinde bulunuldu.

AA