Avrupa Birliği Komisyonu’nun açıkladığı ‘Türkiye 2016 İlerleme Raporu’nda hukuk ve insan hakları alanlarında gerileme kaydedilirken, engellilerin sosyal dışlanma riskinin hâlâ çok yüksek olduğu belirtildi.
Avrupa Birliği Komisyonu Türkiye 2016 İlerleme Raporu’nda engellilerle ilgili bazı ilerlemeler olsa da ciddî sıkıntıların devam ettiği belirtildi. Raporda, engelli şahısların sosyal dışlanma ve yoksulluk riskinin çok yüksek, istihdamı arttırmak için alınan tedbirlerin ise etkisiz olduğu belirtildi. Engelliler için kamu sektöründe istihdam oranının arttığını (2015’te 40.655 iken 2016’da 43.151) ancak bunun yaklaşık yüzde 2’ye tekabül ettiği ve bunun da taahhüt edilenin (yüzde 3) altında olduğuna dikkat çekildi.
Okuma bilmeyenlerin oranı hala yüksek
İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’nun kurulmasını onaylayan yasa engelliliğe dayalı doğrudan ve dolaylı ayrımcılığın yasaklandığını onaylıyor, fakat hâlâ bazı kanunlar BM Engelli Hakları Sözleşmesi’nde kabul edilen ilkelerle çelişiyor. İlk ve ortaöğretimdeki engelli öğrencilerin sayısı artıyor, ancak yüksek öğrenim ve hayat boyu öğrenme imkânları hâlâ çok sınırlı. Engelli kişiler arasında okuma bilmeyenlerin oranı hâlâ çok yüksek.
Erken teşhisler yetersiz
Erken ve uygun teşhis imkânlarının yetersiz olması, gelişim geriliği ya da engeli olan birçok çocuğun uygun hizmetlere erken erişimini sınırlıyor. Kamu hizmetlerinin ve binalarının erişilebilirliği hâlâ çok yaygın bir sorun. Mevcut para cezalarının işlerliği ve ulaşım sektörünün erişilebilirlik kriterini 2018 yılı itibariyle yerine getirme sözü kamu bilinçlendirme kampanyaları ve uygun teşviklerle desteklenmesi gerekiyor.
Ruh sağlığı yasası yok
Türkiye’de hâlâ bir ruh sağlığı yasası yok ve ruh sağlığı hizmetleri veren kurumları denetleyen bir bağımsız kurum bulunmuyor. Ekonomik ve sosyal hayatta engellilerin katılımına dair nicel ve ayrıştırılmış veri eksikliği söz konusu. Bienet.org’da yer alan bilgilere göre, engelli bireylerin katılımı ve güçlendirilmesinde çevre, sosyal tutumlar ve hizmetlerin kalitesi bağlamında önemli eksiklikler bulunuyor.