Kriz, 1083 dolar fakirleştirdi

Hazıran ayı itibariyle son bir yıllık dönemde kişi başına Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) değeri cari fiyatlarla 14 bin 133 TL, dolar cinsinden 9 bin 133 dolar olarak gerçekleşti. 2009 yılı sonuna göre kişi başına millî gelirde 779 dolarlık artış yaşandı.

Buna karşın kişi başına düşen millî gelir, kriz öncesi döneme göre bin 83 dolar geriledi. Üst üste 3 çeyrektir yaşanan büyüme, kişi başına düşen millî geliri de arttırsada kriz öncesi döneme döndürmeye yetmedi. Türkiye tarihinde ilk defa GSYH 1 trilyon 25 milyar 523 milyon TL’yi aşmasıyla, kişi başına düşen gelir 14 bin 133 TL oldu. Dolar cinsinden gelir ise 9 bin 357 dolar olarak gerçekleşti. Buna karşın 2008 yılı sonunda 10 bin 440 dolar olarak gerçekleşen kişi başına millî gelir, kürüsel ekonomik kriz dolayısıyla 1.5 yılda bin 83 dolar geriledi. TL cinsinden ise cari fiyatlarla kişi başına düşen GSYH değerinde artış görüldü. TÜİK verilerinden yapılan hesaplamaya göre, Haziran ayı itibariyle son bir yıllık dönemde (dört çeyrek) cari fiyatlarla yıllık Gayri Safi Yurtiçi Hasıla ilk defa Türkiye tarihinde 1 trilyon 25 milyar 522 milyon TL’ye ulaştı. GSYH’deki bu artışla birlikte, kişi başına düşen gelir 14 bin 133 TL oldu. Hesaplamalarda TÜİK’in 25 Ocak 2010’da açıkladığı 2009 yılında 72 milyon 561 bin 312 olarak belirtilen adrese dayalı nüfus kayıt sistemi verileri dikkate alındı. Son bir yıllık dönemde dolar cinsinden GSYH 678 milyar 948 milyon dolar olarak gerçekleşti. Böylece kişi başı gelir de 9 bin 357 dolar oldu. TÜİK yaptığı revizyonun ardından 2009 yılı sonunda kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla değerini cari fiyatlarla dolar bazında 8 bin 578 dolar, TL bazında ise 13 bin 250 TL olarak açıkladı. Böylece ekonomideki toparlanmaya paralel olarak kişi başına gelir dolar cinsinden 779 dolar, TL cinsinden 883 TL arttı. Kriz kişi başına millî gelirden bin 83 dolar götürdü. TÜİK verilerine göre 2008 yılında nüfusun 71 milyon 79 bin kişi olarak yapılan hesaplamalar çerçevesinde kişi başına millî gelir 10 bin 440 dolar düzeyindeydi. Böylece son 1.5 yıllık dönemde kişi başına gelir 1 bin 83 dolar azalmış oldu. TL cinsinde kişi başı millî gelir hesaplarına bakıldığında, kriz öncesi döneme göre 760 TL artış görüldü.

İşsızlıktekı düşüş Haziran’da da devam etti. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Haziran ayında işsizlik oranı yüzde 10.5 oldu. İşsizlik geçen yılın Haziran ayında yüzde 13, bu yılın Mayıs ayında ise yüzde 11’di.

Haziran döneminde, Türkiye’de istihdam edilenlerin sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre 1 milyon 541 bin kişi artarak, 23 milyon 488 bin kişiye yükseldi. Bu dönemde, tarım sektöründe çalışan sayısı 446 bin kişi, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı ise 1 milyon 95 bin kişi arttı. Kentsel yerlerde işsizlik oranı 2.9 puanlık azalışla yüzde 13.1, kırsal yerlerde ise 1.5 puanlık azalışla yüzde 5.5 oldu. Genç nüfusta işsizlik oranı yüzde 23.7’den yüzde 19.1’e geriledi. Türkiye genelinde işsiz sayısı geçen yılın aynı dönemine göre 518 bin kişi azalarak 2 milyon 751 bin kişiye düştü. İşsiz sayısı bir ayda ise 95 bin kişi azaldı. Mevcut işsizlerin yüzde 14.7’sini (405 bin kişi) bu dönemde işten ayrılanlar oluşturuyor. Türkiye genelinde işgücüne katılma oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 1.2 puanlık artışla yüzde 50 olarak gerçekleşti. Kayıtdışı işsizlik oranı 0.9 puanlık azalışla yüzde 44.8 olarak belirlendi. Haziran’da istihdam edilenlerin yüzde 26.6’sı tarım, yüzde 19.3’ü sanayi, yüzde 6.7’si inşaat, yüzde 47.4’ü ise hizmetler sektöründe yer aldı. Söz konusu dönemde işsizlerin yüzde 30.9’u eş-dost vasıtasıyla iş aradı. İşsizlerin yüzde 88.4’ü (2 milyon 431 bin kişi) daha önce bir işte çalıştı. Daha önce bir işte çalışmış olan işsizlerin yüzde 52.4’ü hizmetler, yüzde 23.1’i sanayi, yüzde 15.8’i inşaat, yüzde 6.1’i tarım sektöründe çalışmış, yüzde 2.6’si ise 8 yıldan önce işinden ayrılmış olduğu belirlendi.

16.09.2010