Borçları nedeniyle ekonomik darboğazda bulunan Yunanistan’da, sunulan kurtarma anlaşmalarını reddederek sosyalizm odaklı farklı bir ekonomi politikası vaadiyle iktidara gelen Aleksis Çipras başkanlığındaki SYRIZA hükümetinin, kreditörlerle olan olan yaklaşık 7 aylık mücadelesinin Yunan tarafının geri adım atmasıyla sonuçlanması, sosyalist yönetim hayali kuranların "dünya gerçekleri" karşısında çaresiz kaldıklarını bir kez daha ortaya koydu.

Doğu Avrupa ve eski Sovyetler Birliği ile uzun yıllar olan komşuluğunun ardından, Çipras ve Podemos’un atağı ile iç dengeleri sarsılan Avrupa Birliği, tarihinin belki de en büyük siyasi kriziyle karşılaştı. Ancak AB, Yunanistan ile olan uzun müzakere süreci sonunda bu krizi kendi açısından başarı sayılabilecek şekilde sonlandırmayı başardı.

Doğu Avrupa’da sosyalizmin çöküşünden sonra, kendi içindeki dengeleri teskin amacıyla “Demokrasi” ve “Sosyalizm” kavramları temelinde kendini yeniden tanımlama yönüne giden Avrupa Birliği, SYRIZA iktidarıyla daha önce tanık olmadığı bir durumla karşı karşıya kaldı. Yaşanan süreç içerisinde ilk başta bu çeşit krizlere karşı somut bir planı olmadığı anlaşılan AB, beklenmedik bu krizi kısa bir süre içerisinde uluslararası piyasaların da yardımıyla kendi lehine çevirdi. SYRIZA’nın, en fazla sıkıştığı anda referandum kozunu öne sürmesi de bu konuda deneyimi bulunan kapitalist cepheyi etkilemedi. Avrupa, referandumda çıkan yüzde 63 gibi büyük bir orandaki 'hayır' oylarını kendi mekanizmaları aracılığıyla uyguladığı baskılar sonucunda ‘evet’ oyuna çevirdi.

Avrupa, kurtarma programlarıyla ilgili daha önceki referandum girişimini engellemişti. Yunanistan’da referandum konusu ilk kez 4 yıl önce sosyal demokrat eski Başbakan Yorgo Papandreu tarafından gündeme getirilmiş ancak Avrupalı liderlerin baskıları sonucunda Papandreu geri adım atmak zorunda bırakılmıştı.

Avrupa Birliği ile SYRIZA arasındaki mücadele Avrupa kapitalizminin zaferiyle sonuçlanırken, Yunanistan’da Çipras ve İspanya’da Podemos hareketiyle başlayan Avrupa’nın sosyalizm ideali yönünde değişmesi beklentilerinin henüz gerekli altyapı ve dinamiğe sahip olmadığını ortaya koydu.

Avrupa’yı değiştirme hayaliyle yola çıkan Çipras’ın, aylar süren sert mücadeleler sonucunda geri adım atması ve Avrupa güçlerine karşı yenildiğini açıkça kabullenmesi, Yunanistan ile ilgili gelişmeleri ilgiyle izleyen diğer Avrupa halklarına Avrupa kapitalizmine karşı olası sosyalizm hayallerinin uzun bir süre daha ertelenmesi gerektiği yönünde mesaj verirken, SYRIZA iktidarının da sonunu getirdi.

Yardım anlaşmalarına karşı söylemleriyle Yunan halkının sempatisini kazanan Çipras’ın, iktidara geldiğinde bunun tam aksini yapması ve Avrupalı kurumlarla yeni bir anlaşma imzalaması SYRIZA içinde bölünmelere neden oldu. SYRIZA içerisinde "Sol Platform" olarak adlandırılan muhalif milletvekillerinin parti programının uygulanmadığını ileri sürerek partiden ayrılmasıyla meclis çoğunluğunu yitiren SYRIZA hükümeti daha fazla dayanamayarak istifa etmek zorunda kaldı.

Yaşanan süreç sonunda Yunan Cumhurbaşkanı Prokopis Pavlopulos, meclisi fesh ederek siyasi krizden çıkış yolu olarak ülkenin erken seçime gitmesi yönünde karar aldı. Yunanlar, 20 Eylül'de sandık başına giderek, ülkelerinin AB yanlısı veya karşıtı siyasi hareketle yönetilmesi konusunda karar verecekler. 

Bu noktaya nasıl gelindi?

29 Aralık 2014: Yunanistan’da, parlamentonun cumhurbaşkanı seçememesi üzerine 25 Ocak’ta erken seçime gidilmesi kararlaştırıldı.

25 Ocak 2015: Yunanistan’da yapılan erken milletvekili seçimlerinde, SYRIZA oyların yüzde 36,34’ünü alarak birinci oldu.

26 Ocak 2015:  Seçimlerde birinci gelen Aleksis Çipras başkanlığındaki SYRIZA, Bağımsız Yunanlılar (ANEL) partisi ile hükümeti kurma konusunda anlaştı.

11 Haziran 2015: Yunanistan’da, önceki hükümet tarafından tasarruf amacıyla kapatılan eski Devlet Radyo ve Televizyon Kurumu (ERT) yeniden açıldı.

15 Haziran 2015: Yunan hükümeti, ülkeye nakit akışının yeniden sağlanmasına yönelik kreditörlerle olan müzakerelerde uzlaşma sağlanamadığını bildirdi.

24 Haziran 2015: Yunanistan'a nakit akışını yeniden serbest bırakılması karşılığında uygulanacak reformlarla ilgili Avrupalı kurumların sunduğu öneri paketi Yunan hükümeti tarafından kabul edilmedi.

26 Haziran 2015: Yunan hükümeti, kreditörlerin Yunanistan’a nakit akışının yeniden sağlanması karşılığında öne sürdüğü koşulları 5 Temmuz'da halk oylamasına sunma kararı aldı.

27 Haziran 2015: Avro Bölgesi maliye bakanları, süresi dolan Yunanistan’ın kurtarma programını uzatmayı reddetti.

28 Haziran 2015: Yunanistan sermaye kontrolleri uygulayarak, bankalar ve Atina Borsasının kapalı kalacağını açıkladı. 

30 Haziran 2015: Atina, IMF'ye olan 4 taksitlik toplam 1,5 milyar avro borcunu ödemeyerek, AB'de zamanında ödeme yapamayan ilk ülke oldu. 

05 Temmuz 2015 : Yunan halkı kreditörlerin ülkeye nakit akışının yeniden sağlanması karşılığında öne sürdüğü koşullara yüzde 61,31 ile "HAYIR" dedi.

06 Temmuz 2015: Yunanistan Maliye Bakanı Yanis Varufakis, kreditörlere yapılan görüşmelerde Başbakan Çipras'ın elini güçlendirmek için bakanlık görevinden istifa etti.

06 Temmuz 2015: Dışişleri Bakan Yardımcısı Efklidis Çakalotos, görevinden istifa eden Maliye Bakanı Varufakis’in yerine atandı.

08 Temmuz 2015: Avro Bölgesi liderleri, Yunanistan'a 12 Temmuz'a kadar yeni reform önerileri için süre verdi ve aksi takdirde ülkenin Avro Bölgesi'nden çıkarılacağını belirtti.

11 Temmuz 2015: Yunan hükümeti yeni kurtarma paketi için kreditörlerin dayattığı zor tasarruf tedbirlerini kabul etti. Başbakan Çipras, Yunanistan’ı ve Avrupa’nın yönünü değiştirmek için mücadele ettiğini ancak başaramadığını açıkladı.

11 Temmuz 2015: Yunanistan’ın iflastan kurtulmak için kreditörlere sunduğu reform programı Yunan Parlamentosunda kabul edildi.

13 Temmuz 2015: Avro Bölgesi liderleri, ağır şartlar içeren üçüncü kurtarma paketi konusunda Atina ile anlaşma sağladı.

13 Temmuz 2015: Avro Bölgesi liderleri, Yunanistan'ın bölgede kalması için ön koşullar karşılığında 3 yıl içerisinde 86 milyar avroluk destek yapmayı kararlaştırdı.

17 Temmuz 2015: Avrupa Merkez Bankası (ECB), Yunan bankalarına sağlanan acil yardım fonunu (ELA) 900 milyon avro artırdığını açıkladı.

18 Temmuz 2015: Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras, kreditörlerin talep ettiği reform paketiyle ilgili mecliste yapılan oylamada SYRIZA’lı 38 milletvekilinin "hayır" oyu kullanmasının ardından SYRIZA-ANEL koalisyon hükümeti kabinesinde değişiklik yaptı.

18 Temmuz 2015: Avrupa Birliği (AB), Yunanistan'a kısa dönem finansmanı için 7,17 milyar avroluk kredi sağlamaya karar verdi.

23 Temmuz 2015: Yunanistan’ın iflastan kurtulmak için sunduğu reform programının ikinci bölümü Yunan Parlamentosunda kabul edildi.

28 Temmuz 2015: Avrupalı kurumlarla Yunan hükümeti arasında nihai anlaşmayla ilgili müzakereler Atina’da teknik heyetler düzeyinde başladı.

14 Ağustos 2015: "Üçüncü Kurtarma Paketi", muhalefet partilerinin desteğiyle Yunanistan Parlamentosundan geçti.

20 Ağustos 2015: Yunanistan'ın, Avrupa Birliği (AB), Avrupa Merkez Bankası (ECB) ve Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) oluşturduğu kreditörlerle imzaladığı 3. kurtarma paketi kapsamında ülkeye ilk etapta 23 milyar avro aktarıldı. 

20 Ağustos 2015: Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras erken seçim yolunu açmak için istifa ettiğini açıkladı.

20 Ağustos 2015: Yunanistan Cumhurbaşkanı Prokopis Pavlopulos, ana muhalefetteki Yeni Demokrasi Partisi (ND) lideri Evangelos Meymarakis’e hükümeti kurma görevi verdi.

24 Ağustos 2015 - Yunanistan Cumhurbaşkanı Prokopis Pavlopulos, hükümeti kurma görevini Laiki Enotita (Halk Birliği) partisi lideri Panayotis Lafazanis’e verdi.

27 Ağustos 2015 - Yunanistan'da hükümet kurma süreci başarısızlıkla sonuçlandı.

27 Ağustos 2015 - Seçimler nedeniyle oluşturulan geçici hükümetin başına Yunanistan Yüksek Mahkemesi (Arios Pagos) Başkanı Vasiliki Thanu getirildi.

28 Ağustos 2015 – Geçici hükümet yemin ederek göreve başladı.

28 Ağustos 2015 – Cumhurbaşkanı Prokopis Pavlopulos meclisi fesh etti.

28 Ağustos 2015 – Yunanistan’da erken seçimlerin 20 Eylül’de yapılacağı bildirildi.

AA