Doğu Türkistan’dan kaçarak diasporada yaşama mücadelesi veren Uygur Türkleri, Çin yönetiminin Doğu Türkistan’da yürüttüğü asimilasyon faaliyetleri kapsamında tarihî camileri yıktığını söyledi. Çinli insan hakları aktivistlerinin de sosyal medya hesaplarından paylaştıkları görsel iletiler, Doğu Türkistan’da Müslümanlara ait tarihî mekânların birer birer yok edildiğini ortaya koyuyor. Bunlardan biri de 1237 yılında Doğu Türkistan’ın Hotan şehrinde inşa edilen ve yüzyıllardır ayakta duran Keriya Aitika (bayram mescidi) Camii. Uydu görüntüleri caminin 2018 sonunda yıkıldığını ve artık yerinde olmadığını gösteriyor. Yıkıldığı belirtilen bir diğer tarihî yapı ise Doğu Türkistan’ın Kaşgar şehrindeki Kargılık Camii. İnsan Hakları İzleme Örgütü Genel Direktörü Kenneth Roth, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “Uydu görüntüleri, bir milyon Uygur Müslümanı tutuklamanın ötesinde, Çin’in en az iki tarihî camiyi yıktığını gösteriyor” paylaşımında bulundu. 

1200 cami ibadete kapatıldı

Bağımsız kaynaklara göre Çin, 1997 yılından bu yana Doğu Türkistan genelinde 1200’ün üzerinde büyük camiyi ibadete kapattı. Bunun dışında yüzlerce küçük mescidin de kapısına kilit vuruldu. Pekin yönetimi tarafından kapatılan camilerden bir kısmı tamamen yıkılırken bir kısmı da Çin Komünist Partisi’nin irtibat büroları haline dönüştürüldü. Euronews’in haberine göre, ayakta kalan camiler ise kapalı devre kameralarla 24 saat izleniyor. Çin yönetimi böylece camiye girenleri yüz tarama tekniği ile kayda alıyor.

‘Kamplarda işkenceden geçiriyorlar’

Uygur aktivist Gulnaz Uigur, “Doğu Türkistan’da 2016 yılında, yerel yönetimler tarafından üç ay içinde binlerce cami yıkıldı. Camilerimizin eski ve yıkılma tehlikesi olduğu gerekçesiyle bunu yaptıklarını söylediler. Doğu Türkistan’da tehlike arz eden eski binalar Çin’deki tarihî yapılar için geçerli değil mi?” sorusunu yöneltti. Gulnaz Uigur, “Çin yönetimi camilerimizi yıktı, ama kültürümüzü ve ruhumuzu yok edemedi. Bundan dolayı beyin yıkamak ve Uygur kimliğini yok etmek için Nazi tarzı toplama kampları inşa ettiler ve milyonlarca Uygur Türkünü bu kamplarda işkenceden geçiriyorlar. Çocuklar ebeveynlerinden uzakta, Çinli görevlilerin elinde yetimhanelerde tutuluyor. Yaşlıların büyük bir kısmı ise ya sokaklara atılıyor ya da bu korkunç toplama kamplarına gönderiliyor” şeklinde konuştu.