Kültür-Sanat

Türkiye’de Karagöz ustası yetişmiyor

TÜRKİYE’NİN kültür hazinelerinden Karagöz oyununda, yeni ustaların yetişmediği, bu san'atı temsil edecek en fazla 6-7 kişi bulunduğu bildirildi.

Türkiye’nin önde gelen hayalilerinden (Karagözcü) Metin Özlen, Karagöz oyununun millî bir san'at olduğunu söyledi. Bu san'atın yaşaması için yeni ustaların yetişmesi gerektiğini ifade eden Özlen, ‘’Biz buna sahip çıkmaz, bizden sonraki nesiller de sahip çıkmazsa başkaları alır, kendilerine mal ederler’’ dedi. Karagöz oyununun, çok kısa zamanda öğrenilemeyeceğine işaret eden Özlen, ‘’Çok teferruatlı bir san'at. Tasvir yapımının ayrı, gösteri yapılmasının ayrı, musikîsinin ayrı, yazarlığının ayrı şekilde değerlendirilerek ele alınması lâzım. Türkiye’de gerçek değerde bu san'atı temsil edecek en fazla 6-7 kişi bulunuyor’’ diye konuştu.

BU SAN'AT BU DURUMA MI DÜŞECEKTİ?’

Son yıllarda revaçta olduğu için özellikle Ramazan aylarında belediyelerin iyi araştırma yapmadan, önüne gelene Karagöz oynattığını ileri süren Özlen, şunları söyledi: ‘’Milletlerarası Kukla ve Gölge Oyunu Birliğine (UNIMA) üye oluyor, üyelik kartını gösterip, ‘Karagöz oynatırım, orta oyunu yaparım’ diyorlar. İş veren bunu düşünmez. Meselâ büyük bir markette üzülerek söylüyorum, portakal sandıklarının arasına perde kuruyor, Karagöz oynattığını zannediyorlar. Bu san'at bu duruma mı düşecekti?’’

KARAGÖZ’Ü KÖŞE BAŞLARINA DÜŞÜRDÜLER

Osmanlı döneminde de iki tür san'atçı olduğunu belirten Özlen, şöyle devam etti: ‘’Bir padişah ve paşa huzurunda oynatılan ‘Huzur Karagözü’ oynatan usta san'atçılar, bir de köşebaşı oyuncuları vardı. Bugün Karagöz’ü yavaş yavaş köşe başlarına düşürdüler. Onun için her işin başı eğitim. Eğitimle yetişen san'atçıların ileride konservatuvarlara girip, resim ve müzik gibi eğitimler almaları ve memlekete yarar sağlayabilmeleri için de bunların manevî olduğu kadar, madden de garanti altında olması lâzım. Maneviyat var, ama maddiyat olmadığı takdirde kimse bu san'ata meyletmez. Etmeyince de bu san'at, alelâde insanların elinde kalır. Arasanız 200 tane de hayali vardır ama kalite yoktur. Kalite olmayınca da millet, yavaş yavaş bu san'attan uzaklaşıyor.’’

İKİ HAZİNE: KARAGÖZ VE ORTA OYUNU’

UNIMA Türkiye Millî Merkezi Üyesi Mustafa Mutlu da nüfusu Türkiye’ye göre daha az olan bazı ülkelerde bile 300-400 kukla ustası bulunduğuna dikkati çekti. Karagöz’ün yaşaması için büyük firmalara sponsor olmaları çağrısında bulunan Mutlu, ‘’Türk operası ve konservatuvarının kurucusu sayılan Carl Ebert, ‘İki hazineniz var. Bir Karagözünüz, iki orta oyununuz’ demiş. Eğer bunlar ihmal edilirse çok yazık olur’’ dedi.

09.06.2010